Nhiều cơ hội cho thị trường IPO Đông Nam Á trong năm 2025

Thị trường vốn IPO Đông Nam Á 2020-2024. Nguồn: Deloitte

Tiêu dùng và năng lượng chiếm 52% tổng số thương vụ IPO

Theo Báo cáo IPO khu vực Đông Nam Á của Deloitte, trong khi số lượng IPO vẫn cho thấy tín hiệu tích cực, tổng số vốn huy động được lại ở mức thấp nhất trong 9 năm qua, giảm mạnh so với mức 5,8 tỷ USD huy động được qua 163 thương vụ IPO vào năm 2023.

Phần lớn nguyên do của sự sụt giảm trong hoạt động IPO của khu vực so với năm trước là do không có các thương vụ IPO bom tấn. Trong năm 2024, chỉ có một thương vụ IPO huy động được hơn 500 triệu USD, trái ngược với bốn thương vụ tương tự vào năm 2023.

Xét về các ngành hàng, tiêu dùng và năng lượng - tài nguyên là hai ngành thống trị khu vực, chiếm 52% tổng số thương vụ IPO và 64% tổng số vốn IPO huy động được. Theo đó, ngành công nghiệp tiêu dùng ở Đông Nam Á đang trải qua sự chuyển đổi đáng kể do sự thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng, dẫn đến sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa các công ty nội địa, khu vực và quốc tế.

Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi GDP ngày càng tăng của khu vực, dẫn đến tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng và ngày càng giàu có với sức chi tiêu lớn hơn. Khi mức thu nhập tăng lên, những người tiêu dùng này ở một vị trí tốt hơn để đưa ra lựa chọn sáng suốt hơn cũng như lựa chọn các sản phẩm cao cấp và tìm kiếm những trải nghiệm mới lạ.

Trong khi đó, ngành năng lượng và tài nguyên, đặc biệt là năng lượng tái tạo trở thành tâm điểm của Đông Nam Á bởi khu vực này phải đối mặt với ba vấn đề nan giải là đảm bảo an ninh năng lượng, bình đằng và môi trường bền vững. Các quốc gia phải chuyển đổi sang các nguồn tài nguyên bền vững hơn, song song với việc cân bằng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng.

Bà TAY Hwee Ling - Lãnh đạo Dịch vụ Đảm bảo kế toán và báo cáo, Deloitte Đông Nam Á đánh giá, thị trường IPO của Đông Nam Á đã gặp phải những thách thức lớn trong năm 2024, bao gồm biến động tiền tệ, sự khác biệt về quy định giữa các thị trường và căng thẳng địa chính trị… Đây đồng thời là các yếu tố tác động đến thương mại và đầu tư. Việc các nền kinh tế ASEAN ghi nhận lãi suất cao tiếp tục hạn chế khoản vay của doanh nghiệp, làm chậm hoạt động IPO khi các công ty chọn trì hoãn việc niêm yết.

Thêm vào đó, sự biến động thị trường giữa các đối tác thương mại lớn đã ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư, trong khi các yêu cầu pháp lý khác nhau ở các nước Đông Nam Á làm phức tạp hóa mong mỏi được niêm yết xuyên biên giới của các công ty. Các công ty quyết định niêm yết ở nước ngoài phải xem xét các thị trường đại diện cho phân khúc tăng trưởng cốt lõi cho doanh nghiệp, nơi các nhà đầu tư có thể hiểu và đánh giá tốt hơn mô hình kinh doanh và nơi các công ty tương tự được niêm yết. Họ cũng nên xem xét thị trường nào có khả năng thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực của họ.

Việt Nam chỉ có một thương vụ IPO, huy động được khoảng 37 triệu USD. Nguồn: Deloitte

Kỳ vọng các thương vụ IPO mới năm 2025

Bất chấp những thách thức do sự bất ổn của kinh tế toàn cầu và những thay đổi đáng kể về mặt chính trị, Malaysia vẫn nổi lên như một điểm sáng ở Đông Nam Á. Quốc gia này dẫn đầu khu vực trong cả ba chỉ số chính: số thương vụ IPO, tổng số tiền IPO huy động được và vốn hóa thị trường IPO.

Tính đến nay, thị trường đã chứng kiến 46 thương vụ IPO - vượt qua con số 32 của cả năm 2023, đồng thời là mức cao nhất kể từ năm 2006. Tổng số tiền huy động được thông qua IPO đã chạm mức 1,5 tỷ USD, cao nhất kể từ năm 2017, trong khi vốn hóa thị trường đạt 6,6 tỷ USD, gấp đôi so với năm trước và đạt đỉnh kể từ năm 2013.

Thị trường ACE tiếp tục cho thấy sức ảnh hưởng trong năm nay với 34 thương vụ IPO, cao nhất từng được ghi nhận kể từ khi thị trường được thành lập vào năm 2009. Nhìn chung, cả ba thị trường tại Malaysia đều ghi nhận kết quả tốt hơn năm trước.

Thị trường IPO của Malaysia đã cho thấy hiệu suất mạnh mẽ, được hỗ trợ bởi các chỉ số kinh tế tích cực, tình hình chính trị ổn định và sự tham gia tích cực của các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài. Điều này đã thổi một luồng gió mới vào Bursa Malaysia, nơi đã chứng kiến tỷ lệ đăng ký quá mức tích cực hơn 200 lần.

Khi Malaysia bước vào giai đoạn tăng trưởng ổn định hơn sau một vài năm bất ổn, nền kinh tế dự kiến sẽ được hưởng lợi từ động lực mạnh mẽ này. Với sự quan tâm ngày càng tăng đối với các thương vụ IPO từ cả công ty và nhà đầu tư, cộng thêm với mức định giá ấn tượng đang có được ở Malaysia, Bursa Malaysia có tiềm năng rất lớn để trở thành một điểm đến niêm yết hấp dẫn cho các công ty trong khu vực - Phó Tổng Giám đốc Dịch vụ đảm bảo, Deloitte Malaysia WONG Kar Choon đánh giá.

Đứng sau Malaysia, mặc dù số thương vụ IPO ở Thái Lan giảm so với năm trước, nhưng tổng số tiền huy động được là 756 triệu USD, lại chiếm 26% tổng số tiền của khu vực, đưa Thái Lan trở thành một trong ba thị trường hàng đầu ở Đông Nam Á. Hiện có nhiều cơ hội tại thị trường Thái Lan với một loạt các thương vụ IPO sắp tới trong các lĩnh vực tiêu dùng, khoa học đời sống và chăm sóc sức khỏe, Quỹ tín thác đầu tư bất động sản (REIT).

Bà Wilasinee KRISHNAMRA - Phó Tổng Giám đốc Dịch vụ đảm bảo, Deloitte Thái Lan nhận định, năm 2024, thị trường chứng khoán Thái Lan và các thương vụ IPO phản ánh thực tế phục hồi kinh tế và tăng trưởng vừa phải. Trong khi các công ty tìm cách tận dụng mức tăng trưởng sau đại dịch, nhiều công ty đã thể hiện khả năng phục hồi và sẵn sàng trong tương lai với việc phát triển các chiến lược và hoạt động kinh doanh tích hợp AI và robot. Cơ quan quản lý cũng đã đưa ra các sáng kiến để tăng cường tính minh bạch của thị trường và hỗ trợ các doanh nghiệp phát triển.

Nằm trong top 3 của khu vực, thị trường IPO năm 2024 của Indonesia ghi nhận sự sụt giảm đáng kể với 39 thương vụ IPO huy động được 368 triệu USD (năm 2023 có 79 thương vụ IPO huy động được 3,6 tỷ USD). Các công ty quy mô nhỏ hơn đã tham gia IPO với các mục tiêu huy động vốn thận trọng hơn do năm 2024 là năm bầu cử ở nước này, đồng thời bị tác động tiêu cực bởi những cơn gió ngược của thị trường toàn cầu.

Trong top 10 IPO hàng đầu của các quỹ huy động vốn, 9 vị trí đã được lấp đầy bởi các thương vụ niêm yết thuộc các ngành tiêu dùng, năng lượng và tài nguyên. Các thương vụ IPO sản phẩm tiêu dùng mang lại sự ổn định trong thời kỳ biến động nhờ nền tảng là số người tiêu dùng đáng kể tại quốc gia này. Ngành năng lượng và tài nguyên cùng với các ngành công nghiệp hỗ trợ tiếp tục có ảnh hưởng lớn đến thị trường IPO Indonesia trong năm nay, bất chấp số lượng thương vụ của ngành trong năm giảm so với năm 2023.

Theo Deloitte, Việt Nam chỉ có một thương vụ IPO trong hơn tháng qua, huy động được khoảng 37 triệu USD. Đáng chú ý, thương vụ IPO duy nhất này cũng là thương vụ IPO đầu tiên của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ tài chính và đã vượt qua kết quả huy động của cả thị trường Việt Nam trong năm 2023.

“Thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2024 đang trải qua những khó khăn nhất định, tuy nhiên, đây cũng là khoảng thời gian tuyệt vời để nắm bắt các cơ hội, được ủng hộ bởi các điều kiện kinh tế vĩ mô thuận lợi và môi trường lãi suất thấp. Tôi tin rằng đây cũng là cảm nhận của các nhà đầu tư hiện hữu và các nhà đầu tư tiềm năng trên thị trường hiện nay. Ngoài ra, Chính phủ cũng đã ban hành các quy định mới để giúp nâng hạng thị trường chứng khoán nhằm củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào năm 2025” - ông Bùi Văn Trịnh, Phó Tổng Giám đốc Dịch vụ Đảm bảo, Deloitte Việt Nam chia sẻ.

Nhìn về tương lai của thị trường IPO trong khu vực, bà TAY Hwee Ling cho rằng, việc dự kiến cắt giảm lãi suất cùng với việc cắt giảm lạm phát có thể tạo ra một môi trường thuận lợi hơn cho các thương vụ IPO trong những năm tới. Nền tảng tiêu dùng mạnh mẽ, tầng lớp trung lưu ngày càng tăng và tầm quan trọng mang tính chiến lược của Đông Nam Á trong các lĩnh vực như bất động sản, chăm sóc sức khỏe và năng lượng tái tạo vẫn hấp dẫn các nhà đầu tư.

“Khi nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài tiếp tục chảy vào khu vực, năm 2025 đã sẵn sàng trở thành một năm cho các thương vụ IPO mới trên khắp Đông Nam Á”, bà TAY Hwee Ling đánh giá.

THÙY LÊ