Nhiều hồ thủy lợi cạn khô, Kon Tum đối mặt với nguy cơ hạn hán trên diện rộng

Kon Tum đang trải qua đợt nắng nóng kéo dài khiến mực nước ở nhiều ao, hồ thủy lợi sụt giảm nghiêm trọng, cạn khô. Tình trạng cạn kiệt nguồn nước gây ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp và cuộc sống người dân ở các địa phương.

Theo ghi nhận tại huyện Đăk Hà (tỉnh Kon Tum) tình trạng nắng nóng kéo dài khiến hàng trăm ha cà phê tại xã Hà Mòn bị ảnh hưởng nặng nề. Nhiều vườn cà phê héo rũ, vàng úa, lá non bị cháy đen, nhiều kênh dẫn nước đã cạn kiệt từ lâu.

Nhiều hồ thủy lợi ở Kon Tum cạn trơ đáy dù mới bước vào mùa khô

Điển hình tại hồ thủy lợi C3 (thôn Bình Minh, xã Hà Mòn) đã cạn trơ đáy. Ông Trần Thanh Sơn (trú tại thôn Bình Minh) cho biết: “Chưa có năm nào hạn nặng như năm nay. Những năm trước, hết mùa khô mực nước chỉ rút xuống khoảng vài mét nhưng năm nay rút xuống tận 6 mét, hồ cạn trơ đáy. Từ ngày lòng hồ cạn nước, phèn chua dưới đáy nổi lên. Vì người dân chủ yếu sử dụng phương pháp tưới béc, nước theo các ống tưới phun lên khắp tán lá nên phèn chua kết hợp với nắng nóng khiến lá cà phê bị cháy đen, héo rũ. Gia đình cũng có hơn 1ha cà phê, vì tưới béc khiến cà phê bị cháy lá nên chúng tôi phải chuyển sang phương án tưới thủ công từng cây một rất tốn thời gian".

Được biết, hồ thủy lợi C3 có diện tích lưu vực gần 2 km2, dung tích 370.000 m3, phục vụ tưới tiêu cho khoảng 200 ha cây trồng trên địa bàn thôn Bình Minh. Khi hồ thủy lợi này cạn kiệt sẽ khiến hàng trăm ha cây trồng bị ảnh hưởng.

Tỉnh Kon Tum đang trải qua đợt nắng nóng kéo dài khiến mực nước ở nhiều ao, hồ thủy lợi sụt giảm nghiêm trọng, cạn khô

Tương tự, mặc dù mới bước vào đầu mùa khô song tại hồ thủy lợi A2 thuộc xã Đăk Mar (huyện Đăk Hà) mực nước cũng đã giảm mạnh hơn một nửa. Để cứu cây trồng, nhiều ngày qua, người dân đã huy động hàng chục máy bơm công suất lớn hoạt động suốt ngày đêm. Tuy nhiên, vì lòng hồ đã cạn nước nên chỉ những diện tích cà phê bị khô cháy mới được ưu tiên lấy nước trước.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Thoa (trú tại thôn 4, xã Đăk Mar) cho hay: "Nhà tôi có 1 ha cà phê nằm ngay cạnh hồ A2, nhưng năm nào cũng thiếu nước tưới. Năm ngoái, gia đình tôi đã mất hàng chục cây cà phê vì hạn, cứ tình trạng này nếu không mưa sớm dự còn mất nhiều hơn. Chúng tôi mong chính quyền sớm có biện pháp nạo vét, sửa chữa hồ để đảm bảo nguồn nước ổn định."

Tại hồ thủy lợi Tà Cang (xã Diên Bình, huyện Đăk Tô) cũng chung tình trạng trên. Theo đó, mặt hồ vốn rộng hàng chục nghìn mét vuông giờ chỉ còn trơ lại đáy khô nứt nẻ. Hàng trăm hộ dân trên địa bàn phải túc trực luân phiên nhau bơm nước hiếm hoi còn sót lại từ lòng hồ để cứu vườn cà phê trước nguy cơ mất mùa.

Nếu không có mưa bổ sung vào cuối tháng 3, Kon Tum sẽ đối mặt với tình trạng hạn hán diện rộng

“Gia đình tôi có 3 ha cà phê, nhưng mới tưới được hơn 1 nửa thì hồ đã cạn kiệt. Nếu tình hình này kéo dài, nguy cơ mất trắng là rất rõ ràng, chưa kể diện tích đã tưới cũng bị ảnh hưởng năng suất đáng kể”, anh Đồng Văn Tươi (trú tại xã Diên Bình) chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Dẫn - Phó giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Kon Tum thông tin: “Năm nay hạn hán đến sớm và diễn biến phức tạp hơn so với năm ngoái. Nguyên nhân chính do mùa mưa kết thúc sớm từ năm 2024. Nếu không có mưa bổ sung vào cuối tháng 3 này, tình trạng hạn hán diện rộng là điều khó tránh khỏi".

Theo Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Kon Tum, hiện có 5 công trình thủy lợi trọng điểm gồm hồ Tân Điền, Cà Tiên, đập Kon Trang Kla, trạm bơm Tà Rộp và Tà Wắc đều đang trong tình trạng thiếu nước nghiêm trọng. Nếu trong thời gian tới, thời tiết nắng nóng kéo dài đến tháng 5/2025, khoảng gần 2.000 ha cây trồng, đặc biệt ở TP Kon Tum và các huyện như Đăk Hà, Sa Thầy, Ngọc Hồi, Đăk Glei, Kon Rẫy, Đăk Tô sẽ gặp nguy cơ khô hạn trầm trọng. Riêng huyện Ia H'Drai, những vùng không chủ động nguồn nước như Ia Dom, Ia Đal, Ia Tơi sẽ có nguy cơ rất cao về hạn hán.

Hàng trăm hộ dân túc trực luân phiên nhau bơm nước hiếm hoi còn sót lại từ lòng hồ để cứu vườn cà phê trước nguy cơ mất mùa

Nhằm khắc phục tình trạng trên Sở Nông Nghiệp & Môi Trường tỉnh Kon Tum đã có văn bản đề nghị các địa phương khẩn trương triển khai nhiều giải pháp như theo dõi, điều tiết nguồn nước hợp lý. Quản lý chặt chẽ cống lấy nước đầu mối và các công trình tưới, không để rò rỉ lãng phí nước, đảm bảo đủ nước tới cuối khu tưới . Bên cạnh đó, tận dụng tối đa nguồn nước tự nhiên, lập các đập tạm thời và sử dụng máy bơm để hỗ trợ nước tưới cho cây trồng, nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại cho người dân trong mùa khô hạn sắp tới.

Theo Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Kon Tum, thời tiết nắng nóng xuất hiện trong tháng 3 ở khu vực phía Tây, Tây Nam và phía Nam tỉnh Kon Tum, có xu hướng mở rộng trong tháng 4 và kéo dài đến tháng 5. Từ tháng 12/2024 đến nay, mực nước trên các sông, suối có dao động nhỏ theo xu thế giảm dần qua các thời kỳ.

Trần Hiền