Nhiều kỳ vọng về tương lai xanh của thế giới

Quang cảnh một phiên họp toàn thể tại COP29. Ảnh: Reuters

Mọi nơi đều chịu tác động nghiêm trọng

Một trong những sự kiện quốc tế quan trọng nhất mỗi năm là Hội nghị thượng đỉnh Các bên tham gia Công ước khung Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP). Năm nay là lần thứ 29 của COP, diễn ra từ ngày 11 đến 22/11, tại Thủ đô Baku của Azerbaijan. Hội nghị thu hút nhiều sự quan tâm của dư luận quốc tế với những kỳ vọng rằng, đây sẽ là cơ hội quý giá góp sức cho mong muốn thế giới kết nối, đồng lòng vì tương lai xanh. Phương tiện thông tin đại chúng truyền tải bình luận, phân tích của nhiều nhà khoa học liên quan đến COP29, trong đó đều khẳng định, hậu quả của tình trạng nóng lên toàn cầu không chỉ luôn hiện hữu, mà còn gây ra tác động mỗi ngày đối với người dân trên khắp thế giới.

Những cơ sở khoa học chỉ ra rằng, các đại dương nóng lên do biến đổi khí hậu đang khiến các cơn bão tăng cấp với tốc độ khủng khiếp. Nổi bật nhất trong thời gian qua là cơn bão Yagi (bão số 3 ở Việt Nam) vào đầu tháng 9. Chỉ trong 2 ngày, Yagi đã nhanh chóng chuyển thành siêu bão, trở thành cơn bão mạnh nhất trong năm 2024 tại khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương. Siêu bão Yagi càn quét qua Philippines, Trung Quốc, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam khiến hơn 80 người thiệt mạng, đồng thời tàn phá nặng nề cơ sở hạ tầng với giá trị thiệt hại có thể phải bằng nhiều thập kỷ tích lũy.

Một thiên tai đáng chú ý khác trong thời gian qua là mưa lớn kỷ lục và lũ quét ở Tây Ban Nha vào cuối tháng 10 khiến 210 người thiệt mạng tại thành phố Valencia; gần 90 người hiện vẫn mất tích. Tuy không hứng chịu bão, song Nhật Bản vẫn phải trải qua một mùa Hè khắc nghiệt với kỷ lục nắng nóng lịch sử. Cụ thể, nhiệt độ trung bình từ tháng 6 đến tháng 8 cao hơn 1,76 độ C so với mức bình thường. Đầu tháng 10, nhiệt độ ở 74 thành phố của Nhật Bản đã đạt và vượt quá 30 độ C.

Tại Liên bang Nga, cuối tháng trước, Hiệp hội địa lý nước này thông báo, hòn đảo Mesyatsev - vùng lãnh thổ băng giá có diện tích 53ha ở Bắc cực đã hoàn toàn biến mất do tình trạng ấm lên khiến các sông băng tan chảy và mực nước biển dâng cao.

Những sự kiện thời tiết cực đoan nêu trên đã tiếp tục làm rúng động cộng đồng. Thách thức về biến đổi khí hậu đang là rất lớn và thế giới đứng trước 2 nhiệm vụ cùng lúc, đó là nỗ lực hơn nữa để đạt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời phải chủ động gia tăng khả năng chống chịu và thích ứng hiệu quả, giảm mức độ dễ bị tổn thương, tổn thất và thiệt hại do biến đổi khí hậu.

Thế giới kết nối, đồng lòng

Đánh giá từ giới chuyên gia cho thấy, cộng đồng quốc tế đều đạt được những bước tiến tích cực trong nỗ lực phối hợp ngăn trái đất nóng lên và ứng phó với biến đổi khí hậu. Nổi bật có thể kể đến như COP27 ở Ai Cập năm 2022 đạt thỏa thuận bước ngoặt về việc các quốc gia phát thải nhiều trong quá khứ đền bù tổn thất cho các nước đang phát triển chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu.

Tại COP28 ở Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), các bên lần đầu tiên nhất trí chuyển đổi việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong các hệ thống năng lượng một cách công bằng, có trật tự và hợp lý, qua đó tiến tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, đồng thời kêu gọi tăng gấp 3 lần công suất năng lượng tái tạo trên toàn cầu vào năm 2030.

Từ sự thành công của các kỳ hội nghị trước, COP ngày càng trở thành sự kiện quốc tế đáng chú ý bậc nhất mỗi năm, đặc biệt là có những tác động hiệu quả và to lớn đến những việc “đại sự” của toàn nhân loại. COP29 năm nay cũng vì lẽ đó mà trở thành chủ đề mà mỗi người đều cần quan tâm, để chung tay góp sức với những nỗ lực chung của toàn xã hội, toàn thế giới.

Đặc biệt, trong nỗ lực hành động chung để đạt được mục tiêu của Hiệp định Paris năm 2015, COP29 được kỳ vọng sẽ tạo thêm "cú hích”, nhất là đối với nội dung quan trọng nhất, liên quan đến tài chính khí hậu.

Nội dung “căng” hàng đầu của COP29 là việc thống nhất một cơ chế tài chính khí hậu mới - “Mục tiêu định lượng tập thể mới” (NCQG) để thay thế cam kết trước đó về khoản hỗ trợ 100 tỷ USD mỗi năm từ các quốc gia phát triển cho các quốc gia đang phát triển. Điểm nhấn quan trọng của chương trình là Quỹ tổn thất và thiệt hại, ra đời từ COP27. Mặc dù đã có những cam kết tài chính ban đầu, nhưng COP29 sẽ tiếp tục thúc đẩy các quốc gia tăng cường đóng góp tài chính và triển khai quỹ này.

Theo giới quan sát, thực tế trong thời gian qua cho thấy, vẫn có nhiều quốc gia phát triển đang cân nhắc phương thức tham gia cam kết này. Thách thức lớn hiện nay là cần tìm ra giải pháp để có được sự đóng góp mạnh mẽ từ cả khu vực công lẫn khu vực tư nhân.

Song hành với vấn đề tài chính, vấn đề chuyển đổi năng lượng toàn cầu cũng rất quan trọng. Toàn cầu vẫn nan giải việc loại bỏ nhiên liệu hóa thạch theo thỏa thuận của COP28, nhất là vấn đề kinh phí và phương án thực hiện. Bởi sẽ cần nguồn kinh phí lớn để phát triển công nghệ nhằm hiện thực hóa mục tiêu loại bỏ nhiên liệu hóa thạch, chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo cần đầu tư nguồn kinh phí lớn, đồng thời hỗ trợ xã hội và doanh nghiệp chuyển đổi.

Trong một phân tích mới được công bố của The ONE Campaign - một nhóm vận động phi lợi nhuận, các nước giàu đã chi 2.700 tỷ USD vào các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch trong nước từ năm 2010-2022 (nhiều gấp 6 lần so với 437 tỷ USD mà các nước này đã cam kết cho tài chính khí hậu quốc tế).

Từ đó, COP29 cũng là dịp chia sẻ những ý tưởng sáng tạo, các giải pháp cộng đồng và tăng cường hợp tác quốc tế. COP29 được kỳ vọng sẽ có thể thống nhất ý chí và quyết tâm chính trị mạnh mẽ hơn, kết nối những hành động thiết thực, cụ thể ứng phó với thách thức toàn cầu.

Thanh Trúc