Nhớ tết đầu tiên sau giải phóng

Năm 1974, cục diện chiến tranh trên chiến trường miền Nam chuyển biến mau lẹ theo hướng ngày càng có lợi cho cách mạng. Nắm bắt thời cơ, Trung ương Đảng hạ quyết tâm giải phóng miền Nam trong 2 năm 1975-1976. Tại miền Đông Nam Bộ, Bộ Tư lệnh Miền quyết định mở Chiến dịch Đường 14 - Phước Long nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch; mở rộng vùng giải phóng, mở rộng đầu cầu tuyến hành lang chi viện chiến lược 559; tạo bàn đạp thuận lợi cho các binh đoàn chủ lực sẵn sàng tiến công Sài Gòn. Trong đó đặt ra mục tiêu giải phóng Chi khu Đồng Xoài và toàn bộ quận lỵ Đôn Luân, tạo hành lang chiến lược thông suốt từ biên giới Campuchia, Nam Trường Sơn vào Chiến khu Đ.

Đúng 5 giờ 35 phút ngày 26-12-1974, Trung đoàn 141 thuộc Sư đoàn 7, Quân đoàn 4 cùng một số đơn vị bộ binh, pháo binh và bộ đội địa phương, dân quân du kích bắt đầu nổ súng tấn công Chi khu Đồng Xoài. Sau 2 giờ chiến đấu, ta hoàn toàn làm chủ chi khu. Sau đó, quân ta tấn công tiêu diệt đồn bảo an Cầu Hai của địch, quận lỵ Đôn Luân hoàn toàn được giải phóng.

Thắng lợi Đồng Xoài là cơ hội lớn cho quân ta tiếp tục mở đợt tấn công tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng hoàn toàn Phước Long ngày 6-1-1975, đánh dấu thắng lợi của Chiến dịch Đường 14 - Phước Long và là “đòn trinh sát chiến lược” để Bộ Chính trị củng cố quyết tâm giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975.

Thành phố Đồng Xoài vào xuân

Tết đầu tiên khi Đồng Xoài giải phóng

Bà Dương Thị Tuyết, nguyên cán bộ Tổ công tác chính trị, lực lượng cán bộ đầu mũi K17, đơn vị tiếp quản Đồng Xoài sau giải phóng kể lại: Đồng Xoài giải phóng ngày 26-12-1974 thì khoảng 25 ngày sau là đến tết Nguyên đán. Tết Ất Mão năm đó, mặc dù Đồng Xoài giải phóng, Phước Long cũng giải phóng nhưng tất cả tập trung cho Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử nên không ai chú trọng gì đến tết. Lương thực, thực phẩm bấy giờ tự cung, tự cấp, chưa có chợ nên rất khó khăn. Tết đến, đồng bào dân tộc thiểu số vào khu vực xã Đồng Tâm, Đồng Tiến, huyện Đồng Phú bây giờ đào củ nần, củ chụp để ăn chống đói. Một số bà con ở sóc Tà Bế có làm ruộng nên gói bánh tét, bánh chưng nhưng rất ít. Trước đêm 30 tết, để chuẩn bị cho Chiến dịch Hồ Chí Minh, tôi được giao nhiệm vụ dẫn hơn 100 người là đoàn viên thanh niên, dân quân tự vệ vào làng 9, sóc Tà Bế để làm nhiệm vụ hỏa tuyến. Lúc đó, khí thế cách mạng sôi sục, ai cũng tập trung cho chiến dịch, dân có gì thì để dành cho bộ đội. Năm đó, đón giao thừa xa gia đình, nhưng niềm tin giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước luôn hiển hiện trong tâm trí mọi người.

Còn bà Nguyễn Thị Lan (Năm Lan), nguyên cán bộ Tổ công tác chính trị, lực lượng cán bộ đầu mũi K17 hiện sống tại phường Tân Bình, thành phố Đồng Xoài chia sẻ, tết năm đó, chưa giải phóng Sài Gòn nên các cơ quan, tổ chức đều ở trong rừng tại khu Tà Bế và Thuận Lợi. Riêng bà ở Tổ quân quản nên sống tại Đồng Xoài. Tết năm đó, những người có nhà ở Đồng Xoài (khoảng 24 hộ) cũng về thắp hương, trái cây cho ông bà rồi lại vội vàng vào khu dã chiến. Một số người tập trung thăm hỏi, chúc tết một lúc thì phải giải tán ngay để phòng ngừa địch phát hiện đánh bom. Ngày ấy, hầu hết cơm gạo hằng ngày do Nhà nước cấp nên chỉ một số nhà có bánh tét. Còn trong khu dã chiến thì Ban quân quản (gồm bộ đội địa phương và quân chủ lực) đón tết cùng bà con, có gì ăn nấy, đầm ấm và thắm tình quân - dân. Ăn tết mà ai ai cũng khí thế sục sôi hướng về giải phóng miền Nam. Với bà, tết Đồng Xoài sau ngày giải phóng đã góp phần tạo nên niềm tin mới vào thắng lợi của cách mạng, vào nền hòa bình, dân chủ mà người dân mong ước bấy lâu.

Tết Đồng Xoài sau giải phóng miền Nam

Tết Bính Thìn 1976 là tết hòa bình, thống nhất đầu tiên, 2 miền Bắc - Nam sum họp. Cũng như hầu hết các tỉnh, thành miền Nam, Đồng Xoài nô nức tổ chức mừng Đảng, mừng xuân với khí thế của người làm chủ đất nước độc lập, hòa bình, thống nhất.

Trong hồi ức của những người lớn tuổi sống ở Đồng Xoài ngày ấy: Sau ngày giải phóng 30-4-1975, nhà nhà, người người thi đua lao động, tăng gia sản xuất khắc phục hậu quả chiến tranh, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ an ninh Tổ quốc, phòng ngừa bọn phản động và giặc ngoại xâm có thể quay trở lại lần nữa. Thế nhưng, khi xuân về, tết đến, ai ai cũng vui mừng, làng xóm mổ heo, gói bánh chưng, bánh tét… trước là dâng lên ông bà, tổ tiên, sau là thiết đãi khách đến thăm, đặc biệt đãi bộ đội quân giải phóng.

Đêm 30 tết năm đó, trên thông báo có đoàn văn công của quân giải phóng về biểu diễn phục vụ người dân. Từ 17 giờ, bà con ở Đồng Xoài tập trung trải chiếu ở bãi đất trống khu vực Siêu thị Co.opmart bây giờ ngồi đón xem. Chưa đến 19 giờ mà người đông nghịt, không có chỗ chen chân. Sau khi đoàn văn công biểu diễn xong thì đến các tiết mục của thanh niên Huyện đoàn Đồng Xoài. Ai ai cũng vui mừng, sung sướng và tự hào, hạnh phúc được sống trong hòa bình, độc lập, tự do. Đúng 12 giờ đêm giao thừa, pháo nổ rền vang trong các gia đình, rất vui tươi và khí thế.

Cựu chiến binh Hoàng Lộc ở phường Tân Bình, thành phố Đồng Xoài kể, ông được điều động về làm Trợ lý chính trị Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 770, Cục Hậu cần Miền từ tháng 3-1975 và đón tết Bính Thìn 1976 tại Đồng Xoài. Ông nhớ lại: Năm đó, tết đầu tiên đất nước hòa bình, mọi người vô cùng sung sướng, mổ heo, mổ gà, gói bánh chưng, bánh tét ăn cùng bộ đội. Quân giải phóng và người dân cùng nhau ăn tết nhưng cũng không quên giữ gìn an ninh, trật tự vì mặc dù hòa bình rồi nhưng tàn quân địch vẫn còn nên mọi người đều đề cao cảnh giác. Đặc biệt, những người lính như ông và các đơn vị bộ đội chủ lực đóng quân trên địa bàn vui tết với bà con, nhưng ai cũng mong ngóng nhớ về quê nhà, hy vọng sớm được đoàn tụ với gia đình…

Cờ đỏ, hoa vàng, những tấm pa-nô rực rỡ làm nên một TP. Đồng Xoài tràn ngập sắc xuân

Các cung đường hoa nở rực rỡ đón xuân sang

Thấm thoắt đã 50 năm trôi qua, Đồng Xoài nay trở thành một thành phố trẻ, năng động - hiện đại - sinh thái - thông minh. Người Đồng Xoài thân thiện, mến khách cùng cả nước vui xuân mới, ấm no, đủ đầy. Nhìn thành phố Đồng Xoài ngập tràn trong sắc vàng rực rỡ của hoa hoàng yến, lòng người như rộng mở hơn, phơi phới niềm vui. Cờ đỏ, hoa vàng, những tấm pa-nô rực rỡ làm nên một Đồng Xoài rạng rỡ sắc xuân, tràn đầy sức sống, văn minh, hiện đại và đáng sống.

Thanh Nhàn