Nguy cơ 'rớt chuẩn' nông thôn mới

Nhiều tiêu chí chưa đạt

Năm 2015, xã Vĩnh Ninh là một trong những địa phương đầu tiên của huyện Quảng Ninh được công nhận “về đích” NTM. Đạt chuẩn NTM sớm hơn so với các địa phương khác là một trong những thuận lợi để xã tiếp tục nâng cao các tiêu chí xây dựng NTM. Bởi vậy, năm 2022, Vĩnh Ninh được lựa chọn phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao.

Tuy nhiên, khi Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 ban hành, đối chiếu với nhiều tiêu chí, xã vẫn còn một số nội dung chưa đạt. Sau nhiều năm phấn đấu nhưng vẫn chưa hoàn thành NTM nâng cao, thì nay, Vĩnh Ninh phải cố gắng phấn đấu hoàn thành thêm các tiêu chí NTM theo chuẩn mới.

Chủ tịch UBND xã Vĩnh Ninh Đỗ Mười cho biết: Do Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 nâng cao hơn trước nên sau khi rà soát lại các tiêu chí, xã vẫn còn 3 tiêu chí chưa đạt. Cụ thể là tiêu chí thông tin và truyền thông, đến nay, Vĩnh Ninh vẫn chưa hoàn thành nội dung xã có đài truyền thanh và hệ thống loa đến các thôn. Ở tiêu chí tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, nội dung thực hiện truy xuất nguồn gốc các sản phẩm chủ lực của xã gắn với xây dựng vùng nguyên liệu và chứng nhận VietGAP hoặc tương đương, xã cũng đang nỗ lực để hoàn thiện. Một trong những tiêu chí khó mà xã đang gặp phải là tiêu chí về môi trường và an toàn thực phẩm. Ở nội dung tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn, đến nay xã vẫn còn dưới 45% và không đạt yêu cầu. Để thực hiện được tiêu chí này thì phải có sự hỗ trợ của huyện và tỉnh.

Xây dựng nông thôn mới hướng đến sản xuất kinh tế nông thôn bền vững.

Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 ban hành cũng khiến nhiều xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM phải bắt tay hoàn thiện lại các tiêu chí để không bị “rớt chuẩn”. Hải Ninh vốn là xã bãi ngang còn nhiều khó khăn của huyện Quảng Ninh. Tuy nhiên, với sự đoàn kết, đồng lòng của người dân và chính quyền, năm 2020 xã được công nhận đạt chuẩn NTM.

Ngay sau khi được công nhận “về đích” NTM, Hải Ninh bắt tay vào xây dựng NTM nâng cao. Nhưng cũng như xã Vĩnh Ninh, khi Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 ban hành, xã có 1 tiêu chí duy nhất chưa đạt là môi trường và an toàn thực phẩm.

Chủ tịch UBND xã Hải Ninh Phạm Văn Liệu cho biết: Hiện xã chưa có hệ thống cấp nước sạch tập trung. Để có nước sạch sử dụng, các hộ dân đã tự trang bị máy lọc nước. Tỷ lệ hộ sử dụng máy lọc nước hiện nay trên địa bàn xã là trên 50%.

Theo kế hoạch, cuối năm 2024, xã Hải Ninh sẽ hoàn thành các tiêu chí để “về đích” NTM nâng cao. Để hoàn thành được kế hoạch này buộc xã phải thực hiện được tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm của bộ tiêu chí NTM. Cũng theo chính quyền xã, để hoàn thành được tiêu chí này là rất khó, vì vậy, xã cũng đã đề xuất sở, ngành liên quan xem xét áp dụng tỷ lệ hộ dân đã sử dụng nước sạch thông qua máy lọc nước tự trang bị để xã hoàn thành tiêu chí NTM này.

Để không bị thu hồi công nhận nông thôn mới

Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025, có nhiều tiêu chí nâng cao hơn so với trước nên hầu hết các xã được công nhận đạt chuẩn NTM giai đoạn 2010-2020 có nhiều tiêu chí không đạt theo chuẩn mới. Để tránh tình trạng bị thu hồi công nhận NTM, nhiều xã đã nỗ lực hoàn thiện các tiêu chí chưa đạt.

Được công nhận xã đạt chuẩn NTM năm 2020, tuy nhiên, xã Phú Định (Bố Trạch) đang đứng nguy cơ thu hồi công nhận NTM nếu không hoàn thành các tiêu chí của Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025. “Phú Định là xã thuần nông, với điểm xuất phát xây dựng NTM thấp. Tuy nhiên, sau nhiều năm nỗ lực, xã vinh dự được công nhận đạt chuẩn NTM. Thế nhưng khi bộ tiêu chí NTM mới ban hành, xã lại có 3 tiêu chí chưa hoàn thành là tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, thủy lợi, môi trường và an toàn thực phẩm. Từ chỗ đã được công nhận NTM nay lại phải xây dựng lại một số tiêu chí NTM, điều này đã gây nhiều khó khăn, thách thức cho xã. Tuy nhiên, để không bị thu hồi, xã đã huy động nguồn lực của nhân dân và địa phương để xây dựng lại hệ thống đê kè. Hiện tại, 2 tiêu chí còn lại xã cũng đang dồn sức để hoàn thành trong thời gian tới”, Chủ tịch UBND xã Phú Định Trần Xuân Hành cho hay.

Toàn tỉnh hiện có 94 xã được công nhận NTM, chiếm 73,4%. Tuy nhiên, theo Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 thì có đến 31 xã chưa đạt các tiêu chí NTM, cụ thể: Lệ Thủy 11 xã, Quảng Ninh 5 xã, Bố Trạch 6 xã, Quảng Trạch 6 xã, Minh Hóa 3 xã.

Trước tình trạng nhiều xã đã được công nhận NTM giai đoạn trước phải loay hoay bắt tay vào hoàn thiện các tiêu chí NTM lại từ đầu, ngày 16/5/2024, UBND tỉnh đã có quyết định sửa đổi một số tiêu chí, chỉ tiêu của bộ tiêu chí xã NTM, bộ tiêu chí xã NTM nâng cao trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025. Đây là một trong những hoạt động nhằm hỗ trợ và giúp các xã thuận lợi hơn trong quá trình xây dựng và hoàn thiện các tiêu chí NTM.

Theo Phó chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, Phó Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh Trần Quốc Tuấn: Hiện vẫn còn một số xã đã được công nhận NTM giai đoạn trước (2010-2020) chưa đáp ứng được yêu cầu của Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025. Nguyên nhân là do một số tiêu chí đã đạt nhưng chỉ ở mức tiệm cận nên tính bền vững chưa cao, ảnh hưởng không nhỏ đến việc giữ vững và nâng cao chất lượng tiêu chí. Đơn vị sẽ chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tiếp tục triển khai các chương trình chuyên đề trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng đời sống của người dân nông thôn và giải quyết các vấn đề tồn tại trong xây dựng NTM (môi trường, an toàn thực phẩm, nước sạch nông thôn, phát triển kinh tế nông thôn…); tập trung tổ chức triển khai đồng bộ, hiệu quả các bộ tiêu chí trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh. Đối với các xã đạt chuẩn, cần có kế hoạch, lộ trình cụ thể để giữ vững, nâng cao chất lượng các tiêu chí, hướng tới mục tiêu xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu, tránh việc bị thu hồi bằng công nhận.

Đ.Nguyệt