Tục cúng bánh trôi, bánh chay của người Việt gợi nhớ đến tích truyện “bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ”. Bánh trôi tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con lên rừng theo mẹ. Bánh chay tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con theo cha xuống biển. Chính vì thế, Tết Hàn thực của người Việt chủ yếu mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công lao của những đã khuất.
Tuy nhiên, với cuộc sống có phần tất bật, hối hả bởi guồng quay của công việc như bây giờ, nhiều gia đình đã lựa chọn đi mua bánh trôi, bánh chay làm sẵn để cúng gia tiên. Ghi nhận của PV vào sáng 14/4 (mùng 3/3 âm lịch), trên các tuyến phố và các chợ trên địa bàn Hà Nội, các tiểu thương đã bày bán rất nhiều bánh trôi, bánh chay cũng như nguyên liệu làm bánh để phục vụ người dân.
Chia sẻ với PV, một thợ làm bánh tại khu vực chợ Nghĩa Tân cho biết: "Những ngày này, nhu cầu của người dân đến mua bánh làm sẵn về tương đối nhiều nên hầu như các tiểu thương kinh doanh mặt hàng này đều phải chuẩn bị nguyên liệu như đường, đậu xanh từ sớm và kỹ càng. Gạo làm bánh sau khi được mua về phải ngâm đủ thời gian sau đó đem đi xay rồi qua thêm nhiều công đoạn khác mới thành bột làm bánh. Đến đúng ngày Tết Hàn thực thì thợ làm bánh phải dậy từ khoảng 4h sáng để làm thì mới kịp có bánh cho khách mua...".
Bánh trôi, bánh chay đều làm từ bột gạo nếp thơm. Bánh trôi nặn viên nhỏ bằng quả nhãn lồng, ngoài trắng, trong nhân đường đỏ, còn bánh chay thì nặn tròn dẹt, nhân đỗ xanh đồ chín xay nhuyễn với đường.
Một viên bánh trôi sau khi được thợ làm bánh nặn xong với nhân.
Sau khi nhào nặn xong, bánh sẽ được cho vào nồi nước luộc. Bánh khi mới luộc sẽ chìm dưới đáy nồi, lúc chín sẽ tự nổi lên và được vớt ra cho vào đĩa.
Người Việt xưa đã sáng tạo ra món bánh trôi, bánh chay là những món ăn nguội, mang tính mát. Món ăn này vị ngọt thanh, rất phù hợp cho những ngày nóng nực.
Người dân xếp hàng chờ đến lượt mua bánh trôi, bánh chay tại khu vực chợ Nghĩa Tân (Cầu Giấy, Hà Nội). Năm nay, trung bình giá bánh chay ở mức 20.000 đồng/bát, bánh trôi có giá 15.000 đồng/đĩa.
Tấn Phúc - B.Châu