Người Việt mất 18.900 tỷ đồng trong năm 2024 vì lừa đảo trực tuyến

Theo báo cáo, trong năm 2024, cứ 220 người dùng thì sẽ có một người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến. Tổng thiệt hại do lừa đảo trực tuyến gây ra trong năm 2024 ước tính lên đến 18.900 tỷ đồng.

Các chuyên gia của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia nhận định, hình thức tấn công người dùng của các đối tượng lừa đảo ngày càng tinh vi, đa dạng. Trong đó, 3 hình thức phổ biến nhất trong năm nay gồm dụ dỗ người dùng tham gia các chiêu trò đầu tư giả, hứa hẹn lợi nhuận cao (tỷ lệ 70,72%); giả mạo danh tính cơ quan, tổ chức (62,08%); lừa thông báo trúng thưởng, khuyến mãi lớn (60,01%).

Thời gian qua, các đối tượng lừa đảo sử dụng nhiều công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, deepfake để tạo video, giọng nói giả mạo nhằm xây dựng lòng tin từ nạn nhân; ứng dụng công cụ tự động (chatbot) để giao tiếp liên tục với nạn nhân; dùng phần mềm chuyên dụng trên máy tính để thực hiện cuộc gọi viễn thông, tiếp cận nhiều người cùng lúc… Việc ứng dụng công nghệ cao khiến cho nhiều nạn nhân khi tiếp xúc các nội dung giả mạo đã không phân biệt được thật - giả.

Theo báo cáo, có tới 23,4% người dùng bị tấn công bởi mã độc ít nhất một lần trong năm. Trong đó có 9,65% người dùng đã bị tấn công bởi mã độc mã hóa dữ liệu tống tiền. Nguyên nhân là do người dùng cài đặt ứng dụng từ các nguồn không rõ ràng.

Trong năm 2024, tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân tại Việt Nam tiếp tục diễn biến phức tạp, nghiêm trọng khi có tới 66,24% người dùng tham gia khảo sát đã xác nhận rằng, thông tin cá nhân của họ từng bị sử dụng trái phép.

Báo cáo chỉ ra một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Khoảng 74% người dùng cho rằng, nguy cơ bị lộ lọt thông tin là do họ cung cấp thông tin khi mua hàng trực tuyến. 62,13% đến từ việc chia sẻ thông tin trên mạng xã hội và 67% bị lộ lọt thông tin trong quá tình sử dụng dịch vụ thiết yếu như nhà hàng, khách sạn, siêu thị.

Về vấn đề cuộc gọi rác, có 96,64% người tham gia khảo sát cho biết họ bị làm phiền bởi các cuộc gọi rác (spam) trong năm 2024. Báo cáo dẫn thống kê từ hệ thống phòng chống lừa đảo nTrust của Hiệp hội an ninh mạng quốc gia cho thấy, chỉ trong 6 tháng cuối năm nay ghi nhận 134.000 báo cáo liên quan đến các số điện thoại lừa đảo và có hơn 296.000 số điện thoại là số điện thoại spam, lừa đảo.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia nhận định, tấn công lừa đảo trực tuyến tiếp tục gia tăng trong năm 2025 với sự bùng nổ của các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, công nghệ chuỗi khối (blockchain) điện toán lượng tử.

Với những công nghệ mới, mã độc sẽ có khả năng tự nâng cấp, công nghệ deepfake được cải tiến và các công cụ trí tuệ nhân tạo tạo sinh sẽ giúp kẻ xấu tạo nội dung giả mạo khó lường hơn. Điện toán lượng tử, dù còn ở giai đoạn sơ khai, nhưng cũng có khả năng phá vỡ các thuật toán mã hóa truyền thống, gây lo ngại lớn cho việc bảo vệ dữ liệu.

“Tin tặc sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo để tự động hóa các cuộc tấn công. Công nghệ 5G phát triển sẽ kéo theo số lượng thiết bị IoT tăng mạnh, cùng với đó sẽ có nhiều lỗ hổng bảo mật trên các thiết bị này có thể bị khai thác, từ camera an ninh, đồng hồ thông minh cho đến thiết bị gia dụng. Người dùng cá nhân cần trang bị kiến thức, sử dụng các công cụ bảo mật tiên tiến và cẩn trọng hơn trong việc chia sẻ thông tin trên không gian mạng. Các cơ quan chức năng và tổ chức an ninh mạng cần phối hợp để đối phó hiệu quả với các thách thức mới, bảo vệ một không gian mạng an toàn và đáng tin cậy hơn,” ông Sơn nói trong báo cáo.

Hà Anh