Nhạc tục tĩu lên ngôi

Durrell Artaze Babbs, còn được biết đến với nghệ danh Tank, đã rất lo lắng khi gửi bản demo ca khúc When We cho quản lý nghe qua. Ngôi sao chuyên nhạc R&B hồi tưởng: "Tôi chưa bao giờ phát hành bài hát nào khiêu dâm đến vậy, thật điên rồ và đáng sợ".

Tank đâu ngờ rằng, đây chính là sản phẩm nắm giữ nhiều kỷ lục nhất trong sự nghiệp của anh, tính đến nay.

Ra mắt vào năm 2017, When We gồm hai phiên bản - một giữ nguyên những ca từ tục tĩu, một phiên bản được cho là "sạch sẽ" hơn để chủ nhân bản hit có thể trình diễn ở các show quan trọng. Ca khúc này đứng đầu bảng xếp hạng R&B dành cho người lớn của Billboard vào cuối năm 2018.

"Tôi chẳng sáng tạo thêm bất cứ điều gì về giọng hát, vẫn có chút R&B phù hợp với nhịp rap của tôi, phù hợp với phong cách Migos của chính tôi", Tank nhấn mạnh.

When We là bài hát thành công nhất của Tank. Ảnh: Los Angeles Times.

Theo South China Morning Post, việc R&B (Rhythm and Blues) vừa cạnh tranh nhưng đồng thời vẫn hợp tác với Hip-hop là một trong những lý do giúp thể loại này trỗi dậy mạnh mẽ.

Bước chuyển mình của R&B

Báo cáo của công ty Luminate cho thấy R&B/Hip-hop là thể loại nhạc phổ biến nhất nước Mỹ vào năm 2022, chiếm số lượng lớn sản phẩm hát theo yêu cầu ở quốc gia này và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng lượng tiêu thụ album.

Colby Tyner - Phó chủ tịch cấp cao phụ trách lập trình của Radio One và Reach Media (công ty điều hành mạng lưới phát thanh đô thị lớn nhất nước Mỹ) - nhận định: "Nền công nghiệp âm nhạc có vẻ đang trở nên ngông cuồng hơn vì một số ca sĩ R&B hoạt động như những rapper. Hai thể loại nhạc đã kết hợp với nhau".

Những giai điệu R&B kinh điển trong I'll Make Love to You (1994) của nhóm Boyz II Men dần được thay thế bằng cách hát văng tục của Chris Brown - một nghệ sĩ R&B đương đại - ở các sản phẩm được anh đầu tư chỉn chu.

Đó chính là thực tế thị trường hiện nay.

Sự lãng mạn và gợi cảm luôn thể hiện cho hơi thở của nhạc soul. Nhưng giờ đây, đa số sản phẩm R&B đã thay thế những ca từ bóng gió bằng ngôn ngữ thẳng thừng, đề cập trực tiếp chủ đề 18+. Khi ngôn từ tục tĩu gia tăng, giới nhạc đã dấy lên luồng ý kiến trái chiều rằng nội dung có phù hợp hay không, và cần được thay đổi hay không? Sexual Healing của Marvin Gaye là dẫn chứng cụ thể cho những tranh cãi này.

Các nghệ sĩ R&B nổi tiếng, hàng trên từ trái sang: Ashanti, Babyface, Chloe Bailey, Yung Bleu, Mary J. Blige, Lucky Daye; hàng dưới gồm Robert Glasper, Muni Long, Rico Love, PJ Morton, T-Pain và Tank, đã làm thay đổi góc nhìn về dòng nhạc này. Ảnh: AP.

Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Thu âm Mỹ, Rico Love, cho biết trước đây không thiếu nghệ sĩ R&B có tư duy táo bạo, chỉ là họ chưa bộc lộ rõ bản ngã trong âm nhạc của mình.

"Các hãng thu âm buộc họ phải sản xuất nhạc 'sạch' và đơn giản. Nhưng tôi nghĩ, nghệ sĩ ngày nay đã tìm thấy sự tự do", ông nói.

Hip-hop chỉ ảnh hưởng một phần, không phải yếu tố quyết định đến quá trình chuyển mình mạnh mẽ của R&B. Theo quan sát của nhà tâm lý học Jean Twenge, công nghệ ngày càng phát triển đã gây xáo trộn quy tắc làm nhạc lâu nay.

"Nhiều công nghệ ra đời giúp chúng ta có thêm lựa chọn hơn, chúng ta trở nên độc lập hơn trong công việc. Đây là thay đổi mang tính ổn định trong văn hóa Mỹ và nhiều quốc gia khác trong hơn 100 năm qua. Những thay đổi này ảnh hưởng đến tất cả, không chỉ có người trẻ. Xã hội chắc chắn đã cởi mở hơn và ủng hộ việc mọi người tự tin thể hiện bản thân mình", Twenge phân tích.

Theo South China Morning Post, chia sẻ của Jean Twenge đã làm sáng tỏ thắc mắc: "Tại sao nghệ sĩ ngày càng táo bạo trong việc sáng tác lyric".

Càng phản cảm, càng được chú ý

Điện ảnh và truyền hình đã rất chân thật trong cách xây dựng cảnh giường chiếu, khỏa thân hoặc bạo lực, trong khi nhạc pop cài cắm nhiều thông điệp cảnh báo hơn bao giờ hết. Ngay cả những nghệ sĩ thân thiện như Beyoncé và Taylor Swift cũng đã phát hành album được dán nhãn khiêu dâm.

"Không chỉ R&B, các thể loại khác cũng sẽ rất tuyệt và thành công hơn nhiều nếu đưa vài từ chửi rủa vào bài hát", Kenneth Edmonds, người 11 lần đoạt giải Grammy, phát biểu.

Khảo sát của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy trong khi hầu hết thanh thiếu niên không thể tách rời mạng xã hội, 84% người trưởng thành ở độ tuổi từ 19 đến 29 sử dụng ít nhất một tài khoản mạng xã hội. Và đương nhiên, cách dùng MXH đã ảnh hưởng đến lựa chọn nghe nhạc của họ.

Cardi B và Megan Thee Stallion ăn mặc gợi cảm trong MV WAP. Ảnh: SCMP.

Về điều này, Phó chủ tịch Colby Tyner chia sẻ: "Nếu tôi là ca sĩ chỉ viết về những tư thế quan hệ tình dục mà tôi thích, chắc chắn mọi người trên Twitter sẽ chú ý. Cách tốt nhất để thu hút họ là để cho họ có nhiều lựa chọn nội dung và không bị giới hạn bởi bất cứ quy tắc nào".

Tyner nói vui rằng các nghệ sĩ sẵn sàng "bỏ mạng" để tạo ra một WAP như Cardi B và Megan Thee Stallion (ca khúc chứa thông điệp nữ quyền và tình dục) hoặc một bài hát thô thiển tương tự. Tuy sẽ bị chỉ trích, họ sẽ sống khỏe đến cuối đời nhờ lợi nhuận mà bài hát đó mang lại.

Ngôi sao sở hữu 2 máy hát vàng Grammy T-Pain, 39 tuổi, đồng ý với quan điểm trên. Anh cho rằng giới nghệ sĩ chỉ cố gắng vượt qua nhau về độ nổi tiếng, hoặc kể cả là tai tiếng. "Ai được nhắc đến nhiều nhất, người đó thắng. Càng liều lĩnh, bạn càng được chú ý", T-Pain nhấn mạnh.

Theo South China Morning Post, có 11/25 bài hát hàng đầu từ bảng xếp hạng cuối năm ngoái được dán nhãn 18+, với 8/11 ca khúc do nghệ sĩ trẻ thể hiện. Trên bảng xếp hạng Hot R&B chính thống, tỷ lệ này là 19/25.

Chris Brown từng gây sốc với ca khúc Sex You Back To Sleep. Ảnh: SCMP.

Gặt hái thành công rực rỡ nhờ thay đổi của R&B vào những năm 1990, Mary J. Blige đồng cảm với tư duy làm nhạc phóng khoáng của bộ phận nghệ sĩ trẻ thời này.

Cô hào hứng bày tỏ: "Tôi yêu quý và tự hào về họ. Các bạn trẻ đang làm chính xác những gì thế hệ của họ đang làm. Họ tạo nên sản phẩm từ kinh nghiệm và trải nghiệm sống của mình, tôi rất tôn trọng điều đó. Tôi trân trọng nghệ thuật của họ".

Quốc Minh