Nhà đất nằm trong quy hoạch có được chia thừa kế?

Ảnh minh họa

Câu hỏi

Căn nhà bố mẹ tôi để lại cho mấy anh chị em đang nằm trong dự án quy hoạch. Vậy chúng tôi có được chia thừa kế nhà đất nằm trong quy hoạch hay không?

Trả lời

Thừa kế quyền sử dụng đất được hiểu là việc chuyển quyền sử dụng đất của người đã chết sang cho người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật, phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự và pháp luật về đất đai. Đất nằm trong quy hoạch có thể được chia thừa kế, nhưng điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Theo pháp luật về đất đai hiện hành, nếu đất đang nằm trong quy hoạch sử dụng đất và chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện, người sử dụng đất vẫn có quyền tiếp tục sử dụng và thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, nếu đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện, người sử dụng đất phải chuyển mục đích sử dụng đất và thu hồi đất theo kế hoạch. Trong trường hợp này, người thừa kế có thể được hưởng di sản nhưng cần tuân thủ các quy định pháp luật liên quan.

Theo Điều 45 Luật Đất đai 2024 quy định người sử dụng đất được thừa kế quyền sử dụng đất khi có đủ các điều kiện như có giấy tờ đất, đất không có tranh chấp hoặc tranh chấp đã được giải quyết bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bản án, quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phán quyết của trọng tài đã có hiệu lực pháp luật, quyền sử dụng đất không bị kê biên, áp dụng biện pháp khác để bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự, trong thời hạn sử dụng đất, quyền sử dụng đất không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 thì kể cả nhà đất nằm trong quy hoạch vẫn chia thừa kế được. Chỉ cần xác định được đây là di sản, tài sản của người đã mất để lại thì các quyền về thừa kế vẫn được đảm bảo. Như vậy, việc quy hoạch chỉ là thủ tục hành chính nhà nước, không làm mất đi, hạn chế các quyền về tài sản của công dân, trong đó có quyền thừa kế.

Tuy nhiên, vướng mắc ở đây, đó là nên chia thừa kế như thế nào cho phù hợp, bảo đảm quyền lợi các bên, cũng như xử lý khi nhà nước thực hiện thu hồi đất đai theo quy định. Có rất nhiều cách thức chia khác nhau như chia theo hiện vật, giá trị hoặc xác định tỷ lệ phần trăm được hưởng. Việc chia thừa kế ưu tiên sự thỏa thuận của các bên, nếu không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ phán quyết. Nếu dự án có kế hoạch thu hồi đất, rõ ràng cũng không thể chia theo hiện vật, cũng không thể giao đất cho người thừa kế, vì thế trường hợp này có thể Tòa án sẽ xác định chia thừa kế theo tỷ lệ phần trăm được hưởng trong khối tài sản. Trên cơ sở bản án của Tòa án, các bên sẽ thực hiện việc nhận tiền đền bù giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Kết Nối

Câu hỏi bạn đọc xin gửi về địa chỉ: Báo Kinh tế & Đô thị, số 21 Huỳnh Thúc Kháng, quận Đống Đa, Hà Nội; Email: bandoc@ktdt.com.vn

Phương Nguyên