Nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng với tác phẩm báo chí độc đáo về bảo vệ môi trường biển

Tác phẩm “Yêu biển theo cách của ngành Kỹ thuật”, Đại tá nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng - Báo Quân đội nhân dân vinh dự giành giải Nhất cuộc thi báo chí ‘Cùng giữ màu xanh của biển’ lần thứ 2 do Báo Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Cục Biển và Hải đảo Việt Nam tổ chức. Tác phẩm đã tập trung phản ánh, tuyên truyền về những tập thể, cá nhân điển hình, có nhiều đóng góp trong công tác bảo vệ môi trường biển, gìn giữ và phát huy các giá trị tài nguyên biển; bảo tồn đa dạng sinh học, các hệ sinh thái biển.

Thiết bị mở luồng, khoan hạ cọc, sản phẩm khoa học Khoan xoay hạ cọc ứng dụng làm trụ tiêu dẫn luồng hàng hải phục vụ cho tàu vào âu tàu ở đảo ngoài khơi của Viện Kỹ thuật Cơ giới Quân sự. Ảnh: NVCC

Loạt bài nói về Đại tá, tiến sĩ Trần Hữu Lý - Viện trưởng Viện Kỹ thuật Cơ giới Quân sự và đồng nghiệp đã nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, lắp đặt tổ hợp thiết bị công tác lên phương tiện nổi, thi công mở luồng và khoan hạ cọc phục vụ thi công các công trình hạ tầng trên biển.

Từ đề tài nghiên cứu khoa học, đại tá Trần Hữu Lý đã thử nghiệm thành công các thiết bị cho phép mở luồng và khoan hạ cọc phục vụ thi công các công trình trên biển. Biết được thành công này sẽ mở phương pháp mới cho ngành xây dựng cảng biển, nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng đã tiếp xúc với Viện trưởng Trần Hữu Lý sau đó được anh nhận lời và chia sẻ về quá trình triển khai và những thành công bước đầu khi thực hiện đề tài. Từ lần tiếp xúc ban đầu đó, anh như mở cờ trong bụng bởi cơ hội khám phá chiếc máy thi công tiên tiến, hiện đại ít gây hại cho môi trường, bảo vệ hệ sinh thái biển này.

Thời gian sau đó, nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng đã dành thời gian công sức nghiên cứu hoạt động quá trình sáng tạo thiết bị này từ khi đang là đề tài nghiên cứu cấp Viện, sau đó đề tài được mở rộng về mặt công nghệ, kỹ thuật, giải pháp để được phép triển khai thực tế cho đến khi cho ra sản phẩm mẫu, sản phẩm chạy thử nghiệm.

Tham dự các hội thảo về biển đảo, anh Nguyễn Mạnh Thắng nhận thấy đại tá Trần Hữu Lý là người nhiệt huyết, tận tâm, đam mê nghiên cứu, tìm kiếm giải pháp làm sao khi xây dựng cảng biển không ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển, các rạn san hô. Trước đây khi xây dựng các cảng biển, khu vực cho thuyền bè vào neo đậu thường các đơn vị thi công sẽ sử dụng giải pháp nổ mìn, điều này phải phá lớp san hô để tạo luồng, tạo móng để xây dựng.

Theo chân đại tá Trần Hữu Lý và các cán bộ chiến sỹ Viện Kỹ thuật Cơ giới Quân sự trong nhiều năm, khi biết thiết bị triển khai dự án làm cảnh tại Côn Đảo, nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng đã dành thời gian từ Hà Nội vào Nam và ra Côn Đảo để tận mắt chứng kiến quá trình hoạt động của máy. Côn Đảo là nơi có khu vực bảo tồn hệ sinh thái biển, có hệ thống rạn san hô lớn, các tổ hợp thiết bị hiện đại không thể thi công trong phạm vi chật hẹp, mực nước thấp. Việc này khiến cho các tàu phải neo ở ngoài xa, rất tốn kém, không thuận lợi cho công tác vận chuyển, đi lại.

Theo nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng: "Cách yêu Tổ quốc, yêu đất nước, yêu biển và bảo vệ biển của các nhà khoa học mặc áo lính thuộc Viện Kỹ thuật Cơ giới quân sự là cách yêu rất riêng. Sản phẩm của họ tưởng trừng khô khan nhưng lại có ý nghĩa lớn lao và truyền thêm cảm hứng cho thế hệ sau". Ảnh: NVCC

Khi thiết bị mở luồng của Viện Kỹ thuật Cơ giới Quân sự vào thi công thì mọi vấn đề đã được giải quyết triệt để. Các tàu của các Hải đội đã vào neo đậu trong âu, sát cầu cảng rất thuận lợi. Qua kiểm tra và đo đạc cho thấy, đáy âu tàu rất phẳng và không có những vật cản làm ảnh hưởng đến sự di chuyển của tàu thuyền.

Một điều tuyệt vời khác là những tảng đá san hô nặng từ vài tạ cho đến vài tấn do tổ hợp thiết bị mở luồng không nổ cắt xén rất ngọt, không làm dập nát bề mặt san hô. Những tảng đá này sẽ được thu gom, vận chuyển đến vùng biển phù hợp để san hô phát triển và tái tạo hệ sinh thái mới. Từ nghiên cứu đến sử dụng thực tế, thiết bị này đã mở ra thời kỳ mới cho việc phát triển kinh tế biển gắn với đảm bảo an ninh quốc phòng của đất nước.

Loạt 4 bài “Yêu biển theo cách của ngành Kỹ thuật” của nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng được lập luận chặt chẽ, phân tích so sánh thiết bị mới này với việc xây dựng cảnh, bến tàu thuyền bằng phương pháp nổ mìn truyền thống. Ngoài việc đi thực tế anh cũng dành thời gian nghiên cứu các tài liệu liên quan đến việc chế tạo thiết bị, các ưu điểm cũng như tác động khi sử dụng thiết bị đến môi trường biển.

Nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng chia sẻ: “Muốn viết sâu về một lĩnh vực nào đó, đặc biệt là liên quan đến lĩnh kỹ thuật máy móc, ngoài việc đi thực tế người viết còn phải dành thời gian nghiên cứu các tài liệu liên quan, đọc nhiều mới hiểu rõ sâu từng vấn đề để rồi khớp nối lại. Vấn đề kỹ thuật là đề tài khá khô khan, khó khai thác, tuy nhiên khi hiểu sâu và biết được tác động của nó đến việc phát triển kinh tế biển gắn với bảo tồn sinh thái biển lại là điều thú vị”.

Anh đã mất khoản 6 tháng để viết loạt bài này, trước đó anh cũng mất khá nhiều thời gian để thu thập tài liệu, nghiên cứu từ Nghị quyết số 36-NQ/TW "Về chiến lược phát triển kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" cho đến việc để Nghị quyết đi vào thực tế ra sao, bằng những giải pháp, việc làm cụ thể như thế nào. Mỗi vùng biển nước sâu, nước nông, cảnh biển hay đảo xa đều cần có một phương pháp xây dựng tối ưu, tiết kiệm, cơ động nhất. Phù hợp với mọi loại tàu thuyền ra vào bến, cảng, nhưng đồng thời phải đảm bảo việc bảo tồn hệ sinh thái biển khi xây dựng công trình, thậm chí là tái tạo được những vùng san hô chết.

Ông Nguyễn Đức Toàn, Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam trao Giải Nhất cho tác giả: Đại tá Nguyễn Mạnh Thắng, Báo Quân đội nhân dân (trái) và tặng hoa cho nhân vật, chủ nhiệm đề tài trong tác phẩm đại tá Trần Hữu Lý (phải). Ảnh: NVCC

Chia sẻ thông điểm qua loạt bài “Yêu biển theo cách của ngành Kỹ thuật”, nhà báo Nguyễn Mạnh Thắng khẳng định: Với trình độ, chất xám của bộ đội Việt Nam đều có thể tham gia nghiên cứu và triển khai các hoạt động để phát triển kinh tế xã hội cùng với các lực lượng khác trong quá trình phát triển kinh tế biển. Ngoài ra, những giải pháp do bộ đội Việt Nam không thua kém gì các nước phát triển trên thế giới.

“Qua loạt bài, tôi muốn mọi người dân Việt Nam nhìn thấy được việc bảo vệ môi trường biển, không chỉ dừng lại ở việc hô hào tham gia các chương trình mang tính phong trào, bằng khẩu hiệu đơn thuần mà có thể nhìn nhận cách yêu biển bằng các giải pháp khoa học kỹ thuật hiện đại, một lĩnh vực có chiều sâu, có tác động mạnh mẽ đến kinh tế xã hội của đất nước và đặc biệt là việc giữ gìn màu xanh của biển”, anh Thắng chia sẻ thêm.

Lê Tâm