Nhà khoa học vĩ đại người Trung Quốc qua đời

Nhà vật lý học Dương Chấn Ninh. (Ảnh: SCMP)

Nhà vật lý sinh ra tại Hợp Phì, tỉnh An Huy, đã nghiên cứu về cơ học thống kê và các nguyên lý đối xứng trong vật lý hạt cơ bản.

Ông được xếp ngang hàng với Albert Einstein - một trong những nhà vật lý vĩ đại nhất của thế kỷ 20.

Năm 1954, ông và nhà vật lý người Mỹ Robert Mills là tác giả của bộ phương trình có ý nghĩa quan trọng với vật lý tương đương thuyết tương đối của Einstein. Thuyết Yang-Mills mô tả cách thức hoạt động của 3 trong 4 lực cơ bản của tự nhiên, gồm tương tác điện từ, tương tác yếu và tương tác mạnh, trong thế giới hạ nguyên tử.

Nó đặt nền tảng cho Mô hình chuẩn ra đời sau đó, trở thành nền tảng của vật lý hiện đại.

"Ông Dương là một trong những nhà vật lý lý thuyết vĩ đại nhất của thế kỷ 20", ông Shi Yu, giáo sư vật lý và phó giám đốc Trung tâm Lượng tử Wilczek tại Viện Nghiên cứu cao cấp Thượng Hải, đánh giá. GS Shi cho biết, nếu không có thuyết Yang-Mills sẽ không có Mô hình chuẩn.

"Về khía cạnh này, ông Dương gần với Einstein hơn những người cùng thời", GS Shi nói.

Theo nhà nghiên cứu này, đóng góp sâu sắc nhất của ông Dương là thay đổi tư tưởng của người Trung Quốc rằng người Trung Quốc không giỏi bằng các nước khác trong lĩnh vực khoa học.

Năm 1957, ông Dương và đồng nghiệp Lý Chính Đạo trở thành những nhà khoa học đầu tiên sinh ra tại Trung Quốc được trao giải Nobel Vật lý cho khám phá khiến giới khoa học kinh ngạc. Các nhà vật lý thường tin vào một khái niệm gọi là tính ngang bằng, nghĩa là một hạt phân rã luôn tạo ra số lượng các hạt con tương đương.

Nhưng ông Dương và ông Lý phản bác lý thuyết đó bằng một bài báo quan trọng được xuất bản năm 1956, trong đó họ nêu ra thí nghiệm cho thấy số lượng các hạt con được tạo ra bởi một hạt phân rã có thể dao động.

Bình Giang