Người Việt 'chân đất' bước vào đường đua AI

Ông An Ngọc Thao, Phó Tổng Thư ký, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA).

Ông An Ngọc Thao, Phó Tổng Thư ký, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA), ví von về mức độ phát triển AI của Việt Nam tại sự kiện ra mắt nền tảng AI MISA AMIS OneAI ngày 12/9.

Theo vị chuyên gia, thực tế, việc ứng dụng AI ở Việt Nam hiện vẫn còn chập chững và sơ khai, mới dùng ở cấp độ cá nhân, còn lãnh đạo tại nhiều tổ chức vẫn đang trong quá trình tìm hiểu.

Kết quả từ báo cáo Chỉ số AI thế giới do Mạng lưới Nghiên cứu thị trường độc lập toàn cầu (WIN) công bố gần đây cũng có cùng nhận định tương tự về mức độ sử dụng AI hiện nay tại Việt Nam với vị chuyên gia này.

Theo báo cáo, Việt Nam hiện đứng thứ 3 thế giới về mức độ tin tưởng và thứ 5 về mức độ chấp nhận AI, phản ánh sự quan tâm lớn đối với công nghệ này. Thế nhưng, ở khía cạnh sử dụng thực tế, Việt Nam lại xếp hạng khá khiêm tốn: chỉ đạt 37,6 điểm, đứng thứ 17/40 quốc gia, cho thấy một nghịch lý đáng chú ý.

Thế nên, để thay đổi hành vi, gia tăng ứng dụng AI trong cá nhân và doanh nghiệp, trước hết, theo ông Lê Công Thành, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty InfoRe Technology, cần coi AI giống như “vỏ não tăng cường” cho con người. Để phổ cập, điều đầu tiên là phải thay đổi nhận thức.

"Trong doanh nghiệp, lãnh đạo cần đi đầu, coi AI như một lực lượng lao động mới. Khi lãnh đạo thay đổi, họ sẽ thúc đẩy nhân viên làm chủ AI. Ứng dụng AI cần trở thành kỹ năng rèn luyện hàng ngày, chứ không chỉ là một khóa học ngắn hạn, từ đó hình thành văn hóa doanh nghiệp. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, trong “bình dân học vụ số AI”, mỗi người phải học suốt đời”, ông Thành chia sẻ.

Mặc dù vậy, để tiếp cận AI, các cá nhân và doanh nghiệp cũng đối mặt với khó khăn về chi phí và vấn đề phân mảnh công cụ. Song bài toán này không phải không có lời giải.

Chẳng hạn như, nền tảng MISA AMIS OneAI, do MISA phát triển, đã gom nhiều mô hình AI hàng đầu thế giới như ChatGPT, Gemini, Grok, DeepSeek... để người dùng tiếp cận nhiều mô hình với chi phí thấp nhất chỉ từ 500.000 đồng/tháng (có thể sử dụng được nhiều tài khoản).

Còn theo ông An Ngọc Thao, Phó Tổng Thư ký VINASA, cần coi AI giống như một “siêu xe”, trong khi công nghệ trước đây như “xe xăng”. Vì vậy, chúng ta cần học cách vận hành “siêu xe” này. Doanh nghiệp công nghệ và doanh nghiệp ứng dụng công nghệ phải đồng hành cùng nhau để AI đi đúng hướng.

“Việt Nam cũng không nhất thiết phải tạo ra những “siêu xe” như ChatGPT hay DeepSeek, mà nên tập trung phát triển các “siêu động cơ” phục vụ những lĩnh vực đặc thù như nông nghiệp, giáo dục, đời sống người Việt. Tuy nhiên, để “lái siêu xe”, ngoài công nghệ còn cần các chuẩn mực về đạo đức và quy tắc sử dụng”, ông Thao nói thêm.

Hiện nay, nhu cầu sử dụng AI ngày càng tăng, nhưng thay vì lựa chọn các ứng dụng trong nước, phần lớn người dùng Việt vẫn chuộng công cụ nước ngoài.

Theo Decision Lab, một người dùng trung bình tại Việt Nam hiện khai thác khoảng hai nền tảng AI khác nhau, trong đó, top 3 công cụ AI được dùng phổ biến nhất tại Việt Nam lần lượt là ChatGPT (81%), Gemini (51%) và Meta AI (36%).

Thực tế này đặt ra thách thức lớn về bảo mật thông tin và quyền riêng tư dữ liệu.

Trong quá trình sử dụng các nền tảng AI nước ngoài, người dùng thường chia sẻ khối lượng dữ liệu khổng lồ thông qua trò chuyện, truy vấn và nội dung trao đổi, vô tình “tiếp nhiên liệu” cho các mô hình AI này.

Những dữ liệu này có thể bao gồm thông tin cá nhân, sở thích, thậm chí cả các dữ liệu nhạy cảm liên quan đến công việc hoặc tài chính cũng được cấp cho AI mà không có sự cảnh giác về khả năng rò rỉ thông tin.

Trong khi, phần lớn các ứng dụng AI này đều lưu trữ và xử lý dữ liệu trên các máy chủ đặt tại nước ngoài, nằm ngoài phạm vi kiểm soát của cơ quan chức năng Việt Nam. Điều này đồng nghĩa tiềm ẩn nhiều nguy cơ, từ rò rỉ thông tin đến việc dữ liệu bị khai thác trái phép vì sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan có thẩm quyền.

Do đó, các chuyên gia nhấn mạnh người dùng cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng các mô hình AI nước ngoài nhằm tránh lộ lọt dữ liệu và gặp những tình huống không đáng có.

Bạch Dương