Nguyên nhân khiến lãi quý 3/2024 của 'đại thụ' ngành xăng dầu giảm hơn 80%

Ảnh minh họa: Quách Sơn/Mekong ASEAN.

Theo báo cáo tài chính vừa công bố, Petrolimex ghi nhận doanh thu thuần quý 3/2024 đạt 64.324,4 tỷ đồng, giảm 11% so với cùng kỳ năm 2023 (YoY). Giá vốn hàng bán trong kỳ neo ở mức cao, dẫn đến lợi nhuận gộp giảm hơn 9%. Biên lợi nhuận gộp ở mức 5,3%, tương đương so với cùng kỳ.

Doanh thu tài chính trong kỳ của tập đoàn là gần 496 tỷ đồng, giảm hơn một nửa so với con số 1.189 tỷ đồng trong quý 3/2023, thời điểm Petrolimex ghi nhận một khoản lãi từ việc thoái vốn Ngân hàng TMCP Petrolimex (PG Bank).

Chi phí tài chính giảm 63%, còn 231 tỷ đồng, trong đó lãi vay chiếm 174 tỷ đồng. Tuy nhiên, các chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí bán hàng vẫn tăng lần lượt 7% và 25% lên mức 268 tỷ đồng và 3.318 tỷ đồng.

Kết quả, sau khi khấu trừ thuế và các chi phí, Petrolimex nhận về hơn 130 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, giảm 82% YoY. Đây cũng là quý mà Petrolimex ghi nhận mức lợi nhuận thấp nhất trong vòng 2 năm trở lại đây, kể từ quý 3/2022.

Theo giải trình từ phía Petrolimex, do trong quý này, tập đoàn không còn ghi nhận khoản lợi nhuận từ "thương vụ" thoái vốn tại PG Bank vào quý 3/2023.

Bên cạnh đó, lợi nhuận kinh doanh xăng dầu của tập đoàn cũng thấp hơn so với cùng kỳ, chủ yếu là do biến động của giá dầu thế giới theo xu hướng giảm mạnh trong quý 3 năm nay. Cụ thể, giá dầu WTO đầu tháng 7 là 84 USD/thùng, giảm mạnh về vùng 71 USD/thùng vào đầu tháng 8; giữa tháng 8 hồi phục lên 80 USD/thùng, nhưng sau đó lại giảm mạnh xuống còn 65 USD/thùng (giảm 19%) tại thời điểm giữa tháng 9.

Petrolimex cũng cho biết, lợi nhuận từ hoạt động của một số lĩnh vực kinh doanh khác của tập đoàn không thuận lợi, nhu cầu thị trường sụt giảm mạnh dẫn đến lợi nhuận từ các công ty con kinh doanh các ngành hàng nhựa đường, hóa chất... trong quý 3 năm nay hiệu quả giảm so với cùng kỳ.

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2024, doanh thu thuần của Petrolimex đạt khoảng 212.990 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế gần 3.200 tỷ đồng, tăng lần lượt 3,6% và 4% so với cùng kỳ.

Đáng chú ý, do 9 tháng đầu năm nay, phần chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại của Petrolimex giảm hơn 8 lần so với cùng kỳ năm 2023, dẫn đến lợi nhuận sau thuế tăng 11,5%, đạt 2.551 tỷ đồng.

Năm 2024, Petrolimex đặt kế hoạch doanh thu thuần đạt 188.000 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế đạt 2.900 tỷ đồng. Với kết quả như trên, sau 9 tháng, tập đoàn này đã vượt 13% kế hoạch doanh thu và 10% mục tiêu lợi nhuận trước thuế.

Tại thời điểm cuối quý 3/2024, tổng tài sản của Petrolimex ở mức 70.189 tỷ đồng, giảm gần 9.500 tỷ đồng so với con số hồi đầu năm. Trong đó, tài sản ngắn hạn chiếm phần lớn trong cơ cấu tài sản với khoảng 49.621 tỷ đồng. Tiền và các khoản tương đương tiền đạt hơn 12.293 tỷ đồng, giảm 1.755 tỷ đồng so với hồi đầu năm.

Bên kia bảng cân đối, nợ phải trả của tập đoàn giảm gần 9.000 tỷ đồng, xuống 41.514 tỷ đồng. Tổng nợ vay ở mức 13.600 tỷ đồng, giảm 31% so với đầu năm. Vốn chủ sở hữu cuối kỳ đạt 30.313 tỷ đồng, trong đó lợi nhuận sau thuế chưa phân phối là 3.361 tỷ đồng.

"So găng" lợi nhuận với PV OIL

Việt Nam hiện có hơn 17.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu, cung cấp hàng chục triệu tấn sản phẩm cho người tiêu dùng mỗi năm. Trong đó, khoảng 50% thị phần xăng dầu dựa trên doanh thu nội địa thuộc về Petrolimex với hơn 5.500 cửa hàng. PV OIL xếp ở vị trí thứ hai, nắm khoảng 18% thị phần với hơn 800 cửa hàng.

Sau tình hình kinh doanh 9 tháng đầu năm, với mức lợi nhuận sau thuế 2.551 tỷ đồng, Petrolimex đã vượt kế hoạch lợi nhuận năm, trong khi PV OIL với 382 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế sau 9 tháng, mới thực hiện được 64% mục tiêu lợi nhuận năm.

Điểm chung là cả hai tên tuổi lớn nhất ngành xăng dầu Việt Nam đều ghi nhận mức doanh thu 9 tháng hoàn thành vượt kế hoạch năm, và hoạt động sản xuất kinh doanh của hai doanh nghiệp đầu ngành xăng dầu nội địa đều chung một áp lực tác động lớn và trực tiếp bởi giá dầu thế giới.

Quý 3 năm nay, thị trường dầu mỏ thế giới ghi nhận sự suy yếu khi giá dầu chạm mốc thấp nhất trong gần 3 năm. Điều này đã làm cho biên lợi nhuận kinh doanh xăng dầu giảm và tăng chi phí vốn do tăng trích lập dự phòng hàng tồn kho.

Tuy nhiên, hai doanh nghiệp này có hy vọng phục hồi vào những tháng cuối năm và trong năm mới 2025, khi dự thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu, thay thế Nghị định số 83/2014 và các Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 83/2014 của Bộ Công Thương dự kiến sẽ được thông qua vào cuối năm 2024 và có hiệu lực từ đầu năm 2025.

Trong báo cáo công bố mới đây, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng, dự thảo Nghị định mới có tác động tích cực hơn đối với các thương nhân kinh doanh và phân phối xăng dầu do các quy định về chi phí kinh doanh phản ánh sát sao hơn những thay đổi thực tế về chi phí của doanh nghiệp như giảm thời gian điều hành các chi phí cấu thành trong công thức giá bán tối đa.

Ngoài ra, dự thảo cũng không còn quy định về quỹ bình ổn giá xăng dầu. Bên cạnh đó, việc tự quyết định giá bán (nhưng thấp hơn giá cơ sở) sẽ mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp đầu ngành như Petrolimex, PV OIL do có thể tận dụng các ưu thế của doanh nghiệp về hệ thống phân phối, kho dự trữ xăng dầu để tăng tổng chi phí hoạt động định mức và lợi nhuận định mức thực nhận để cải thiện biên lợi nhuận gộp.

Cũng trong một báo cáo ngành vừa công bố của Chứng khoán Vietcap, đơn vị này kỳ vọng Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu sẽ có tác động tích cực đến lợi nhuận của Petrolimex và PV OIL thông qua việc tăng sản lượng bán và giành lại thị phần.

Đơn vị này dự báo, lợi nhuận Petrolimex và PV OIL sẽ tăng trưởng ở mức 2 chữ số mỗi năm trong giai đoạn 2024-2028. Điều này được thúc đẩy bởi sự gia tăng đáng kể trong chi phí kinh doanh và lợi nhuận định mức vào giữa năm 2023 và giữa năm 2024, dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới để phù hợp với CPI Việt Nam.

Thu Thảo