Nhiều thuật ngữ tâm lý học chưa được Việt hóa

Cuốn Thuật ngữ Tâm lí học Anh-Việt-Đức-Pháp được ra mắt vào tháng 12/2024. Ảnh: Nhà xuất bản Tri thức.

Theo dịch giả Hoàng Hưng, dù Việt Nam đã có nhiều cuốn từ điển chuyên ngành tâm lý học, đa số chúng chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu nghiên cứu và ứng dụng trong bối cảnh hiện đại.

“Các từ điển tâm lý học trước đây của Việt Nam có nhiều, nhưng chúng còn thiếu sự chuẩn xác và thống nhất. Một số thuật ngữ vẫn mang tính đại khái, chưa bao hàm được hết ý nghĩa học thuật. Ước tính còn khoảng vài trăm từ chưa được chuyển ngữ”, dịch giả Hoàng Hưng chia sẻ.

Ông nhấn mạnh những cuốn từ điển cần cập nhật thêm nhiều từng vựng theo những nghiên cứu mới nhất từ khu vực Anh, Mỹ. Chính vì vậy, trong suốt 6 năm nay, dịch giả Hoàng Hưng cùng các đồng nghiệp đã theo đuổi dự án làm nên cuốn từ điển Thuật ngữ Tâm lý học Anh - Việt - Đức - Pháp.

Một điểm nổi bật của dự án này là việc bổ sung hơn 2.100 thuật ngữ được phát triển từ các nghiên cứu và hiện tượng tâm lý trên thế giới. “Có một số khái niệm mới như ở Việt Nam, chẳng hạn ‘elaboration’, khiến đội ngũ dịch phải sáng tạo thêm để diễn đạt đúng ý nghĩa. Chúng tôi gọi đó là ‘thâm diễn’ thay vì ‘tinh thông’ như các văn bản tại Việt Nam đang sử dụng. Điều này vừa thể hiện sự khai thác sâu, vừa mang tính phát triển trí tuệ”, ông giải thích.

Dự án này không phải là lần đầu tiên ông Hoàng Hưng tham gia biên soạn tài liệu về thuật ngữ tâm lý học. Trước đây, ông đã xuất bản một cuốn sổ tay thuật ngữ tâm lý học vào năm 2019, nhờ sự tài trợ từ Hội đồng các Viện Văn hóa châu Âu tại Hà Nội. Tuy nhiên, ông nhận thấy cuốn sổ tay đó chỉ là bước khởi đầu và còn nhiều điểm chưa được khai thác kỹ lưỡng. Chính vì thế, ông tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện một cuốn từ điển đầy đủ hơn.

Việc ra đời một cuốn từ điển tâm lý học mới mẻ và toàn diện không chỉ giúp chuẩn hóa thuật ngữ mà còn tạo điều kiện cho người học tiếp cận sâu hơn với các khái niệm quốc tế. Các tác phẩm như này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh tâm lý học ngày càng phát triển và trở thành một ngành khoa học quan trọng trong xã hội hiện đại.

Đức Huy