Nhu cầu thị trường thấp, áp lực cạnh tranh cao làm khó doanh nghiệp chế biến, chế tạo

Quý III/2024, hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều DN không thuận lợi như quý II/2024. Ảnh minh họa: ST

Doanh nghiệp gián đoạn hoạt động sau bão

Kết quả trên vừa được Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương chia sẻ, sau điều tra, nhận được phản hồi của hơn 6.100 DN ngành công nghiệp chế biến, chế tạo.

Quý III/2024, hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều DN không thuận lợi như quý II/2024 do ảnh hưởng của cơn bão số 3 (Yagi) và cơn bão số 4. Do đó, chỉ số cân bằng chung khu vực DN ngoài nhà nước quý này giảm nhiều nhất, từ 15,1% của quý II/2024 xuống 8%; chỉ số cân bằng “khối lượng sản xuất” và “đơn đặt hàng mới” của khu vực DN ngoài nhà nước cũng thấp nhất với mức 10,6% và 6,7%.

Ở chiều ngược lại, các DN FDI vẫn tiếp đà tích cực từ quý II/2024 với các chỉ số cân bằng “khối lượng sản xuất”, “đơn đặt hàng mới”, “đơn đặt hàng xuất khẩu” quý III/2024 đều tăng so với quý II/2024 với mức 23,1%;17,8% và 11,8%.

Nhiều DN tại các địa phương có bão đi qua bị gián đoạn hoạt động sản xuất, một số DN phải dừng hoạt động để khắc phục thiệt hại sau bão làm chậm tiến độ sản xuất kinh doanh.

Theo bà Nguyễn Thị Hương, các DN ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đều chia sẻ, hoạt động sản xuất kinh doanh quý III/2024 không thuận lợi như quý II/2024 với 77,3% DN đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh tốt hơn và giữ ổn định (34,7% tốt hơn và 42,6% giữ ổn định), 22,7% DN đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn hơn.

Nhận định về quý IV/2024, các DN cho rằng sẽ khả quan hơn quý III/2024, với 82,6% DN đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh tốt hơn và giữ ổn định (42,2% tốt hơn, 40,4% giữ ổn định), 17,4% DN đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn hơn.

Xem xét, phân tích chỉ số cân bằng chung đánh giá tổng quan xu hướng sản xuất kinh doanh của các DN, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương cho biết, so với quý II/2024, chỉ số cân bằng chung quý III/2024 là 12% (34,7% DN đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh tốt hơn, 22,7% DN đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn hơn). Chỉ số cân bằng chung quý IV/2024 so với quý III/2024 được dự báo là 24,8% khi có 42,2% DN nhận định hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ tốt hơn, 17,4% DN dự báo hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn hơn.

Có 77,4% DN nhận định số lượng đơn đặt hàng mới tăng và giữ nguyên so với quý II/2024 (33,3% tăng, 44,1% giữ nguyên); 22,6% DN nhận định số lượng đơn đặt hàng mới giảm. Phân theo ngành kinh tế, ngành sản xuất trang phục có tỷ lệ DN nhận định đơn đặt hàng mới quý III/2024 so với quý II/2024 tăng cao nhất với 47,2%. Ngược lại, ngành sản xuất đồ uống có tỷ lệ DN nhận định đơn đặt hàng giảm nhiều nhất với 32,5%.

Trong số các DN được khảo sát, có 77,8% DN nhận định số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới quý III/2024 tăng và giữ nguyên so với quý II/2024 (29,8% tăng, 48% giữ nguyên), tỷ lệ DN nhận định có đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm là 22,2%.

Theo ngành kinh tế, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo khác có tỷ lệ DN nhận định đơn đặt hàng xuất khẩu mới quý III/2024 so với quý II/2024 tăng cao nhất với 44,6%. Ngược lại, ngành sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn (trừ máy móc thiết bị) có tỷ lệ DN nhận định đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm nhiều nhất với 31,4%.

Các DN dự báo số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới quý IV/2024 khả quan hơn với 83,6% DN dự báo tăng và giữ nguyên so với quý III/2024 (36% tăng, 47,6% giữ nguyên); 16,4% DN dự báo giảm.

Bối cảnh khó khăn chung khiến DN phải nỗ lực phục hồi, giữ vững sản xuất. Kết quả khảo sát cho thấy, quý III/2024, có 92,9% DN nhận định chi phí sản xuất một đơn vị sản phẩm tăng và giữ nguyên (27% tăng, 65,9% giữ nguyên); 7,1% DN nhận định giảm so với quý II/2024.

Vốn là điểm nghẽn lớn nhất đối với doanh nghiệp

Đánh giá về các yếu tố đầu vào cho SKXD, lãnh đạo Tổng cục Thống kê cho biết, vốn vẫn là điểm nghẽn lớn nhất của DN với 27,5% DN gặp khó khăn về tài chính; 21,7% DN gặp khó khăn do lãi suất vay vốn cao và vẫn còn 3,2% DN gặp khó khăn do không có khả năng tiếp cận được các nguồn vốn vay.

Về lao động, có 21,2% DN gặp khó khăn do không tuyển dụng được lao động đáp ứng các yêu cầu về đơn hàng sản xuất của DN. Về nguyên, nhiên, vật liệu, vẫn còn 18,8% DN gặp khó khăn do thiếu nguyên, nhiên, vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất kinh doanh.

Các doanh nghiệp chế biến, chế tạo đang phải chịu áp lực cạnh tranh cao. Ảnh minh họa: ST

Đánh giá về năng lực nội tại của DN, có 15% DN gặp khó khăn do thiết bị, công nghệ sản xuất của DN đã lạc hậu nhưng chưa có vốn để đầu tư dây chuyền sản xuất tiên tiến hơn; 21,1% DN gặp khó khăn do sản phẩm DN sản xuất phải cạnh tranh với các hàng hóa nhập khẩu cùng loại.

Để hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong các quý tiếp theo, 43,4% DN kiến nghị Nhà nước tiếp tục giảm lãi suất cho vay để DN có nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh.

Đối với nguồn nguyên vật liệu, năng lượng cho sản xuất, 33,9% DN kiến nghị Nhà nước cần có các chính sách để bình ổn giá nguyên vật liệu, năng lượng và 25,4% DN kiến nghị Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương phải ổn định nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ sản xuất.

Theo bà Nguyễn Thị Hương, đối với thị trường đầu ra, để góp phần tăng khối lượng đơn hàng, 21,4% DN kiến nghị Nhà nước cần tiếp tục có các biện pháp kích cầu trong nước nước nhằm hỗ trợ DN tìm kiếm đối tác tiêu thụ sản phẩm hiệu quả.

Ngoài ra, 20,9% DN kiến nghị Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương cần tăng cường xúc tiến thương mại, tìm thị trường mới, đối tác mới nhằm hỗ trợ DN tăng lượng tiêu thụ hàng hóa ở các thị trường trong và ngoài nước.

Về thủ tục hành chính, có 25,9% DN kiến nghị các cơ quan Nhà nước cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính để thời gian chờ đợi và thực hiện các thủ tục hành chính của DN được rút ngắn đến mức tối đa.

Về cơ chế, chính sách hỗ trợ DN ổn định và phát triển sản xuất: có 24,9% DN kiến nghị các ngân hàng tiếp tục đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục, điều kiện vay vốn và được hỗ trợ quá trình hoàn thiện hồ sơ vay vốn nhanh hơn để DN có nguồn vốn sản xuất kinh doanh kịp thời và hiệu quả hơn.

Để DN thích ứng tốt hơn với điều kiện và yêu cầu đầu ra ngày càng cao, 20,5% DN kiến nghị Nhà nước hỗ trợ DN tham gia sâu vào chuỗi sản xuất, cung ứng; 10,2% DN kiến nghị Nhà nước hỗ trợ DN đáp ứng tiêu chuẩn sản xuất mới như các yêu cầu về bảo vệ, phòng vệ thương mại, các yêu cầu mới về tiêu chuẩn, kỹ thuật trong sản xuất; 9,6% DN kiến nghị Nhà nước hỗ trợ DN chuyển đổi số và 8,6% DN kiến nghị Nhà nước hỗ trợ DN trong quá trình nhận chuyển giao công nghệ./.

ĐỨC ANH