Nhìn lại thế giới năm 2024: Biến động toàn cầu và kỳ vọng cải cách

Tại châu Âu, tình hình tiếp tục diễn biến phức tạp với nhiều thách thức đan xen, nổi bật nhất là cuộc xung đột tại Ukraine. Theo Ngân hàng Thế giới (WB), GDP của Ukraine năm 2024 ước tính giảm 29% do chiến sự kéo dài, gây ra những áp lực kinh tế nặng nề. Hơn 8 triệu người đã phải sơ tán khỏi vùng chiến sự, khiến cộng đồng quốc tế đối mặt với một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng tại Ukraine bị tàn phá nặng nề, trong khi các lệnh trừng phạt kinh tế nhắm vào Nga không chỉ làm suy yếu nền kinh tế nước này mà còn tác động tiêu cực đến các quốc gia châu Âu phụ thuộc vào năng lượng từ Nga. Mối liên hệ giữa khủng hoảng năng lượng và tăng trưởng kinh tế chậm chạp đang đẩy Liên minh châu Âu (EU) đến bờ vực suy thoái. Trong nội bộ EU, những biến động chính trị ở Pháp và Đức cũng góp phần gia tăng thêm áp lực.

Tại Pháp, chính phủ của Tổng thống Emmanuel Macron phải đối mặt với khủng hoảng niềm tin sau thất bại trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại quốc hội. Sự kiện này đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình trên toàn quốc, thu hút hàng triệu người tham gia để phản đối chính sách cải cách lương hưu và lao động, gây ra nhiều xáo trộn trong đời sống kinh tế và xã hội.

Còn tại Đức, Thủ tướng Olaf Scholz đang đối mặt với thách thức lớn khi liên minh cầm quyền rơi vào tình trạng chia rẽ sâu sắc do bất đồng trong các chính sách về năng lượng và nhập cư. Làn sóng di cư từ Trung Đông và châu Phi tiếp tục gây sức ép lớn lên hệ thống xã hội, đồng thời làm dấy lên tranh cãi sâu sắc trong nội bộ chính trị nước Đức. Những khủng hoảng này không chỉ gây khó khăn cho Pháp và Đức, mà còn làm suy yếu vai trò lãnh đạo của hai nước trong EU. Điều này đặt ra thách thức lớn cho toàn khu vực trong việc duy trì ổn định và củng cố sự đoàn kết trước những biến động khó lường.

Tại châu Á, tình hình chính trị và an ninh tiếp tục căng thẳng với những diễn biến đáng lo ngại. Ở Hàn Quốc, cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng bùng nổ khi cả Tổng thống và quyền Tổng thống đều bị luận tội với các cáo buộc tham nhũng và lạm quyền. Sự kiện này đã châm ngòi cho làn sóng biểu tình lớn, thu hút hơn 3 triệu người tại Seoul và các thành phố lớn, kêu gọi cải cách hệ thống chính trị và xử lý nghiêm minh các quan chức vi phạm. Những bất ổn này không chỉ gây áp lực nặng nề lên hệ thống chính trị và kinh tế của Hàn Quốc, mà còn làm giảm lòng tin của các nhà đầu tư quốc tế, đẩy quốc gia này vào nguy cơ sụt giảm dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Trong khi đó, tình hình tại bán đảo Triều Tiên tiếp tục diễn biến phức tạp với nhiều yếu tố tác động đến an ninh khu vực. Triều Tiên liên tục thực hiện các vụ thử tên lửa, bao gồm cả tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), làm gia tăng quan ngại về ổn định và an ninh trong khu vực Đông Bắc Á. Song song đó, các cuộc tập trận chung giữa Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản được tiến hành nhằm củng cố năng lực phòng thủ, nhưng cũng khiến tình hình khu vực thêm nhạy cảm. Những động thái này đã thu hút sự chú ý đặc biệt từ cộng đồng quốc tế, với nhiều nỗ lực đối thoại được thúc đẩy để giảm căng thẳng và hướng tới ổn định trong năm 2025.

Tình hình tại Trung Đông cũng tiếp diễn tương tự, với nhiều thách thức về nhân đạo và an ninh. Dải Gaza và Bờ Tây tiếp tục chứng kiến các cuộc giao tranh nghiêm trọng, gây tổn thất lớn về người và tài sản. Hơn 3.000 người Palestine và 200 người Israel đã thiệt mạng trong các cuộc xung đột, khiến tình hình trở nên đặc biệt nghiêm trọng. Làn sóng di cư gia tăng đã đặt các quốc gia láng giềng và các tổ chức quốc tế vào tình thế phải đối mặt với áp lực lớn về cung cấp hỗ trợ tài chính, nhân đạo và bảo đảm an ninh.

Hội nghị COP29 đánh dấu bước tiến quan trọng trong hợp tác toàn cầu.

Nhiều chuyên gia nhận định rằng cần tăng cường các nỗ lực đối thoại và hòa giải để hướng tới giải pháp bền vững cho xung đột này. Ở Syria, sự sụp đổ của chính phủ Tổng thống Bashar al-Assad đánh dấu một bước ngoặt chính trị lớn trong khu vực. Mặc dù sự thay đổi này mang lại hy vọng về sự ổn định trong tương lai, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về an ninh và quản trị. Các lực lượng đối lập, với sự hỗ trợ của quốc tế, đang cố gắng thiết lập một chính phủ chuyển tiếp. Tuy nhiên, việc tái thiết quốc gia sẽ phụ thuộc rất nhiều vào khả năng huy động nguồn lực và xây dựng sự đồng thuận giữa các bên liên quan.

Về kinh tế, năm 2024 tiếp tục là một năm đầy thử thách với nền kinh tế toàn cầu. Lạm phát mặc dù đã hạ nhiệt từ mức 6% năm 2023 xuống còn 4,5%, nhưng tiến trình phục hội kinh tế vẫn còn ì ạch. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ nhu cầu tiêu dùng yếu, đầu tư đình trệ và sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhiều nền kinh tế lớn như Mỹ, Đức và Nhật Bản đang đối mặt với chi phí sản xuất tăng cao cùng sự sụt giảm nhu cầu nội địa, khiến triển vọng tăng trưởng trở nên kém khả quan hơn.

Tại Mỹ, việc cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử đã mang lại nhiều thay đổi trong chính sách kinh tế. Chính quyền mới tập trung mạnh vào việc thúc đẩy sản xuất trong nước và giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng quốc tế. Chính sách thương mại cứng rắn hơn với Trung Quốc được dự báo sẽ có tác động sâu rộng đến cấu trúc thương mại toàn cầu, đồng thời đặt ra không ít thách thức cho các quốc gia phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu.

Tại khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam, những nỗ lực thu hút đầu tư nước ngoài nhờ môi trường chính trị ổn định và sự cải thiện cơ sở hạ tầng đã mang lại nhiều thành tựu đáng chú ý. Việt Nam tiếp tục nổi bật như một điểm đến hàng đầu, với tốc độ tăng trưởng GDP đạt hơn 7% trong năm 2024, mức cao trong khu vực. Các khu công nghiệp trên cả nước không ngừng thu hút các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất công nghệ cao, chế biến và năng lượng tái tạo. Việt Nam đã tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), mở rộng đáng kể thị trường xuất khẩu, đặc biệt với các sản phẩm nông sản và công nghệ cao.

Ngành công nghiệp công nghệ thông tin cũng nổi lên như một điểm sáng, với sự gia tăng nhanh chóng các doanh nghiệp khởi nghiệp cùng các gói đầu tư lớn, đưa Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ đầy tiềm năng trong khu vực. Song song đó, Việt Nam đang đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng giao thông, bao gồm đường cao tốc, cảng biển và sân bay, nhằm tăng cường tính kết nối cả trong nước lẫn quốc tế.

Các dự án trọng điểm như sân bay Long Thành và các tuyến cao tốc đang được triển khai nhanh chóng, không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế nội địa mà còn nâng cao khả năng liên kết kinh tế khu vực. Các chuyên gia nhận định rằng Đông Nam Á sẽ tiếp tục là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế châu Á trong những năm tới, trong đó Việt Nam được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng.

Năm 2024 đã khép lại với những thách thức và cơ hội đan xen, đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự hợp tác toàn cầu để hướng tới phát triển bền vững. Các quốc gia không chỉ cần hành động đồng bộ mà còn phải thể hiện trách nhiệm cao hơn trong các lĩnh vực kinh tế, công nghệ và biến đổi khí hậu. Một thế giới hòa bình và thịnh vượng chỉ có thể đạt được thông qua sự đoàn kết và đối thoại hiệu quả giữa các quốc gia.

Các tổ chức quốc tế như LHQ, Nhóm G20 và ASEAN tiếp tục giữ vai trò trung tâm trong việc điều phối các nỗ lực chung, đảm bảo tiếng nói của mọi quốc gia, bất kể lớn hay nhỏ, được lắng nghe trong các quyết sách toàn cầu. Trong bối cảnh biến động không ngừng, những thỏa thuận như tại COP29 không chỉ là bước tiến, mà còn là thử thách về lòng tin và khả năng hành động thực tế của cộng đồng quốc tế.

Bước sang năm 2025, thế giới sẽ tiếp tục đối mặt với các bài toán lớn về địa chính trị, kinh tế và môi trường. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các quốc gia xây dựng lòng tin, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và cùng hướng tới một tương lai cân bằng và bền vững hơn. Sự quyết tâm và đồng thuận trên quy mô toàn cầu chính là chìa khóa để biến những thách thức thành động lực phát triển, mang lại hy vọng về một thế giới tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai.

Khổng Hà