Nhân viên ngân hàng bấp bênh trước 'cơn bão' tinh gọn nhân sự

Năm 2024, BIDV rất mạnh tay trong việc cắt giảm nhân sự. Số lượng nhân viên của nhà băng này đã giảm tới gần 1.000 người, tương ứng khoảng 4% tổng số cán bộ làm việc.

Ở nhóm ngân hàng TMCP tư nhân, VIB là đơn vị mạnh tay nhất trong hoạt động cắt giảm nhân sự khi ghi nhận mức giảm 517 người trong năm qua, xuống chỉ còn 11.736 người.

Sacombank cũng trong làn sóng tinh gọn bộ máy. Năm ngoái, nhà băng này cũng giảm dần quy mô lao động qua từng quý, từ hơn 17.400 người vào đầu năm xuống còn 17.058 người vào cuối 2024.

Thực tế, 4 trong 5 năm trở lại đây, Sacombank cũng trong xu hướng giảm nhẹ hoặc tinh giản nhân sự thay vì tuyển dụng mới dồn dập.

Con số nhân viên của nhà băng tư nhân này hiện thấp hơn 1.000 người so với mức 18.100 người thời điểm cuối 2019.

Ngoài ra, hàng loạt các ngân hàng khác như ACB, TPBank, Nam A Bank, ABBank, … cũng cắt giảm nhân sự, với quy mô từ vài chục tới vài trăm người.

Sức ép từ làn sóng công nghệ

Tinh gọn bộ máy là chủ trương của ngành tài chính toán cầu những năm qua, với mục tiêu tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động. Trong đó, công nghệ được xem là "vũ khí" hàng đầu trong quá trình này.

Vừa qua, Bloomberg Intelligence phỏng vấn hơn 100 giám đốc công nghệ trong các ngân hàng tại Phố Wall và trên thế giới, cho thấy trung bình mỗi ngân hàng sẽ giảm 3% lực lượng lao động mỗi năm, tương đương 200.000 việc làm trong 3-5 năm, khi áp dụng AI.

Tại Việt Nam, làn sóng tinh gọn tại các ngân hàng cũng đã diễn ra được một thời gian. Với sự hỗ trợ từ công nghệ, các nhà băng đã sớm tập trung tinh giản lao động, phát triển các mô hình giao dịch tự động hay thậm chí là mô hình “nhà băng không nhân viên”.

Chẳng hạn BIDV đã triển khai hệ thống CRM (Cash Recycling Machine) - máy giao dịch tự động thế hệ mới với tính năng ưu việt hơn so với máy ATM thông thường.

Hệ thống này được ví như một giao dịch viên điện tử, cung cấp cho khách hàng dịch vụ thông suốt 24/7, giúp giảm thiểu việc giao dịch tiền mặt tại quầy, mang lại sự nhanh chóng, tiện lợi và đảm bảo an toàn.

Trong khi đó, mô hình ngân hàng số tự động LiveBank của TPBank đã gần như thay thế hoàn toàn được các phòng giao dịch. LivebBank cho phép khách hàng có thể thực hiện được hầu hết các loại giao dịch, đồng thời tương tác với thiết bị như thể đang thực sự được nhân viên ngân hàng hỗ trợ.

Với hơn 400 điểm LiveBank, khách hàng sẽ được phục vụ mọi lúc, mọi nơi mà không phụ thuộc vào giờ làm việc hành chính như các điểm giao dịch ngân hàng thông thường. Về phía TPBank, hệ thống LiveBank giúp ngân hàng cắt giảm tối đa lượng giao dịch viên, qua đó tiết kiệm chi phí hoạt động.

Mô hình Livebank của TPBank. Ảnh: TPBank

Về phía VIB, trên 95% giao dịch ngân hàng bán lẻ của nhà băng được thực hiện trên kênh số và hàng triệu khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng số thường xuyên mỗi tháng.

Quá trình số hóa mang lại những lợi ích thực tế về tiết giảm chi phí cho các ngân hàng. Theo báo cáo mới đây của Mirae Asset về ngành ngân hàng, tỷ lệ chi phí trên tổng thu nhập (CIR) dù đã ở mức thấp nhưng vẫn tiếp tục giảm 0,8 điểm phần trăm xuống còn 33,5%, chạm mức thấp nhất trong nhiều năm.

Dù đều hướng tới mục tiêu tinh gọn bộ máy, tối đa hóa hiệu quả hoạt động nhưng cách thức triển khai của mỗi ngân hàng cũng có sự khác biệt.

Đơn cử như VIB, kết thúc năm 2024, lợi nhuận trước thuế của VIB giảm gần 16% so với năm trước bởi thu nhập lãi giảm 9% và lãi thuần từ hoạt động dịch vụ giảm mạnh gần một nửa.

Thu nhập bình quân hàng tháng của nhân viên cũng giảm từ 31,75 triệu đồng xuống còn 30,99 triệu đồng.

Trao đổi với TheLEADER, một lãnh đạo phòng kinh doanh tại VIB cho biết năm 2024 là một năm khá khó khăn, lương thưởng cho cán bộ kinh doanh – đội ngũ nhân sự nòng cốt của ngân hàng bị ảnh hưởng đáng kể. Điều này phần nào thể hiện ở đà giảm tốc của VIB trong năm ngoái.

Đội ngũ nhân sự, đặc biệt khối kinh doanh suy giảm chủ yếu do chưa thể hoàn thành các chỉ tiêu kinh doanh để ra.

Trong khi đó, với một ngân hàng quốc doanh như BIDV, quá trình tinh gọn bộ máy điễn ra khá giống với làn sóng tinh giản nhân sự hiện nay ở các cơ quan Nhà nước.

Một lãnh đạo phụ trách tuyển dụng tại BIDV cho biết, đa phần các cán bộ được tinh giảm thuộc diện về chuẩn bị hưu, chủ động xin nghỉ và điều chuyển sau sát nhập các chi nhánh.

Phía cuối của quá trình tinh gọn

Khảo sát của Bloomberg Intelligence, phỏng vấn hơn 100 giám đốc công nghệ trong các ngân hàng tại Phố Wall và trên thế giới, cho thấy trung bình mỗi ngân hàng sẽ giảm 3% lực lượng lao động mỗi năm, tương đương 200.000 việc làm trong 3-5 năm, khi áp dụng AI.

Theo Fortune, những năm gần đây, nhiều ngân hàng đã dành nhiều tiền và nhân lực nhằm hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin, tăng tốc quy trình, cắt giảm chi phí. Trong đó, hầu hết đều ứng dụng công nghệ ở mức độ khác nhau.

Ngân hàng Phát triển Singapore (DBS) dự kiến có thể cắt giảm 4.000 nhân sự trong vòng 3 năm tới và thay dần bằng các ứng dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI).

Tuy nhiên, cắt giảm không chỉ đơn thuần là cắt giảm. DBS dự kiến cũng sẽ tuyển thêm hàng ngàn nhân sự mới để phục vụ cho các nhu cầu mới.

Cùng với trình tinh giản và thanh lọc bộ máy, các ngân hàng tích cực tuyển dụng các vị trí phù hợp.

Đại diện BIDV cho biết nhà băng duy trì hoạt động tuyển dụng với mức định biên hàng tăng đều qua các năm, đặc biệt với người phù hợp và có đủ năng lực, nhằm phục vụ cho mục tiêu duy trì tăng trưởng bền vững, dài hạn của ngân hàng.

Trong năm 2024, BIDV tiếp tục thiết lập kỷ lục lợi nhuận mới với hơn 31.300 tỷ đồng. Tổng tài sản của BIDV đạt hơn 2,7 triệu tỷ đồng. Cùng với đà tăng trưởng kết quả kinh doanh, chi phí bình quân nhân viên BIDV tăng hơn 8% chứ không hề giảm, đạt 44,7 triệu đồng/người/tháng.

Với VIB, ngân hàng vẫn cần duy trì lượng lớn nhân sự nhằm duy trì tỷ trọng bán lẻ/tổng tín dụng ở mức cao nhất ngành.

VIB cần duy trì lượng lớn nhân sự nhằm duy trì tỷ trọng bán lẻ/tổng tín dụng ở mức cao nhất ngành. Ảnh: VIB

Một trưởng phòng cấp cao của VIB chia sẻ, hoạt động cắt giảm chỉ mang tính tạm thời và cục bộ. Nhiều đơn vị, phòng ban vẫn liên tục tuyển mới cán bộ đủ năng lực.

Việc đào thải những nhân sự yếu để thay thế bởi người giỏi hơn cũng thường xuyên xảy ra trong ngành ngân hàng.

Trên thực tế, hoạt động cắt giảm nhân sự của VIB diễn ra mạnh nhất trong nửa đầu năm 2024, với hơn 700 nhân sự bị cắt giảm.

Đến giai đoạn cuối năm, khi tình hình dần ổn định, ngân hàng cũng tích cực tuyển dụng trở lại. Nhân sự thời điểm cuối năm 2024 đã tăng hơn 200 người so với giai đoạn giữa năm.

Điều này cho thấy hoạt động tinh gọn của các nhà băng đi kèm với sự sáng lọc kỹ càng. Song song với cắt giảm, các nhà băng cũng liên tục tuyển thêm những vị trí phù hợp với mô hình hoạt động mới.

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực ngân hàng, đây là một chu kỳ tăng trưởng thông thường với ngành ngân hàng.

“Sau quá trình tăng nóng về quy mô, bộ máy nhà băng sẽ trải qua quá trình tinh gọn, thanh lọc, sau đó lại tiếp tục tuyển dụng trở lại sẵn sàng cho một chu kỳ tăng trưởng mới”, vị này chia sẻ.

Đến cuối cùng, động lực của cắt giảm nhân sự, ứng dụng công nghệ vẫn hướng tới việc mang lại lợi nhuận tốt hơn cho các ngân hàng.

Một số ngân hàng Việt Nam đã đi qua quá trình tinh gọn và bắt đầu đẩy mạnh lại việc tuyển dụng nhân sự. Chu kỳ này được thể hiện khá rõ ràng tại VPBank.

Trong giai đoạn năm 2019 – 2020, khi làn sóng số hóa bắt đầu diễn ra trong lĩnh vực tài chính, VPBank đã mạnh tay cắt giảm tới hơn 7.000 nhân sự ở ngân hàng mẹ và các công ty con, tương ứng hơn 26% tổng số cán bộ của mình.

Ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank khi đó giải thích việc cắt giảm hàng ngàn nhân sự là kết quả của quá trình tái cấu trúc tại VPBank. Do tối ưu hóa các quy trình vận hành, ứng dụng nhiều công nghệ mới, áp dụng tự động hóa, số hóa… nên năng suất lao động tăng mạnh.

Sau quá trình tái cấu trúc, VPBank lại quay trở lại tuyển dụng nhân sự để chuẩn bị cho một chu kỳ tăng trưởng mới.

Năm 2024, VPBank là một trong những ngân hàng nổi bật trong việc tăng cường tuyển dụng nhân sự khi đã tuyển thêm 2.455 nhân sự, dẫn đầu về tuyển dụng. Qua đó nâng số lượng nhân viên từ 24.973 người lên 27.428 người, tương ứng tăng trưởng gần 10%.

Nếu chỉ tính riêng ngân hàng mẹ, tổng số nhân viên đã tăng từ 13.599 người thời điểm cuối năm 2023 lên 15.003 người vào cuối năm 2024, tức tăng hơn 1.400 người.

Những động lực mạnh mẽ từ tăng trưởng kinh tế, tín dụng bán lẻ phục hồi là tiền để để VPBank mạnh tay tuyển dụng. Ngân hàng đặt mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận hai con số trong năm nay.

Tương tự, VIB cho biết đang triển khai kế hoạch “bứt phá” khi tuyển dụng 1.200 vị trí quản lý khách hàng và các vị trí chức danh khác trên địa bàn 34 tỉnh thành ngay từ đầu năm 2025, với mức lương có thể vượt 100 triệu/người/tháng.

Hiện ngân hàng đang đẩy mạnh lực lượng nhân sự bán hàng và nhân sự công nghệ để thúc đẩy và tiếp tục gia tăng thị phần tín dụng bán lẻ.

Năm 2025, VIB đặt mục tiêu trở lại đường đua với lợi nhuận trước thuế dự kiến tăng 22% so với năm 2024, đạt hơn 11.000 tỷ đồng. Tổng tài sản dự kiến đạt 600.350 tỷ đồng, tăng 22%. Tổng dư nợ tín dụng dự kiến tăng 22% lên 295.800 tỷ đồng, bao gồm cho vay, trái phiếu doanh nghiệp, mua nợ.

Dũng Phạm