Người phụ nữ 'giữ lửa' tinh hoa y học cổ truyền giữa lòng Hà Nội

Nhiều sinh viên, bác sĩ ngành y dược thường xuyên tìm đến hiệu thuốc của bà Mai để học hỏi (Ảnh: PV)

Giữ lửa nghề xưa trên phố cổ Hà thành

Trong 36 phố phường của Hà Nội, phố Lãn Ông như một nét chấm phá cổ kính, mang đậm dấu ấn của nền y học cổ truyền Việt Nam. Con phố nhỏ nằm giữa lòng phố cổ, nơi đây từ lâu đã nổi tiếng với những hiệu thuốc Đông y lâu đời. Mỗi khi có dịp ghé qua, mùi thơm đặc trưng của các loại hương liệu, thảo mộc khô, của các vị thuốc đông y cứ phảng phất trong không khí, khiến người ta quyến luyến mãi chẳng muốn rời. Dù cuộc sống hiện đại không ngừng đổi thay, nghề Đông y cổ truyền trên phố Lãn Ông vẫn vững vàng tồn tại, giữ nguyên những giá trị tinh hoa qua bao thế hệ.

Nằm trong căn nhà nhỏ trên phố Lãn Ông, hiệu thuốc y học cổ truyền Nghi Hưng Long ra đời từ năm 1900 và được lưu truyền qua bốn thế hệ. Bà Trần Thị Tuyết Mai (78 tuổi, dược sĩ), chủ hiệu thuốc hiện tại là thế hệ thứ tư tiếp nối nghề thuốc gia truyền của gia đình.

Bà Tuyết Mai kể lại, nghề bốc thuốc của gia đình bà đã có từ lâu đời tại Nam Định. Sau này, ông nội bà di cư lên Hà Nội, tiếp tục sinh sống và phát triển nghề thuốc gia truyền. Trải qua bao năm tháng, nghề thuốc Đông y của gia đình bà được truyền nối qua các thế hệ cho đến ngày nay.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống y học cổ truyền, từ nhỏ bà Mai đã quen với mùi thơm của thảo dược và tình yêu với nghề cũng từ đó lớn dần trong bà. “Không biết tự lúc nào tình yêu dược liệu đã thấm vào trong người. Khi đi học đại học, đa số bạn bè đều chọn các ngành như sinh hóa, xét nghiệm, bào chế... riêng tôi chọn ngành dược liệu. Khi đó tôi thấy rằng rất nhiều loại cây, cỏ xung quanh mình có thể chữa bệnh, vậy thì tại sao mình không tận dụng những loại cây đó. Thế là tôi quyết định theo học để tiếp nối nghề gia truyền của gia đình”, bà Mai chia sẻ.

Từng loại thảo dược được gói ghém kĩ trong bao giấy hay túi ni-lông xếp đầy trước cửa là hình ảnh quen thuộc tại phố Lãn Ông (Ảnh: PV)

Đối với người phụ nữ 78 tuổi ấy, Đông y không chỉ là một nghề, một phương pháp chữa bệnh mà còn là sự kết tinh của tri thức y học cổ truyền, là tài sản mà cha ông để lại. Chính vì thế mà các con của bà Tuyết Mai hiện nay cũng vẫn đang tiếp nối nghề bốc thuốc gia truyền của gia đình. “Tôi chắc chắn rằng các con và các cháu của tôi sau này vẫn sẽ gắn bó, giữ gìn và phát triển nghề của gia đình”, chủ hiệu thuốc Nghi Hưng Long nói.

Không chỉ truyền nghề cho con cháu, bà Trần Thị Tuyết Mai còn tích cực truyền đạt kinh nghiệm cho thế hệ trẻ. Bất kể là sinh viên y dược hay ai muốn tìm hiểu về nghề, bà đều sẵn sàng giúp đỡ. Người thầy thuốc ấy tin rằng, việc chia sẻ kiến thức không chỉ là trách nhiệm mà còn là cách để giữ lửa cho nghề Đông y. Nhờ đó, nhiều bạn trẻ đã có cơ hội tiếp cận với những bài thuốc quý, hiểu hơn về giá trị của y học cổ truyền trong đời sống hiện đại.

Hơn cả một nghề, đó là cái tâm

Hơn nửa đời người gắn bó với dược liệu, gắn bó với những bài thuốc, bà Trần Thị Tuyết Mai đã chứng kiến bao đổi thay của thời gian, nhưng tình yêu và tâm huyết với nghề y gia truyền vẫn vẹn nguyên như ngày đầu. Đúng như câu nói "Lương y như từ mẫu", bà làm việc với tất cả sự tận tâm và lòng trắc ẩn, coi bệnh nhân như người thân trong gia đình, dốc lòng chữa trị giúp họ vượt qua bệnh tật.

Bà kể lại, có những bệnh nhân quá khó khăn, đến bốc thuốc nhưng không đủ tiền trả, bà đã cho họ ứng trước thuốc về uống trước, nếu đủ tiền sẽ thanh toán sau. Những thang thuốc hiệu quả cao kèm theo đó là tấm lòng nhân ái của người thấy thuốc đã giúp bà được nhiều bệnh nhân tin tưởng, theo dùng thuốc suốt hàng chục năm, thậm chí có gia đình từ ông bà đến con cháu đều sử dụng thuốc của bà.

Hiệu thuốc y học cổ truyền Nghi Hưng Long được ra đời từ năm 1900 (Ảnh: PV)

Cái tâm của người phụ nữ ấy không chỉ dừng lại ở bệnh nhân mà còn hướng đến những người cùng hành nghề Đông y trên con phố Lãn Ông. Bà mong muốn mỗi thầy thuốc trên con phố này đều giỏi nghề, giàu y đức, để xứng đáng với danh xưng "phố thuốc" lâu đời, nơi người dân tin tưởng tìm đến mỗi khi cần chăm sóc sức khỏe. Chính vì lẽ đó, bà thường xuyên trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ những bài thuốc hay với những người “hàng xóm” để cùng nhau nâng cao tay nghề.

“Nhìn thấy bệnh nhân dùng thuốc và khỏi bệnh, tôi thấy rất an lòng. Nhiều người bệnh sau khi khỏi bệnh đã tìm đến để cảm ơn, họ gửi biếu tôi cân gạo nếp, cân chè, bó hoa hay đơn giản là những tin nhắn chúc mừng mỗi dịp 27/2... Tôi tự hào vì có thể giúp đỡ được nhiều người khỏi bệnh, cũng tự hào dù không đứng trên giảng đường nhưng bằng kiến thức, kinh nghiệm thực tế tôi đã trao gửi đi rất nhiều những giá trị”, bà Mai tâm sự.

Giữa guồng quay hối hả của xã hội hiện đại, hàng ngày, những thang thuốc được bốc tỉ mỉ, những bài thuốc gia truyền vẫn được gia đình bà Mai nói riêng và những thầy thuốc trên con phố Lãn Ông nói chung truyền dạy, minh chứng cho sức sống bền bỉ của nền y học phương Đông. Việc giữ gìn và phát huy nghề Đông y không chỉ giúp chữa bệnh cứu người mà còn góp phần lưu giữ một di sản quý báu của dân tộc.

Minh Trang