Nguy cơ xung đột Iran-Israel lan rộng: Các nước dầu mỏ vùng Vịnh đang làm gì?

Trước nguy cơ xung đột giữa Israel và Iran lan rộng, Ả Rập Xê Út cùng nhiều nước xuất khẩu dầu ở khu vực Vịnh Ba Tư đang gấp rút bơm dầu lên tàu để kịp vận chuyển ra khỏi khu vực. Ảnh AFP

Dù chi phí bảo hiểm và vận chuyển đang tăng cao, lại thêm rủi ro hệ thống định vị bị nhiễu, các nước này vẫn cố gắng đẩy nhanh việc xuất khẩu dầu. Họ lo ngại nếu chiến sự leo thang, các cơ sở xuất khẩu dầu có thể bị ảnh hưởng, hoặc tuyến vận tải quan trọng qua eo biển Hormuz – nơi vận chuyển phần lớn dầu và khí hóa lỏng toàn cầu – có thể bị gián đoạn.

“Các nước này đang tìm cách giảm thiểu rủi ro bằng cách xuất càng nhiều dầu càng sớm càng tốt”, ông Homayoun Falakshahi – chuyên gia phân tích tại công ty nghiên cứu năng lượng Kpler – nhận định.

Theo số liệu của Kpler, chỉ trong nửa đầu tháng 6, Ả Rập Xê Út đã tăng xuất khẩu dầu lên 16% so với cùng kỳ tháng trước. UAE và Iraq cũng tăng khoảng 10%.

Mục tiêu chính là đưa dầu ra khỏi khu vực càng nhanh càng tốt, phần lớn chuyển tới các khách hàng lớn ở châu Á như Trung Quốc.

Mặc dù thời gian gần đây Ả Rập Xê Út và UAE đã cải thiện quan hệ với Iran, nhưng trong bối cảnh tình hình bất ổn, việc có sẵn dầu trên các tàu hàng vẫn là biện pháp phòng ngừa cần thiết, bởi ngành năng lượng được xem là “xương sống” của nền kinh tế các nước này.

Ngay cả Iran – hiện đang hứng chịu các đợt không kích dữ dội từ Israel – vẫn tăng nhẹ lượng dầu xuất khẩu trong thời gian gần đây, theo Kpler. Hầu hết dầu của Iran đều được chuyển sang Trung Quốc, do chịu lệnh trừng phạt của Mỹ.

Từ khi căng thẳng Israel – Iran bùng phát mạnh vào ngày 13/6, giá dầu Brent đã tăng khoảng 10%. Tuy nhiên, đến thứ Sáu vừa qua, giá lại giảm hơn 3%, còn khoảng 76 USD/thùng, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết sẽ trì hoãn quyết định về việc Mỹ có can thiệp hay không trong vòng hai tuần tới.

Hiện tại, chưa có sự gián đoạn nghiêm trọng nào đối với hoạt động xuất khẩu dầu ở vùng Vịnh, nhưng các dấu hiệu cho thấy lo ngại trong khu vực đang ngày càng tăng lên.

Ông Homayoun Falakshahi cho biết, số lượng tàu chở dầu trống đang neo đậu trong vùng Vịnh để chờ nhận hàng mới đã giảm mạnh. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy hoạt động xuất khẩu dầu trong thời gian tới sẽ chững lại.

Trong khi đó, ông Marcus Baker – Giám đốc toàn cầu phụ trách mảng hàng hải của công ty môi giới bảo hiểm Marsh McLennan (trụ sở tại London) – cho biết, phí bảo hiểm rủi ro xung đột cho các tàu hoạt động ở khu vực như Vịnh Ba Tư đã tăng khoảng 60%, kể từ khi căng thẳng bùng phát hồi tuần trước. Trước đó, mức phí này vẫn còn khá thấp. “Mọi người bắt đầu cảm thấy bất an”, ông Baker chia sẻ.

Theo công ty phân tích dữ liệu Kpler, chi phí vận chuyển dầu từ vùng Vịnh tới Trung Quốc bằng tàu chở dầu cỡ lớn cũng đã tăng khoảng 50%.

Tuy nhiên, theo ông Baker, mức chi phí tăng thêm này hiện vẫn chưa đủ để khiến các tàu ngưng hoạt động. Dù vậy, điều đáng lo hơn là tình trạng của các thủy thủ – những người vốn đã chịu nhiều áp lực trong thập kỷ qua vì xung đột, đại dịch Covid-19 và tình trạng tắc nghẽn tại cảng kéo dài. “Trong vài năm trở lại đây, phúc lợi, an toàn và sức khỏe tinh thần của thủy thủ đoàn đã trở thành vấn đề đáng quan tâm”, ông nói thêm.

Ngoài ra, các chuyên gia hàng hải cũng cảnh báo về tình trạng can thiệp ngày càng nhiều vào hệ thống định vị vệ tinh, mà tàu sử dụng để truyền tín hiệu vị trí. Việc gây nhiễu tín hiệu – hiện đang diễn ra ở mức cao bất thường – có thể khiến tàu hiển thị sai vị trí trên bản đồ theo dõi, gây khó khăn cho chủ tàu trong việc kiểm soát hành trình và ẩn chứa nguy cơ mất an toàn.

Nh.Thạch

AFP