Nguyên nhân vẫn còn phát sinh lượng lớn cuộc gọi lừa đảo, quảng cáo, tin nhắn rác

Vẫn còn tồn tại SIM rác, lộ lọt thông tin cá nhân

Tại hội thảo chuyên đề về thực trạng và giải pháp ngăn chặn quảng cáo, tin nhắn rác, cuộc gọi rác để lừa đảo (vừa diễn ra ngày 13/11), các chuyên gia chung nhận định rằng cuộc gọi lừa đảo, cuộc gọi rác sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp và các đối tượng sẽ hoạt động ngày càng tinh vi hơn.

Chánh thanh tra Bộ TT&TT Nguyễn Thành Chung cho rằng, thiệt hại từ các vụ lừa đảo qua cuộc gọi không chỉ ảnh hưởng về mặt tài chính mà cả về tinh thần.

Nêu thống kê gần nhất, Chánh thanh tra Bộ TT&TT Nguyễn Thành Chung nhấn mạnh tổng số tiền mà người dân bị lừa đảo, chiếm đoạt trên không gian mạng là từ 8.000 - 10.000 tỉ đồng. Riêng các vụ việc liên quan đến lĩnh vực tài chính đã chiếm 91% số vụ lừa đảo và 73% liên quan tới người dùng thiết bị di động và mạng xã hội.

Đặc biệt, nếu trước đây, các cuộc gọi lừa đảo, các cuộc gọi rác chỉ tập trung vào người lớn tuổi, cán bộ hưu trí, trẻ em thì nay nhắm vào cả những người đang đi làm, lãnh đạo, người có vị trí cao, các doanh nhân, theo ông Nguyễn Thành Chung.

Ông Chung cho rằng, thiệt hại từ các vụ lừa đảo qua cuộc gọi không chỉ ảnh hưởng về mặt tài chính mà cả về tinh thần. Việc này gây mất niềm tin của người dân, làm ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế và đặc biệt các hoạt động sản xuất kinh doanh chân chính.

Chánh Thanh tra Bộ TT&TT cũng nêu thực tế rằng các hình thức lừa đảo hiện nay rất tinh vi, phức tạp. Ngoài các phương thức truyền thống như gọi điện thoại và nhắn tin, Chánh Thanh tra Bộ TT&TT cũng nêu rõ, các đối tượng lừa đảo đã chuyển sang sử dụng công nghệ AI, giả giọng nói, đặc biệt liên quan đến giả mạo số điện thoại.

"Người dân bình thường rất khó phân biệt khi các đối tượng đã dựng sẵn kịch bản cá nhân hóa đến tận từng cá nhân để lừa đảo", ông Chung nói.

Chia sẻ quan điểm của ông Chung, ông Nguyễn Tiến Dũng - Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông còn cảnh báo, ngoài tin nhắn lừa đảo, các đối tượng còn nhắn tin, gọi điện làm phiền, bôi nhọ, xuyên tạc, quấy rối, đòi nợ, ảnh hưởng tới an ninh trật tự, an toàn xã hội, gây mất niềm tin của người dùng. Cùng với đó, các đối tượng còn tấn công mạng, thu thập, sử dụng thông tin cá nhân trái phép, hoạt động lừa đảo, tống tiền, chiếm đoạt tài sản.

Nói về thực trạng về tin nhắn rác, cuộc gọi rác, đại diện Cục An toàn thông tin đã dẫn kết quả thống kê về các nội dung phản ánh. Trong đó, nổi cộm nhất phản ánh về cuộc gọi nháy máy làm phiền (25%), cuộc gọi đòi nợ, liên quan tín dụng vay nợ (20%), cuộc gọi quảng cáo, dịch vụ du lịch, bất động sản, hỗ trợ tín dụng (20%).

Tiếp sau là các cuộc gọi lừa đảo bằng nhiều hình thức như hỗ trợ làm việc online, điểm danh nhận quà, đầu tư chứng khoán, mạo danh cơ quan Nhà nước...

Toàn cảnh hội thảo.

Theo nhận định của Cục An toàn thông tin, sở dĩ có tình trạng này là do hiện vẫn còn tồn tại SIM rác, trạm thu phát sóng giả và trình trạng lộ lọt thông tin cá nhân diễn ra ngày càng phức tạp.

Xử phạt nhiều cá nhân, tổ chức thực hiện cuộc gọi rác

Đại diện cơ quan trực tiếp quản lý tại địa phương, ông Trần Xuân Phúc, Chánh Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội có cùng ý kiến về nguyên nhân dẫn đến phát sinh quảng cáo, tin nhắn rác, cuộc gọi rác để lừa đảo. Trong đó, theo ông Phúc, hiện vẫn còn SIM rác (SIM đăng ký thông tin người khác, kích hoạt trước dịch vụ) được mua bán, trao đổi trên thị trường, cá biệt còn có một số hội nhóm trên mạng xã hội trao đổi, mua bán số lượng lớn SIM rác phục vụ việc phát tán tin nhắn rác.

Cùng với đó, việc trao đổi, mua bán thông tin cá nhân trên các hội nhóm trên mạng xã hội (phân chia theo ngành nghề, nhu cầu mua bán, trao đổi của chủ số điện thoại...), tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân sử dụng các tệp dữ liệu về số điện thoại của khách hàng để thực hiện các cuộc gọi quảng cáo, cuộc gọi lừa đảo vi phạm pháp luật.

Ngoài ra, ông Phúc nêu thực trạng rằng các doanh nghiệp viễn thông đang cung cấp dịch vụ thoại doanh nghiệp (SIP Trunk), tổng đài ảo (Cloud Contact Center).

Doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng dịch vụ SIP Trunk, tổng đài ảo đăng ký sử dụng một số lượng lớn số điện thoại di động hoặc số điện thoại cố định (hàng nghìn số thuê bao) với các doanh nghiệp viễn thông. Sau đó, doanh nghiệp này sẽ ký hợp đồng với các tổ chức, cá nhân khác (bên thứ ba) để cung cấp dịch vụ SIP Trunk/ tổng đài ảo để thu lợi. Bên thứ 3 có thể ký hợp đồng cung cấp, sử dụng dịch vụ SIP Trunk/ tổng đài ảo với bên thứ 4 và tiếp tục là các bên thứ cấp tiếp theo.

Theo phân tích của ông Trần Xuân Phúc, danh sách số điện thoại di động được doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng dịch vụ tổng đài ảo đăng ký thay đổi liên tục theo tháng bằng việc ký phụ lục hợp đồng với doanh nghiệp viễn thông.

"Việc triển khai cung cấp dịch vụ SIP Trunk, tổng đài ảo của doanh nghiệp viễn thông, doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng dịch vụ theo hình thức như trên đã gây khó khăn cho công tác quản lý thông tin thuê bao của các số điện thoại dùng trong dịch vụ SIP Trunk, tổng đài ảo là nguyên nhân phát sinh số lượng lớn các cuộc gọi rác trong đó có cuộc gọi lừa đảo trong thời gian qua", Chánh Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội nói.

Ông Phúc cũng cho biết, Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội đã phối hợp xử phạt nhiều cá nhân, tổ chức thực hiện cuộc gọi rác, cuộc gọi quảng cáo không được sự đồng ý trước của người nhận và trao đổi, sử dụng trái phép thông tin cá nhân.

Anh Lê