'Như có ớt trong mắt tôi…'

Phòng khám chuyên khoa tại bệnh viện Ram Manohar Lohiya (RML) ở Delhi (Ấn Độ) được thành lập vào năm 2023 để điều trị cho những người bị tình trạng ô nhiễm không khí ảnh hưởng. Vào một ngày tháng 11, ông Deepak Rajak (64 tuổi) đến phòng khám này trong tình trạng khó thở.

Theo đài CNN, Delhi là thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Những ngày gần đây, tình trạng không khí tại Delhi xấu đi. Điều này khiến bệnh hen suyễn của ông Rajak trở nên tồi tệ hơn.

Ngồi trong phòng chờ, ông Rajak cho biết ông "rất khó thở" và không thể ngừng ho.

"Không thể thở được. Tôi vừa đến đây bằng xe buýt và tôi cảm thấy như mình đang ngạt thở" – ông Rajak nói.

Người dân đi trong làn khói bụi tại ngoại ô Delhi - thành phố ô nhiễm nhất thế giới - hôm 19-11. Ảnh: GETTY IMAGES

Từ cuối tháng 10, một lớp khói bụi độc hại đã bao phủ TP Delhi, biến ngày thành đêm, làm gián đoạn các chuyến bay, che khuất tầm nhìn của các tòa nhà và gây nguy hiểm đến tính mạng của hàng triệu người. Theo các thiết bị giám sát chất lượng không khí toàn cầu, tính đến tuần trước, không nơi nào khác trên hành tinh này có không khí gây nguy hiểm đến sức khỏe con người như vậy.

Tình hình tồi tệ đến mức người đứng đầu TP Delhi – ông Atishi đã tuyên bố "tình trạng khẩn cấp về y tế", yêu cầu chính quyền thành phố đóng cửa trường học và kêu gọi mọi người ở nhà.

“Giống như có ớt trong mắt tôi”

Theo IQAir – đơn vị theo dõi chất lượng không khí toàn cầu, tuần này, ở một số khu vực của Delhi, chỉ số chất lượng không khí đã vượt quá 1.750. Trong khi đó, chỉ số trên 300 được coi là nguy hiểm cho sức khỏe.

Vào ngày 20-11, chỉ số đo mức bụi mịn PM2.5 cao hơn 77 lần so với mức an toàn do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt ra. Khi hít vào, PM2.5 di chuyển sâu vào mô phổi, có thể xâm nhập vào máu và gây bệnh hen suyễn, bệnh tim, phổi, ung thư và các bệnh về đường hô hấp khác, cũng như suy giảm nhận thức ở trẻ em.

Trong tuần qua, đài CNN đã phỏng vấn hơn 10 người dân sống tại Delhi - thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Hầu hết đều nói họ gặp khó khăn do tình trạng ô nhiễm không khí. Một số người mô tả cảm giác ngạt thở vì không khí độc hại khiến mắt họ bỏng rát và cổ họng bị ngứa.

“Tôi cảm thấy như có ớt trong mắt” – ông Mohammad Ibrahim, một tài xế ô tô lâu năm ở Delhi cho biết, thêm rằng ngực ông liên tục bị đau vì phải làm việc ngoài trời trong tình trạng ô nhiễm cả ngày.

“Khi tôi về nhà vào buổi tối và rửa tay, mặt, có thứ gì đó màu đen chảy ra từ mũi tôi. Trước đây, điều đó chưa từng xảy ra” – ông Ibrahim cho biết.

Tuy nhiên, ông Ibrahim cho biết ông không thể ngừng làm việc. “Nếu tôi không ra ngoài làm việc, tôi sẽ lấp đầy dạ dày bằng cách nào? Tôi sẽ trả tiền thuê nhà bằng cách nào? Tôi nghèo” – ông nói.

Một số người cho biết việc sinh sống ở Delhi đã trở nên khó khăn trong những ngày gần đây. Cựu quân nhân không quân Ấn Độ Aditya Kumar Shukla (64 tuổi) cho biết ông cố gắng không ra ngoài vào những ngày ô nhiễm.

“Bạn không thể làm gì [để tự cứu mình khỏi ô nhiễm]. Ngay cả khi bạn ở trong nhà, ô nhiễm cũng sẽ đi vào bên trong và không khí rất bẩn” – ông Shukla nói.

Ông Shukla cho hay ông đã phải nhập viện 3 lần trong năm nay và sẽ chuyển đi khỏi TP nếu có thể.

“Điều đó [ô nhiễm không khí] gây căng thẳng và rất nguy hiểm, nhưng ở giai đoạn này, tôi có thể đi đâu?” – ông nói.

Tại phòng khám chuyên khoa tại bệnh viện Ram Manohar Lohiya, bác sĩ Amit Jindal cho biết ông và các đồng nghiệp đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể số bệnh nhân mắc các vấn đề về ngực và phổi kể từ khi mức độ ô nhiễm tăng vọt. Ông cho rằng sự gia tăng này có liên quan trực tiếp đến việc khói bụi tăng cao.

Theo bác sĩ Jindal, nhiều bệnh nhân bị ho dai dẳng, gặp các vấn đề về ngực, phổi và mắt thì cay. Trong đó, những người có bệnh nền hô hấp và thường xuyên làm việc bên ngoài đặc biệt dễ bị tổn thương hơn những người khác.

Người dân tại một phòng khám ở Delhi - thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Ảnh: CNN

Bác sĩ chuyên khoa phổi Gaurav Jain tại bệnh viện Batra cho biết ngay cả những người không hút thuốc cũng có thể mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) trong tình trạng không khí hiện tại ở Delhi.

“Nhiều bệnh nhân hít phải chất gây ô nhiễm mãn tính, những người làm việc gần khu vực bụi bặm có thể mắc bệnh COPD. Phổi của họ không khỏe mạnh. Họ bị khó thở ở độ tuổi khá sớm so với những người bình thường và có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn” – ông Jain cho biết.

Khủng hoảng dài hạn

Delhi đã phải đối mặt mức độ ô nhiễm không khí cao trong hơn hai thập niên qua. Chất lượng không khí ngày càng tệ hơn mỗi năm. Những ngày không có gió đồng nghĩa việc khói bụi từ các vụ đốt chất thải nông nghiệp, khói từ nhà máy nhiệt điện và phương tiện giao thông lơ lửng trên bầu trời của TP này.

Trong tháng này, cơ quan quản lý ô nhiễm của Ấn Độ cho biết một số khu vực của Delhi có chất lượng không khí "nghiêm trọng+”. Trong bối cảnh đó, cơ quan này đang tìm cách giảm bớt khói bụi, thực hiện các biện pháp khẩn cấp bao gồm dừng hoạt động của các xe tải không cần thiết và các công trình xây dựng.

Nhà chức trách cũng đang phun nước, chất chống bụi lên đường, đồng thời tăng cường quét đường để giảm bụi.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết những nỗ lực này chỉ là những biện pháp tạm thời, không giải quyết được nguyên nhân cơ bản gây ô nhiễm không khí.

Xe phun nước giảm bụi ở Delhi hôm 19-11. Ảnh: GETTY IMAGES

Năm 2019, chính phủ Ấn Độ khởi động Chương trình Không khí Sạch Quốc gia để cải thiện chất lượng không khí xung quanh ở các TP. Chính phủ cũng thành lập nhiều ủy ban ở cả cấp quốc gia và cấp tiểu bang để giải quyết ô nhiễm không khí. Dù vậy, các nhà phân tích cho biết chính quyền nhiều bang đang tập trung vào việc ứng phó khẩn cấp thay vì các nỗ lực liên tục để cải thiện chất lượng không khí.

"Hành động thực tế để giảm phát thải tại nguồn thì vẫn còn rất hạn chế. Và tôi có thể tự tin nói rằng cường độ ứng phó của chính quyền nhằm hạn chế mức độ ô nhiễm nguy hiểm này không tương xứng với cường độ của tình trạng khẩn cấp mà chúng ta đang phải đối mặt" – nhà nghiên cứu môi trường Sunil Dahiya cho biết.

Theo ông Dahiya, mọi người “cần thực hiện các hành động có hệ thống và toàn diện để giảm ô nhiễm tại nguồn. Điều đó có nghĩa là mọi người phải quan tâm về lượng ô nhiễm không khí thải ra từ ngành giao thông, ngành điện, ngành công nghiệp, chất thải, dù ở khu vực nào đi chăng nữa”.

KHOA ĐIỀM