Nhà sáng chế tuổi teen giành học bổng RMIT nhờ robot phân loại rác sử dụng AI

Khi mới nảy ra ý tưởng thiết kế Otto, một robot phân loại rác ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm cải thiện tình hình quản lý rác thải tại Trường quốc tế Việt Úc (VAS), Đào Hiểu Phong không ngờ rằng sáng chế này sẽ giúp mình trở thành một trong những chủ nhân của Học bổng toàn phần RMIT năm nay. Thế nhưng chính nhờ giải pháp sáng tạo này mà Phong lại nổi bật giữa các ứng viên học bổng.

"Mặc dù nhà trường đã có vô số chiến dịch nâng cao nhận thức nhưng mình nhận thấy các bạn học sinh quanh mình vẫn tiếp tục sử dụng sai thùng phân loại rác. Mình cho rằng cần có cách tiếp cận mới – sáng tạo, hấp dẫn và hiệu quả hơn – để xây dựng thói quen phân loại rác trong toàn trường", Phong chia sẻ.

Nhận thức này chính là khởi nguồn cho sự ra đời của Otto. Ý tưởng thoạt nghe rất đơn giản: một con robot gắn vào thùng phân loại, có khả năng tự động mở đúng nắp thùng tương ứng sau khi xác định được loại rác.

Phong trình bày một phiên bản trước kia của Otto tại một cuộc thi. (Hình: VAS)

Nhiệm vụ của Phong với tư cách là người sáng lập dự án là phát triển mô hình hoàn chỉnh đầu tiên. Biến chính phòng ngủ của mình thành phòng thí nghiệm, Phong đã dấn thân vào một “vùng đất” khá xa lạ.

"Ngay tuần đầu tiên mình đã chế tạo hàng chục mạch điện và khiến phòng ngủ vô cùng bừa bộn. Trước đó mình chưa từng có kinh nghiệm về robot và học máy, nên việc thiết kế và chế tạo robot từ A đến Z không hề dễ dàng chút nào", Phong hồi tưởng.

"Mình đã lắp ráp được phiên bản đầu tiên của Otto trong vòng một tháng. Nhưng nhóm mình nhận thấy cần phải cải tiến thêm, nên mình lại tiếp tục mày mò”.

Và quyết tâm đã được đền đáp. Sau nhiều phiên bản nâng cấp của Otto, Phong và đồng đội đã giành giải Nhất tại Cuộc thi Khoa học kỹ thuật học sinh trung học TP. Hồ Chí Minh, và Otto hiện đang được triển khai tại cơ sở Ba Tháng Hai của VAS. Phong đã tuyển chọn và đào tạo một nhóm học sinh để tiếp tục dự án sau khi cậu tốt nghiệp và hiện đang là cố vấn của nhóm.

Phong đã tập hợp một nhóm bạn trẻ đam mê công nghệ tại trường cũ của mình để tiếp tục triển khai dự án Otto. (Hình: NVCC)

Trong suốt thời THPT, Phong luôn duy trì thành tích học tập xuất sắc với điểm trung bình trên 9,7 và từng đạt bảy điểm A* (điểm tuyệt đối) trong kỳ thi chứng chỉ giáo dục THPT quốc tế Cambridge IGCSE.

Nhưng thành tích của Phong không chỉ dừng lại ở điểm số cao hay sáng chế công nghệ. Là thành viên của ban nhạc trường trong sáu năm liền, Phong từng chơi guitar và bass trong nhiều sự kiện âm nhạc và sự kiện của trường.

“Đối với mình, tham gia ban nhạc không chỉ đơn thuần là để chơi nhạc cụ. Đó là cách mình xây dựng tính kỷ luật, sự khiêm tốn và trau dồi khả năng lãnh đạo – trải nghiệm là nền tảng giúp mình thành công”, Phong nói.

Phong đặc biệt yêu thích nhạc jazz và từng dành nhiều ngày nghiên cứu các bản nhạc jazz để cố gắng hoàn thiện phần chơi bass của mình trong ban nhạc trường.

“Thật tuyệt khi cảm nhận được từng nhạc cụ đóng góp vào bản nhạc như thế nào”, Phong chia sẻ, đồng thời liên tưởng đến sự tương đồng giữa hòa âm trong nhạc jazz với các công nghệ khác nhau được ứng dụng trong dự án của mình.

Phong (ở giữa trong hình) chơi trong ban nhạc trường với tư cách là thực tập sinh trong ba năm đầu và thành viên chính thức trong ba năm tiếp theo. (Hình: VAS)

Tại RMIT, Phong sẽ theo học ngành Cử nhân Công nghệ thông tin với các môn tự chọn về AI. "Điều khiến mình hạnh phúc nhất là có thể tự tạo ra thứ gì đó bằng công nghệ. Cho dù là phần mềm, robot hay ứng dụng AI, mình tin rằng công nghệ là chìa khóa cho sự sáng tạo", cậu bạn nói.

Phong dự định sẽ tận hưởng cuộc sống sinh viên phong phú thông qua các câu lạc bộ, hoạt động thể thao và cuộc thi đa dạng. Cậu cũng rất hào hứng với chương trình trao đổi sinh viên của RMIT và coi đây là cơ hội để có được góc nhìn toàn cầu và tiếp cận kiến thức mới nhất về công nghệ thông tin và AI.

Là một trong bảy chủ nhân Học bổng toàn phần RMIT năm nay, lời khuyên của Phong dành cho các ứng viên tương lai được đúc kết từ chính hành trình của bản thân: "Điều quan trọng là các dự án bạn đang làm phải có ý nghĩa đặc biệt với riêng bạn. Không nên làm theo những gì người khác đã làm chỉ vì họ có vẻ thành công”.

Phong cũng tiết lộ rằng một trong những khó khăn lớn nhất trong hành trình chuẩn bị ứng tuyển học bổng là hạn chế game và YouTube.

“Bước vào lớp 12, thời gian trở nên vô cùng quý giá. Mình có mục tiêu để vươn đến và mình rất vui khi thực hiện các dự án. Dần dần, mình đã làm chủ được thời gian của bản thân. Mình học được giá trị của ước mơ và kỷ luật”, Phong nói.

Phong (bên phải) nhận học bổng của Đại học RMIT vào ngày 15/10/2024. (Hình: RMIT)

Đối với Phong, học bổng RMIT không chỉ là hỗ trợ về mặt tài chính – đó còn là cơ hội để cậu tiếp tục ước mơ tạo ra các giải pháp công nghệ lấy người dùng làm trung tâm. Phong dự định sẽ phát triển các dự án với mục tiêu trước tiên là mang lại lợi ích cho các sinh viên và thầy cô trong trường, sau đó mở rộng đối tượng tiếp cận thông qua phương tiện mạng xã hội.

"Mình luôn mơ ước trở thành một nhà phát minh vĩ đại", Phong nói.

"Muốn phát minh, mình phải hình dung ra tương lai và dám đi đến nơi chưa ai từng đến. Không có thời điểm nào tốt hơn để theo đuổi ước mơ của mình hơn là bây giờ".

Minh Ngọc