Nhà đất loạn giá vì thiếu minh bạch thông tin

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên và theo các chuyên gia, một trong những nguyên nhân quan trọng là việc thị trường bất động sản hiện nay vẫn thiếu minh bạch thông tin dù vấn đề đã được đặt ra từ lâu.

Nhiễu loạn thông tin

Những phiên đấu giá đất đến nửa đêm, thậm chí xuyên đêm với những mức giá trúng quá cao được cho là "ngáo giá" ở các khu vực ngoại thành Hà Nội khiến thị trường nhà đất ở nhiều khu vực ngày càng "nóng". Tâm lý người dân đổ dồn vào đất ngày càng mãnh liệt.

TS Trần Xuân Lượng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đánh giá thị trường bất động sản (Hội Môi giới bất động sản Việt Nam) cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Có thể kể đến như: sự khan hiếm nguồn cung ở các đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh; tâm lý đầu cơ, tích trữ đất vẫn còn phổ biến khiến giá đất bị đẩy lên cao.

"Tuy nhiên, theo tôi một nguyên nhân quan trọng nữa dẫn đến hệ quả này là do sự thiếu minh bạch trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, cũng như trong các hoạt động đấu giá đất. Những phiên đấu giá đất với mức giá trúng cao bất thường gần đây đã tạo ra hiệu ứng tâm lý khiến người dân và nhà đầu tư kỳ vọng giá đất sẽ tiếp tục tăng, từ đó càng đẩy mạnh hoạt động đầu cơ", TS Trần Xuân Lượng đánh giá.

Công khai, minh bạch thông tin về nhà ở, bất động sản để tránh tình trạng tung tin đồn, thổi giá.

Đánh giá về nhiễu loạn thông tin thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, hiện nay sau mỗi quý, có đến gần chục báo cáo thị trường do nhiều tổ chức cả trong và ngoài nước công bố. Thế nhưng, số liệu thường thiếu sự đồng nhất, thậm chí còn mâu thuẫn nhau. Việc đưa ra nguyên nhân hay dự báo thiếu chính xác sẽ gây nhiễu loạn thị trường, chưa kể việc lồng ghép thông tin có yếu tố lợi ích nhóm. Điển hình như chuyện thiếu nguồn cung căn hộ hiện chỉ xảy ra ở phân khúc căn hộ bình dân, giá rẻ, nhà ở xã hội. Căn hộ cao cấp còn rất nhiều, thậm chí đang còn dư thừa. Vậy nhưng thông tin "thiếu nguồn cung nhà, đất" vẫn được tung ra, tiếp tay cho tình trạng thổi giá, tạo khan hiếm giả để trục lợi.

Tại buổi thông tin về thị trường bất động sản, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) Vương Duy Dũng cũng đã thừa nhận, thời gian qua, một số nhà đầu tư, người môi giới tung tin đồn thổi, mua đi bán lại bất động sản, gây nhiễu loạn thông tin nhằm đẩy giá lên cao để lợi dụng trục lợi.

Đề cập đến vấn đề này, TS Trần Xuân Lượng cho rằng, số liệu báo cáo của các doanh nghiệp đều xuất phát từ lợi ích kinh doanh của họ. Vì vậy, báo cáo thị trường muốn khách quan cần có những đơn vị nghiên cứu thị trường độc lập.

"Luật Kinh doanh bất động sản mới đã nêu rõ về xử lý các hành vi thao túng thị trường, đẩy giá, thổi giá như việc giả mạo tài liệu, có ý làm sai lệch thông tin (để tăng giá trị của bất động sản không minh bạch); không công khai thông tin về bất động sản; gian lận, làm nhiễu loạn thị trường… Luật đã có hiệu lực tuy nhiên các nghị định, thông tư hướng dẫn vẫn đang được hoàn thiện. Khuyến cáo đưa ra lúc này là khi tìm hiểu về thị trường bất động sản, cần chắt lọc và dựa vào nguồn thông tin từ các cơ quan chính thống", TS Trần Xuân Lượng khuyến nghị.

Minh bạch thị trường - khó cũng phải làm

Nói về hệ lụy của thực trạng thiếu minh bạch thông tin trên thị trường bất động sản, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh cho rằng, đây là nguyên nhân trực tiếp tạo điều kiện cho các "cò đất" hoạt động, thúc đẩy tình trạng đầu cơ, thổi giá. "Khi thông tin về các dự án, chủ đầu tư không được công khai rộng rãi, kịp thời, "cò đất" sẽ có cơ hội tung tin giả, hoặc thông tin nửa vời, không đầy đủ để thổi giá đất, kích động tâm lý đám đông, tạo sóng trên thị trường nhằm trục lợi, đẩy rủi ro về cho người tiêu dùng chân chính", ông Châu nói.

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, nguyên nhân khiến thị trường nhà đất Hà Nội "nóng" như thời gian qua có một phần nguyên nhân rất lớn từ việc thiếu những thông tin công khai, minh bạch, rõ ràng.

"Nếu thông tin về thị trường minh bạch, rõ ràng thì sẽ hạn chế được tình trạng đồn thổi, nâng giá và tạo sóng trên thị trường. Vấn đề thiếu minh bạch của thị trường bất động sản không phải là vấn đề mới. Bộ Xây dựng đã đề cập nhiều lần nhưng vẫn chưa làm được. Biết là không dễ, thậm chí có thể nói là khó nhưng để ổn định thị trường thì khó cũng phải làm. Một vấn đề rất quan trọng đối với các cơ quan quản lý nhà nước hiện nay là phải số hóa, xây dựng được kho dữ liệu lớn về thị trường bất động sản. Ví dụ chúng ta đã có kho dữ liệu lớn rồi thì mảnh đất này lịch sử mua bán trước đó đã được bán cho ai, giá cả bao nhiêu, khi cần tra ra ngay. Từ đó điều hành quản lý giá nhà đất ở mức phù hợp. Hay như quy hoạch chỗ này, chỗ kia được minh bạch, khi cần người dân có thể tra được ngay thì sẽ ngăn chặn được tình trạng tung tin đồn, thổi giá…", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nói.

TS Nguyễn Văn Đính, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng, từ đầu năm 2024 đến nay, bên cạnh những tín hiệu tích cực thì thị trường cũng còn nhiều tồn tại như: nguồn cung nhà ở giá rẻ, nguồn cung nhà ở xã hội chưa được cải thiện; áp lực cung cầu chưa được giải quyết. Đặc biệt, giá bất động sản khu vực Hà Nội bị tác động theo hướng tiêu cực, dẫn đến hiện tượng giá chung cư bị đẩy lên rất mạnh. Các phiên đấu giá gần đây cũng bị lợi dụng làm cho giá cả tăng lên bất thường, làm lệch lạc thị trường.

"Luật quy định rất rõ công khai thông tin nhà ở, bất động sản, tuy nhiên kết quả thực hiện vẫn còn hạn chế. Hiện nay, người dân vẫn gặp không ít khó khăn trong việc nắm bắt chính xác thông tin về các sản phẩm bất động sản, nhất là tại dự án nhà ở đang triển khai. Để thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, bền vững, việc minh bạch thông tin là một trong những yêu cầu hàng đầu. Ðẩy mạnh số hóa thông tin thị trường, công khai thông tin quy hoạch, cấp phép dự án, pháp lý dự án, niêm yết giá bán sản phẩm... người dân sẽ căn cứ vào đó để tìm hiểu trước khi quyết định mua bán. Cơ quan chức năng cần công bố công khai thông tin về quy hoạch, tiến độ triển khai các dự án phát triển cơ sở hạ tầng, các dự án bất động sản, nhất là các dự án lớn, trọng điểm tại địa phương để minh bạch thông tin, Có biện pháp quản lý, kiểm soát hữu hiệu hoạt động môi giới", TS Nguyễn Văn Đính nói.

Phan Hoạt