Nguồn gốc bão Mặt Trời bất ngờ quét qua Trái Đất

Bão Mặt Trời xuất hiện nhưng không để lại dấu hiệu cảnh báo. Ảnh: Nagoya University.

Một cơn bão Mặt Trời đã lặng lẽ quét qua Trái Đất vào ngày 20/11 khiến giới khoa học bất ngờ vì không có dấu hiệu cảnh báo trước. Hiện tượng này được gọi là bão Mặt Trời tàng hình, rất hiếm gặp vì gần như không thể quan sát trên các ảnh chụp Mặt Trời thông thường.

Theo NDTV, bão Mặt Trời tàng hình thực chất là các vụ phun trào vành nhật hoa (CME) thoát ra từ Mặt Trời nhưng không để lại dấu vết rõ ràng trong quá trình di chuyển.

Dù không kích hoạt bão từ, sự kiện này có thể đã góp phần tạo ra cực quang ở một số vùng, theo Space.com.

Khác với những CME thông thường dễ nhận diện qua các tia lóe sáng, biến đổi tử ngoại hoặc cấu trúc vòng lớn trồi lên từ bề mặt Mặt Trời, CME tàng hình lại bùng phát âm thầm, mờ nhạt và di chuyển chậm, khiến việc theo dõi trở nên khó khăn.

Những đám mây vật chất khổng lồ này chỉ được phát hiện khi tiến sát Trái Đất và bắt đầu gây nhiễu gió Mặt Trời.

Điều này đã diễn ra vào ngày 20/11, khi các chuyên gia tại Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) ghi nhận bất thường trong mô hình gió Mặt Trời và nghi ngờ một CME tàng hình đã va vào Trái Đất.

Hôm đó, gió Mặt Trời chịu ảnh hưởng của dòng gió tốc độ cao mang cực tính âm từ một lỗ vành nhật hoa. Một tín hiệu về biến động nhỏ, ngắn hạn cũng được phát hiện. Đây được xem là manh mối ẩn của vụ phun trào vành nhật hoa lần này.

Đáng chú ý nhất là sự tăng đột ngột của từ trường với tốc độ gió Mặt Trời đạt 400-500 km/giây, cao hơn mức trung bình (khoảng 145 km/giây).

Thông qua một bài đăng trên mạng xã hội, chuyên gia thời tiết không gian Tamitha Skov cho biết các bão Mặt Trời tàng hình đang hoạt động mạnh trở lại. Theo bà, chúng được gọi là “tàng hình” vì không để lại dấu vết trên đĩa Mặt Trời hay trong ảnh chụp và chỉ được nhận ra khi đã trực tiếp tác động đến Trái Đất.

Các nhà khoa học dự báo sự kiện này có thể gây ra bão từ nhẹ tại vùng cực, song cảnh báo rằng khi CME tàng hình tương tác với dòng gió tốc độ cao, chúng đôi khi có thể tạo ra những cơn bão mạnh hơn dự kiến.

Dù cơn bão ngày 20/11 không gây nguy cơ lớn, giới nghiên cứu đánh giá sự kiện có ý nghĩa quan trọng vì cho thấy mức độ khó lường của Mặt Trời. Nó cũng nhắc nhở rằng những vụ phun trào tưởng chừng yên ắng vẫn có thể tác động đáng kể đến môi trường không gian quanh Trái Đất.

Tú Anh