Nhớ Tết xưa lấy lửa đêm giao thừa

Những ngày cuối năm, cái lạnh miền Bắc len lỏi qua từng nếp áo, thấm vào từng gian nhà, nhưng không làm giảm đi không khí rộn ràng chuẩn bị Tết. Mẹ tôi bận rộn với mâm cỗ tất niên: bánh chưng xanh, gà trống luộc, đĩa xôi gấc đỏ au – những món ăn chỉ xuất hiện vào dịp lễ quan trọng nhất năm. Bố cẩn thận lau chiếc đèn dầu cũ. Ông khẽ nói: Phải chuẩn bị chu đáo, để lửa năm mới thêm sáng, thêm thiêng. Còn tôi – một đứa trẻ háo hức – cứ quanh quẩn bên cạnh, lòng ngập tràn sự mong chờ và tò mò về thời khắc đặc biệt sắp đến.

Gần đến giờ giao thừa, con đường dẫn tới đình làng đông vui như một ngày hội. Ánh sáng từ những chiếc đèn dầu, đèn pin le lói trong đêm tối hòa cùng tiếng nói cười râm ran của mọi người. Những cụ già khăn xếp, áo the chậm rãi bước đi; các bà các mẹ trong áo len dày, tay cầm bó hương hay chiếc đèn nhỏ, miệng không ngớt trò chuyện. Cả làng dường như cùng hẹn nhau tại đình làng – trái tim của mọi nghi lễ truyền thống – nơi sẽ thắp lên ngọn lửa đầu tiên của năm mới.

Trong sân đình, bếp lửa lớn được nhóm lên, ánh sáng bập bùng chiếu rõ từng gương mặt người. Các cụ trong tổ tế lễ đã chỉnh tề, áo dài khăn xếp, nghiêm trang làm lễ trước bàn thờ thánh. Làn khói hương nghi ngút quyện trong không gian lạnh giá, đưa cả không gian vào sự tĩnh lặng thiêng liêng. Ông thủ từ chăm chú theo dõi ba kim đồng hồ chập làm một rồi bắt đầu gióng lên từng hồi trống giòn giã dội vào màn đêm tĩnh mịch, như đánh thức đất trời, báo hiệu thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới đã đến.

Tiếng pháo rộn rã vang lên, sáng bừng cả khoảng trời trên đình làng. Người dân bắt đầu tiến lại gần bàn thờ thánh, chắp tay khấn vái trước khi xếp hàng ngay ngắn để xin lửa. Những ngọn đèn dầu lớn được đặt trang trọng trên bàn thờ, tỏa sáng rực rỡ. Mỗi người dùng những bó hương đã chuẩn bị sẵn để châm lửa từ đèn dầu. Từng ngọn lửa được truyền tay nhau, lung linh nối dài từ đình làng về khắp các nếp nhà, mang theo may mắn đầu năm mới.

Bố dẫn tôi tiến lại gần bàn thờ. Ông cẩn thận châm bó hương từ ngọn lửa lớn, đôi tay giữ chặt như đang nâng niu một báu vật. Tôi đứng bên cạnh, ánh mắt không rời khỏi từng cử chỉ thành kính của bố. Ngọn lửa nhỏ dần bừng lên trong lòng bó hương, hơi ấm lan tỏa không chỉ từ đôi tay mà còn len lỏi vào trái tim non nớt của tôi. Bố khẽ bảo: Ngọn lửa này sẽ xua tan điều xấu cũ, mang lại điều tốt lành cho cả nhà.

Về đến cổng, bố bước vào trước để xông nhà. Tay ông nâng cao chiếc đèn dầu, ánh sáng chiếu rọi từng góc nhỏ trong ngôi nhà thân thuộc và chúc lớn: Năm mới khỏe mạnh, an khang, đủ đầy. Mẹ đã chuẩn bị xong mâm cúng giao thừa, đứng chờ ngoài hiên. Khi bố đặt chiếc đèn dầu lên ban thờ, mẹ thắp nén hương đầu tiên từ ngọn lửa thiêng vừa mang về. Làn khói hương quyện trong ánh lửa bập bùng, kết nối không gian gia đình với tổ tiên, như một lời mời thiêng liêng đến các bậc ông bà về chung vui với con cháu trong năm mới.

Giờ đây, khi đã trưởng thành và xa quê, tôi vẫn nhớ như in những đêm giao thừa năm nào. Tiếng trống sang canh vang vọng giữa làng quê yên bình, ánh lửa lung linh dẫn lối trong đêm tối, và lời chúc Tết chân tình từ những người hàng xóm thân thương – tất cả như một thước phim chậm, chiếu đi chiếu lại trong ký ức tôi. Ngọn lửa ấy, dù nhỏ bé, nhưng mang theo hơi thở của tổ tiên, của làng quê, và cả niềm tin mãnh liệt rằng gia đình luôn là chốn trở về bình yên nhất.

Dẫu bây giờ không còn phong tục lấy lửa như xưa, nhưng ánh lửa từ đình làng vẫn cháy mãi trong tôi. Nó không chỉ là biểu tượng của Tết, mà còn là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa quê hương và con người. Mỗi khi nhớ về ngọn lửa ấy, tôi thấy lòng mình ấm áp lạ thường, như được trở lại những ngày thơ bé, nơi mọi lo toan đều tan biến trong ánh sáng êm đềm của một ngọn lửa thiêng.

Trà Đông

Lưu Hường