Người trồng sầu riêng ở Đắk Lắk vẫn còn nhiều nỗi lo

Những ngày qua, thời tiết Đắk Lắk mưa liên tục khiến những người trồng sầu riêng đứng ngồi không yên khi nỗi lo ngày càng chồng chất về một vụ mùa đầy khó khăn, thách thức.

Mùa sầu riêng đầy thách thức

Khi Trung Quốc tăng cường kiểm soát tồn dư chất cấm trên trái sầu riêng, các cơ quan chức năng Việt Nam triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để nâng cao, chuẩn hóa chất lượng sầu riêng.

Đến nay, sầu riêng ở Đắk Lắk vẫn đang ra hoa. Ảnh: T.T

Trên các vùng trồng, nông dân vừa nghe ngóng thông tin, vừa học hỏi kinh nghiệm để chăm sóc sầu riêng theo quy trình, tránh nhiễm chất Cadimi (kim loại nặng).

Tuy nhiên, khi nỗi lo về Cadimi, vàng O (chất tạo màu) chưa lắng xuống thì trời mưa liên tục khiến người trồng sầu riêng ở Đắk Lắk đối diện những thách thức mới.

Chỉ vào đống hoa sầu riêng rụng đầy dưới đất, ông Hoàng Trọng Cường (ngụ thôn Tân Bắc, xã Ea Kênh, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk) thẩn thờ, với vẻ mặt đầy lo âu.

Theo ông Cường, năm nay trời mưa nhiều. Nhiều đợt mưa kéo dài đúng thời điểm sầu riêng ra hoa đã làm hư nhụy, hỏng hoa.

Hoa sầu riêng rụng la liệt do mưa nhiều khiến tỉ lệ đậu trái ít. Ảnh: N.N

“Hoa sầu riêng gặp mưa nên rụng gần hết, tỉ lệ đậu trái ít. Cùng thời điểm này năm ngoái, trái sầu riêng đã lớn bằng nắm tay. Thế nhưng, năm nay nhiều vườn tỉ lệ trái rất thấp, phải chờ thêm đợt hoa khác nhưng có nguy cơ giảm năng suất”- ông Cường nói.

Theo ông Lê Văn Hùng (ngụ xã Ea Kênh), thời tiết năm nay rất bất lợi, dị biệt. Vì vậy, vườn sầu riêng gần 1 ha của ông chưa đậu trái theo mong muốn.

Vườn sầu riêng của ông Hùng ra ba đợt hoa nhưng tỉ lệ đậu trái chỉ khoảng 50%. Vì vậy, ông tiếp tục chăm bón, đợi thêm đợt hoa thứ tư.

“Năm nay vừa có không khí lạnh vừa có mưa kéo dài nên vườn sầu riêng của tôi đậu trái rất ít. Tôi đang chăm bón, thúc sầu riêng ra hoa đợt khác. Tuy nhiên, trước tình hình mưa thường xuyên như hiện nay, tôi lo sầu riêng tiếp tục rụng hoa và sẽ không đạt năng suất”- ông Hùng lo lắng.

Còn theo ông Phan Công Ủy (ngụ xã Ea Púk, huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk), hoa sầu riêng thường nở buổi chiều. Vì vậy, buổi tối là thời điểm thích hợp để thụ phấn, giúp sầu riêng đậu trái. Tuy nhiên, những ngày gần đây, tại huyện Krông Năng liên tục có mưa dầm về đêm khiến hoa sầu riêng rụng rất nhiều.

Theo ông Ủy, mưa về đêm không chỉ làm hoa sầu riêng rụng trái, mà còn khiến tỉ lệ trái sầu riêng bị méo, có hình móc câu, tức phần cuối trái cong lên, tăng cao.

Nhiều người trồng sầu riêng cho rằng mưa không chỉ là tác nhân gây sầu riêng rụng hoa, rụng trái non ở giai đoạn đầu. Khi sầu riêng vào vụ thu hoạch, nếu mưa nhiều thì một số vùng sẽ khiến trái sầu riêng bị sượng nước, hay còn gọi là sượng cơm sầu riêng.

Người trồng sầu riêng lo lắng khi thời tiết mưa nhiều khiến sầu riêng ít đậu trái. Ảnh: N.N

Thực tế, những năm qua, đã có trường hợp người trồng sầu riêng và thương lái “từ mặt nhau” vì mưa nhiều khiến sầu riêng sượng nước. Cũng có không ít trường hợp thương lái lấy lý do sầu riêng sượng để ép giá người trồng.

Hầu hết người trồng sầu riêng mong muốn các cơ quan chức năng hướng dẫn quy trình sản xuất, chăm bón khoa học để phòng ngừa tình trạng sầu riêng bị sượng cơm.

Tỉ lệ đậu trái thấp

Trao đổi với PLO, ông Trần Quốc Vĩnh, Chủ tịch UBND huyện Krông Pắc, nói thời tiết năm nay không thuận lợi. Vì vậy, nhiều vườn ở thủ phủ sầu riêng này có tỉ lệ đậu trái thấp.

Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy trao đổi với người trồng sầu riêng. Ảnh: N.N

Theo ông Vĩnh, hoa sầu riêng tương đối nhạy. Khi gặp mưa thì hoa sầu riêng dễ rụng, ít đậu trái hơn. Tuy nhiên, bù lại, sầu riêng có thể cho hoa nhiều đợt. Vì vậy, người trồng có thể chờ đợt hoa khác để giúp sầu riêng đậu trái theo mong muốn.

Ông Vĩnh cho biết thêm qua khảo sát, nhiều diện tích sầu riêng đã đạt tỉ lệ trái theo mong muốn. Tuy nhiên, có vườn sầu riêng chỉ đậu trái 60-70%.

Người dân chăm sóc cây sầu riêng đang ra hoa. Ảnh: T.T

“Mưa nhiều, sầu riêng đậu trái ít hơn đang khá phổ biến. Tuy nhiên, người trồng có thể đợi đợt hoa kế tiếp cho sầu riêng đạt tỉ lệ đậu trái theo mong muốn. Khi để nhiều đợt trái thì việc chăm sóc sầu riêng sẽ vất vả hơn”- ông Vĩnh nói.

Theo ông Vĩnh, tình trạng sầu riêng sượng nước là do cả quá trình khi chăm sóc, mưa chỉ là tác nhân cuối cùng.

“Không phải cứ mưa nhiều là khiến sầu riêng sượng nước. Việc sầu riêng sượng nước có nguyên nhân từ quá trình chăm sóc. Có thể một số chủ vườn đã chạy theo sản lượng, bón phân vô cơ như kali, lân…quá ngưỡng cho phép. Vì vậy, khi có mưa nhiều, cơm sầu riêng xảy ra hiện tượng tích nước, sượng nước”- ông Vĩnh nói.

Theo ông Vĩnh, để hạn chế việc sầu riêng sượng nước, người trồng nên sử dụng các dòng phân hữu cơ, thuốc sinh học để chăm sóc cây.

Thời gian qua huyện Krông Pắc đã tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo, các chương trình tập huấn để hướng dẫn người trồng chăm sóc sầu riêng theo quy trình VietGAP, giúp nông nâng cao thêm kiến thức, kĩ thuật canh tác.

Các chuyên gia phân tích về đặc tính hoa sầu riêng. Ảnh: T.T

“Trình độ, kỹ thuật canh tác của người trồng sầu riêng ngày càng cao. Vì vậy, tôi cho rằng dù năm nay có nhiều khó khăn, thời tiết bất lợi nhưng huyện Krông Pắk, thủ phủ sầu riêng của Đắk Lắk vẫn đảm bảo sản lượng, chất lượng”- ông Vĩnh chia sẻ thêm.

Làm sao để người trồng và doanh nghiệp "thủy chung” với nhau?

Trong chuyến khảo sát một số vườn trồng sầu riêng tại huyện Krông Pắc hôm 24-5, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho rằng hiện nay chuỗi liên kết trong quy trình sản xuất, tiêu thụ sầu riêng của Việt Nam còn rất yếu, không bền chặt.

Vì chuỗi liên kết yếu, không bền chặt nên dễ bị đứt gãy, vẫn có tình trạng người dân bẻ cọc, doanh nghiệp quay lưng…khi thị trường tiêu thụ bất lợi.

Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, sầu riêng là cây trồng mang lại giá trị kinh tế rất cao, khó cây trồng nào sánh kịp. Hiện Đắk Lắk là vùng trồng sầu riêng lớn nhất cả nước. Tuy nhiên, nếu nhìn nhận khách quan, sầu riêng Đắk Lắk đang là viên ngọc thô, cần được gia công, mài giũa thêm.

Một kho sầu riêng trong vụ thu hoạch ở Đắk Lắk. Ảnh: N.N

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước phải nghiên cứu, xây dựng chuỗi liên kết bền chặt, chuyên sâu trong ngành hàng sầu riêng. Qua đó, phải xây dựng quy ước cụ thể để ràng buộc quyền lợi, trách nhiệm giữa các bên, để người trồng sầu riêng và doanh nghiệp “chung thủy” với nhau cả lúc thuận lợi lẫn khi khó khăn.

“Khi chúng ta có chuỗi liên kết bền chặt, chuyên sâu thì người trồng chỉ lo sản xuất cho tốt. Còn việc tìm kiếm thị trường, tiêu thụ sản phẩm đã có doanh nghiệp lo. Nếu người trồng, doanh nghiệp cùng nhau đồng hành lúc khó khăn lẫn khi thuận lợi, tôi tin ngành hàng sầu riêng sẽ phát triển bền vững”- Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nói.

TIẾN THOẠI