Nhật Bản nâng lãi suất lên mức cao nhất trong 30 năm, báo hiệu đợt tăng mới

Nguồn: Economy Global

Theo thông báo, BOJ đã nâng lãi suất chính sách ngắn hạn lên 0,75% từ mức 0,5%, đúng như kỳ vọng của thị trường. Đây là lần tăng lãi suất đầu tiên kể từ tháng 1/2025 và đưa mặt bằng lãi suất tại Nhật Bản lên mức cao nhất kể từ năm 1995 - thời điểm nền kinh tế nước này chao đảo sau khi bong bóng tài sản vỡ tung và rơi vào vòng xoáy giảm phát kéo dài.

Quyết định trên đã cho thấy, niềm tin ngày càng rõ rệt của Ngân hàng Trung ương rằng Nhật Bản đang trên đà đạt được mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững nhờ sự tăng trưởng tiền lương, và sẵn sàng cho việc tiếp tục bình thường hóa chính sách tiền tệ.

Sẽ có những đợt tăng mới

"Dựa trên dữ liệu và khảo sát gần đây, có khả năng cao là cơ chế, trong đó tiền lương và lạm phát tăng nhẹ song song sẽ được duy trì", BOJ cho biết trong một tuyên bố giải thích quyết định tăng lãi suất. "Với việc lãi suất thực đang ở mức thấp đáng kể, BOJ sẽ tiếp tục tăng lãi suất nếu các dự báo về kinh tế và giá cả trở thành hiện thực”, cơ quan này cho biết thêm. Quyết định tăng lãi suất được Hội đồng chính sách thông qua với sự nhất trí tuyệt đối.

Giới đầu tư hiện tập trung vào cuộc họp báo của Thống đốc Kazuo Ueda, dự kiến diễn ra trong ngày hôm nay, 19/12, để tìm kiếm manh mối về tốc độ và quy mô của các đợt tăng lãi suất tiếp theo. Những bước đi này có thể tạo ra tác động lan tỏa toàn cầu, đặc biệt khi đồng yên lâu nay được xem là nguồn vốn giá rẻ cho giới đầu tư quốc tế.

“Với vai trò là đồng tiền tài trợ chủ chốt trong một thời gian dài, chúng tôi kỳ vọng BOJ sẽ tiếp cận quá trình bình thường hóa chính sách tiền tệ một cách thận trọng và từng bước, đồng thời phát tín hiệu rõ ràng về các thay đổi trong tương lai”, bà Mel Siew, quản lý danh mục tín dụng châu Á tại Muzinich & Co (Singapore) nhận định.

Sau thông báo của BOJ, đồng yên giảm hơn 0,3% xuống 156,02 yên/USD, phản ánh việc quyết định này phần lớn đã được thị trường dự đoán trước. Trong khi đó, lợi suất trái phiếu Chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm tăng 3,5 điểm cơ bản, lên 2,0%, mức cao nhất kể từ tháng 5/2006.

Tranh luận nội bộ về triển vọng lạm phát

BOJ vẫn giữ quan điểm rằng lạm phát cơ bản sẽ hội tụ quanh mức 2% trong nửa sau của giai đoạn dự báo ba năm, kéo dài đến năm tài khóa 2027. Tuy nhiên, hai thành viên Hội đồng mang quan điểm “diều hâu” là Hajime Takata và Naoki Tamura đã phản đối đánh giá này.

Ông Takata cho rằng, lạm phát cơ bản đã đạt mục tiêu, trong khi ông Tamura nhận định điều đó sẽ xảy ra ngay từ giữa giai đoạn dự báo, sớm hơn đáng kể so với nhận định chính thức của BOJ.

Ngân hàng Trung ương cũng tỏ ra lạc quan khi cho rằng, “rất có khả năng các doanh nghiệp sẽ tiếp tục tăng lương một cách ổn định trong năm tới”, qua đó củng cố cơ sở cho các đợt tăng lãi suất tiếp theo. BOJ đồng thời đánh giá các bất định xoay quanh kinh tế Mỹ và tác động của thuế quan cao hơn đã giảm bớt.

Bài toán khó cho Thống đốc Ueda

Giới phân tích cho rằng, Thống đốc Ueda đang phải thực hiện một bài toán truyền thông tinh tế. Trong bối cảnh kinh tế Nhật Bản vẫn mong manh, ông nhiều khả năng sẽ tránh cam kết trước về một lộ trình tăng lãi suất cụ thể. Tuy nhiên, ông cũng chịu áp lực phải phát đi thông điệp cứng rắn hơn nhằm ngăn đồng yên suy yếu, bởi điều này sẽ đẩy chi phí nhập khẩu và lạm phát lên cao.

Việc nâng lãi suất lên 0,75% cũng khiến chính sách tiền tệ tiến gần hơn tới mức lãi suất trung lập, mà BOJ ước tính nằm trong khoảng 1% - 2,5%, qua đó làm phức tạp thêm quyết định về mức độ thắt chặt cần thiết trong tương lai.

“Dù khó có khả năng Thống đốc Ueda nói thẳng về lãi suất trung lập, ông ấy có thể sẽ nhấn mạnh rằng BOJ sẽ tiếp tục tăng lãi suất để đối phó với áp lực mất giá của đồng yên”, ông Norihiro Yamaguchi, chuyên gia kinh tế trưởng về Nhật Bản tại Oxford Economics (Tokyo) nhận định. “Nếu không, yen sẽ suy yếu và lợi suất trái phiếu sẽ giảm trở lại”.

Nền tảng cho quyết định tăng lãi suất

BOJ đã chấm dứt gói kích thích quy mô lớn kéo dài một thập kỷ vào năm ngoái và đã 2 lần tăng lãi suất, trong đó có đợt nâng lên 0,5% từ 0,25% hồi tháng 1, dựa trên đánh giá rằng Nhật Bản đang ở ngưỡng đạt mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

Lạm phát cao, đặc biệt là giá thực phẩm, đã khiến chỉ số giá tiêu dùng vượt mục tiêu trong gần bốn năm. Số liệu công bố ngày thứ Sáu cho thấy lạm phát lõi đạt 3% trong tháng 11, không đổi so với tháng trước và cao hơn đáng kể so với mục tiêu của BOJ.

Đồng yên suy yếu gần đây làm gia tăng chi phí nhập khẩu, cũng góp phần thuyết phục Chính phủ của Thủ tướng Sanae Takaichi, vốn được coi là có quan điểm mềm mỏng, ủng hộ một đợt tăng lãi suất nữa.

Bất chấp các mức thuế cao hơn từ Mỹ, kinh tế Nhật Bản cho thấy sự chống chịu đáng kể. Các khảo sát của BOJ gần đây ghi nhận niềm tin doanh nghiệp đạt mức cao nhất trong bốn năm, trong khi nhiều công ty dự kiến tiếp tục đưa ra các gói tăng lương “hào phóng” trong năm tới - yếu tố then chốt củng cố lộ trình bình thường hóa chính sách tiền tệ của Nhật Bản.

Quỳnh Vũ