Nhạc kịch với giấc mơ góp phần phát triển ngành công nghiệp văn hóa Việt

Niềm tự hào nghệ thuật Việt

Trong suốt một năm qua, vở nhạc kịch broadway đầu tay của nhạc sĩ, nhà sản xuất Dương Cầm mang tên “Giấc mơ Chí Phèo” đã thu hút hơn 10.000 khán giả với hàng chục đêm công diễn mang lại sự xúc động xen lẫn niềm tự hào của nghệ thuật Việt.

Với kịch bản của “Giáo sư Cù Trọng Xoay” Đinh Tiến Dũng, Dương Cầm như được thăng hoa hơn trong sự sáng tạo âm nhạc, anh biến chất liệu âm nhạc trở nên đắt giá. Dương Cầm cho biết thêm, 19 ca khúc trong vở nhạc kịch được anh viết mới hoàn toàn khoác lên đứa con tinh thần của mình lớp áo “dát vàng”, đầy chất thơ và đầy sự tự hào của nghệ thuật nước nhà.

Trước nhạc kịch “Giấc mơ Chí Phèo”, Dương Cầm đã từng thử sức thể loại này với vở diễn “Sáng nay tôi đọc báo” - một vở nhạc kịch gây tiếng vang của Nhà hát Ca múa nhạc Thăng Long. Đó là bước đệm để Dương Cầm dám bước vào bộ môn nghệ thuật xa xỉ và khó nhằn như nhạc kịch - điều mà không phải ai cũng dám thực hiện.

Vở nhạc kịch sau 10 đêm công diễn vẫn “cháy” vé và nhận được vô số lời khen ngợi. Nghệ sĩ Xuân Hinh cho rằng, cần nhiều sản phẩm chất lượng có sức đầu tư và sáng tạo như Giấc mơ Chí Phèo: “Đây là một vở diễn, một làn gió mới, âm nhạc của nhạc sĩ Dương Cầm. Vở nhạc kịch này là một minh chứng cho một sản phẩm nổi bật của ngành công nghiệp văn hóa”.

Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Xuân Bắc chia sẻ: “Vở nhạc kịch “Giấc mơ Chí Phèo” rất hay, có giá trị văn học và nghệ thuật, có tính thẩm mỹ cao. Tôi nghĩ rằng Dương Cầm và ekip đã rất đầu tư cho sản phẩm của mình và nhận được sự đón nhận của đông đảo khán giả, tạo nên đời sống cho một tác phẩm chạm đến musical. Không chỉ hơn 10 đêm diễn, với nhạc kịch “Giấc mơ Chí Phèo” tôi mong chờ đêm diễn thứ 100 và nhiều hơn nữa. Đây cũng là một sản phẩm hấp dẫn, tiêu biểu trong bối cảnh chúng ta đang thúc đẩy ngành công nghiệp văn hóa”.

Nỗ lực của các nghệ sĩ

Nhạc kịch kể từ khi xuất hiện tại Việt Nam cho đến nay vẫn luôn luôn là một loại hình nghệ thuật cao cấp, không phải thể loại mang tính đại chúng. Có lẽ vì lý do đó, nhạc kịch tại Việt Nam kể từ khi xuất hiện lần đầu tiên đến nay đã gần 60 năm cũng vẫn còn là khái niệm mới.

Vở nhạc kịch đầu tiên tại Việt Nam đánh dấu sự xuất hiện của nhạc kịch Việt Nam là vở “Cô Sao” do cố nhạc sĩ Đỗ Nhuận sáng tác. “Cô Sao” được công diễn tại Thủ đô Hà Nội nhân dịp 20 năm Quốc khánh nước Việt Nam (1965) với hơn 150 nhạc công, diễn viên. Đến nay, “Cô Sao” đã 57 tuổi nhưng vở nhạc kịch quy mô này chỉ mới biểu diễn sân khấu vài lần ít ỏi. Rất lâu sau khi “Cô Sao” ra mắt, công chúng Việt mới có thêm cơ hội để thưởng thức những vở nhạc kịch khác.

Chục năm trở lại đây, với nỗ lực, tâm huyết đem đến khán giả Việt những vở nhạc kịch, vũ kịch, balet danh tiếng quốc tế và thuần Việt của những nghệ sĩ, các nhà hát trong Nam, ngoài Bắc đã công diễn nhiều vở nhạc kịch đặc sắc. Có thể kể tới: Kẹp hạt dẻ, Hồ Thiên nga, Nhà thờ Đức Bà Paris, High School Musical & Chicago, Cây sáo thần, Chuyện chàng dũng sĩ, Cuộc sống Paris, Cô bé bán diêm, Những người khốn khổ, Bầy chim thiên nga, Đêm hè sau cuối, Góc phố danh vọng…

Một vở nhạc kịch tiêu tốn công sức, tiền của và thời gian gấp nhiều lần so với một vở kịch bình thường, đòi hỏi kỹ năng diễn viên, biên kịch, nhạc sĩ, biên đạo, đạo diễn, ánh sáng, âm thanh đều phức tạp mà kỹ thuật ở Việt Nam vẫn còn rất hạn chế.

Diễn viên nhạc kịch phải là những người đa năng và hội tụ nhiều kỹ năng như: ca hát, diễn xuất, vũ đạo trong khi Việt Nam vẫn chưa có chuyên ngành đào tạo diễn viên nhạc kịch. Đa số là những ca sĩ, diễn viên vì đam mê nhạc kịch nên tham gia vào các vở diễn. Ngoài ra, nếu tham gia một vở nhạc kịch nước ngoài, diễn viên còn phải có khả năng ngoại ngữ tốt để hát hoặc thoại. Ðó là thực tế mà khi dựng nhạc kịch nhiều đạo diễn đã “kêu trời” vì tìm diễn viên cho các vai diễn như “mò kim đáy biển”.

Ngoài ra, nhạc kịch rất chú trọng phần nhạc, nhưng chi phí để mời những nhạc sĩ tên tuổi sáng tác vẫn còn quá lớn trong khi việc sáng tác những bản nhạc cho một vở nhạc kịch không hề đơn giản. Hơn nữa, còn những khó khăn khác cho nhà đầu tư nhạc kịch như: tiền bản quyền cao, chi phí trang thiết bị, nhân lực…

Vì thế, những vở nhạc kịch ra mắt công chúng thời gian gần đây cho thấy nỗ lực đáng ghi nhận của các nhà hát, nhiều nghệ sĩ.

Tuy nhạc kịch chưa mấy quen thuộc với khán giả, nhưng nhiều nghệ sĩ thấy được tiềm năng phát triển loại hình nghệ thuật đẳng cấp này tương lai gần. Đạo diễn Nguyễn Khắc Duy là người từng dàn dựng phiên bản chuyển ngữ của các vở nhạc kịch kinh điển của thế giới đồng thời theo đuổi nhạc kịch thuần Việt cũng có cái nhìn lạc quan. Anh cho rằng: “Nhạc kịch không quá cao cấp và kén người thưởng thức như opera. Nó hoàn toàn có thể ăn khách tại Việt Nam bởi tính giải trí cao. Và sự hưởng ứng nhiệt tình của khán giả trong thời gian qua cho thấy nhạc kịch có thể phát triển và “sống khỏe” tại Việt Nam, nếu đi đúng hướng và khai thác đúng cách”.

Với tâm huyết của nhiều nhạc sĩ, nghệ sĩ, đạo diễn và các nhà văn hóa, mong rằng, những vở nhạc kịch sẽ thu hút nhiều khán giả yêu thích nghệ thuật. Nhạc kịch sẽ nhanh chóng có chỗ đứng xứng đáng và bền vững trong đời sống văn hóa nghệ thuật, góp phần phát triển ngành công nghiệp văn hóa Việt.

Bảo Châu