Nhắc đến nhà văn Tô Hoài, đâu chỉ có mỗi 'Dế mèn phiêu lưu ký' lừng danh

Tô Hoài là một trong những nhà văn hiện đại lớn nhất của Việt Nam với di sản văn học phong phú, đa dạng, được bạn đọc nhiều thế hệ yêu mến. Chỉ riêng trong lĩnh vực viết cho thiếu nhi, Tô Hoài là một nhà văn hàng đầu với những tác phẩm đặc sắc.

Nhân kỉ niệm 10 năm ngày mất của nhà văn Tô Hoài, NXB Kim Đồng mới đây vừa giới thiệu tập truyện Mực Tàu Giấy Bản - với những tác phẩm dành cho thiếu nhi, viết về “thế giới học đường” trước năm 1945. Mực Tàu Giấy Bản là tấm vé quay ngược thời gian, về với lớp học của những thầy đồ, chữ Hán, mực Tàu, giấy bản, bút nghiên, những hình phạt trị học sinh hư… hay lớp học của trường Tây, lớp học của Hội Truyền bá chữ Quốc ngữ.

Truyện Mực Tàu Giấy Bản kể về Cang - một cậu bé thôn quê nhút nhát, suốt ngày quanh quẩn “chơi nhễu” với đám ngan, gà, chó, vịt chính thức đóng sách, sắm sửa bút nghiên sang thầy đồ “ăn mày lấy đôi ba chữ thánh hiền”. Tuy nhiên, mọi chuyện không suôn sẻ như gia đình cậu mong đợi. Biết bao chuyện dở khóc dở cười đã xảy ra ở lớp học của thầy đồ Biền.

Tô Hoài ghi lại “thế giới học đường” đầu thế kỉ 20 bằng những chi tiết đắt giá chỉ trong vài chục trang truyện vừa Mực Tàu Giấy Bản, cậu học trò Cang hiện lên sống động như trong một bộ phim tài liệu về phong tục tập quán. Từ cách ăn mặc, cách nói năng, các lễ nghi cho thấy cách vận hành một lớp học của thầy đồ làng, tiêu biểu cho hàng nghìn lớp học kiểu như vậy ở mỗi làng quê Việt.

Ngoài lớp học của thầy đồ, người đọc được Tô Hoài cho ghé mắt quan sát các lớp học thời Tây trên phố, lớp học Truyền bá chữ Quốc ngữ tổ chức buổi tối tại đình làng. Và dù là thời xưa hay thời nay, câu “Nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò” vẫn luôn đúng. Khi đọc những truyện ngắn Ghẻ đặc biệt, Nói về cái đầu tôi…, bao nhiêu trò nghịch ngợm, từ đặt biệt hiệu, rủ nhau trốn học, ăn dỗ quà, đánh đáo ăn tiền… đều được nhà văn Tô Hoài rủ rỉ kể cho bạn đọc.

Qua tập truyện Mực Tàu Giấy Bản, người đọc có dịp tiếp cận nhiều hơn với thế giới văn chương dưới ngòi bút tài hoa của nhà văn Tô Hoài, để thấy rằng nhắc đến Tô Hoài, đâu chỉ có mỗi Dế Mèn Phiêu Lưu Ký lừng danh.

Thùy Dương (Tổng hợp) - Ảnh: NXB Kim Đồng