Người định đoạt thành bại của nhiều hãng công nghệ lớn: từ Nvidia, Apple đến Tesla

Điều này mở ra những cơ hội mới đầy kịch tính cho bất kỳ ai tự tin dự đoán bước đi tiếp theo của Tổng thống Mỹ, đồng thời cũng tiềm ẩn những rủi ro đáng báo động cho những người còn lại.

Vài tuần qua, chúng ta đã chứng kiến những cảnh tượng đáng ngạc nhiên. Ngày càng rõ ràng hơn rằng bàn tay vô hình của chủ nghĩa tư bản không còn quyết định ai sẽ chiến thắng trong trò chơi tiền bạc. Thay vào đó, Tổng thống Donald Trump đang đặt ra những luật lệ hoàn toàn mới và tỏ ra tự hào về điều đó.

Tuần trước, chính quyền Trump đã tuyên bố sẽ cấp giấy phép xuất khẩu mới cho gã khổng lồ chip Nvidia và AMD, cho phép họ bán một số chip AI nhất định sang Trung Quốc. Đổi lại, chính phủ Mỹ sẽ nhận 15% doanh thu. Hãy tạm gác lại những lo ngại về an ninh quốc gia Mỹ. Thay vào đó, hãy tập trung vào bản chất dường như chưa từng có tiền lệ của các thỏa thuận cấp phép này và suy nghĩ về cách chính quyền Trump có thể trao chúng trong tương lai.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tin rằng thỏa thuận nêu trên là "độc nhất vô nhị", nhưng giờ đây đã được thiết lập và "tại sao không mở rộng nó?".

"Tiếp theo sẽ là gì? Cho phép Lockheed Martin bán F-35 cho Trung Quốc để đổi lấy 15% tiền hoa hồng ư?", chuyên gia giấu tên đặt câu hỏi với trang FT.

Cổ phiếu Apple tăng 13% kể từ khi Tim Cook tặng quà cho ông Trump

Trong khi đó, những ví dụ lộ liễu về các công ty tìm cách lấy lòng ông Trump đang trở nên phổ biến. Tại Nhà Trắng ngày 6.8, Tim Cook (Giám đốc điều hành Apple) đã tặng ông Trump khối vàng 24 cara, có kích thước bằng hai chiếc iPhone dán lại với nhau, dùng làm giá đỡ cho tấm bảng bằng kính Corning khắc dòng chữ dành tặng cho Tổng thống Mỹ.

Đó là một món quà đặc biệt từ người điều hành hãng công nghệ lớn đã mất khoảng 700 tỉ USD giá trị vốn hóa thị trường sau khi Tổng thống Trump công bố chính sách thuế quan đối ứng toàn cầu vào ngày 2.4.

Tìm Cook tặng ông Trump tấm bảng tròn lớn bằng kính Corning có khắc tên Tổng thống Mỹ, được gắn vào đế bằng vàng 24 karat - Ảnh: Getty Images

Tại Nhà Trắng hôm đó, Tim Cook tuyên bố Apple sẽ nâng cam kết đầu tư tại Mỹ lên 600 tỉ USD trong vòng 4 năm, tăng từ mức 500 tỉ USD mà họ từng cam kết sau khi ông Trump tái đắc cử nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ thứ hai.

Trọng tâm của việc mở rộng này là khoản đầu tư 2,5 tỉ USD vào Corning, nhà cung cấp kính cường lực lâu năm của Apple. Lần đầu tiên, toàn bộ kính mặt trước iPhone và Apple Watch sẽ được sản xuất tại Mỹ, tại cơ sở của Corning ở bang Kentucky. Dù Apple từng quảng bá nguồn gốc Mỹ của kính iPhone, nhưng một phần kính đó vẫn được sản xuất ở nước ngoài.

“Từ trước tới nay, Apple đã đầu tư vào một số nước khác. Tôi sẽ không nói rõ là nước nào, nhưng chỉ vài nước thôi. Song giờ đây, tất cả đang quay trở về quê nhà”, ông Trump phát biểu khi công bố thông tin. Tổng thống Trump cho biết khoản đầu tư 600 tỉ USD là “lớn nhất từ trước đến nay” tại Mỹ.

Ngoài ra, Apple còn công bố các thỏa thuận mở rộng liên quan đến sản xuất chất bán dẫn, hợp tác sâu hơn với các đối tác như Samsung Electronics, Texas Instruments, Broadcom... Apple gọi đây là “Chương trình Sản xuất tại Mỹ” (American Manufacturing Program).

Không lâu sau khi được Tim Cook "tặng quà", ông Trump đã công bố các mức thuế mới khắc nghiệt với chip nhập khẩu (đến 100%), nhưng nói rằng Apple sẽ được miễn trừ.

Ông Trump bắt tay Tim Cook trong cuộc họp tại Phòng Bầu dục hôm 6.8 - Ảnh: Getty Images

Việc các chính quyền Tổng thống Mỹ ưu ái một số lĩnh vực nhất định không phải là chuyện mới. Chẳng hạn, ông Joe Biden đã tập trung vào các gói hỗ trợ lớn của chính phủ Mỹ cho lĩnh vực năng lượng xanh thông qua Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022.

Thế nhưng, trường hợp gần đây thì khác, hơi mang tính cá nhân, diễn ra công khai và rất cụ thể. Đến nay, chính sách của ông Trump đã mang lại kết quả khá tốt cho các công ty đang ở vị thế thuận lợi.

Cổ phiếu của AMD đã tăng gần 6% kể từ khi truyền thông đưa tin về thỏa thuận giúp hãng được phép bán vài chip AI, gồm cả MI308, sang Trung Quốc. Cổ phiếu của Apple đã tăng 13% kể từ khi Tim Cook tặng quà mà ông gọi là “độc nhất vô nhị” cho Tổng thống Trump.

Nhiều cổ phiếu liên quan đến tiền mã hóa tăng vọt kể từ khi Trump quay lại Nhà Trắng, phản ánh sự nhiệt tình mà ông và các con trai thể hiện với lĩnh vực này. Với các nhà đầu tư, việc nắm bắt được manh mối về những công ty hoặc lĩnh vực nào khác có thể được ông Trump "bật đèn xanh" trong tương lai sẽ mang lại lợi thế thực sự.

Buồn của Tesla

Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng được ông Trump ưu ái. Hãy nhìn câu chuyện buồn của Tesla. Cổ phiếu hãng ô tô điện này đã giảm 17% từ đầu năm 2025 đến nay sau khi Giám đốc điều hành Elon Musk có xích mích công khai với ông Trump - vốn đã loại bỏ các khoản trợ cấp rất cần thiết cho xe điện.

Cổ phiếu Intel từng giảm mạnh sau khi Tổng thống Trump hôm 6.8 kêu gọi Giám đốc điều hành Lip-Bu Tan của hãng từ chức, gọi ông này là "người có xung đột lợi ích nghiêm trọng" do mối quan hệ với các công ty Trung Quốc. Song gần đây hơn, cổ phiếu Intel lại tăng vọt khi có dấu hiệu cho thấy chính quyền Trump đang cân nhắc một bước đi đầy táo bạo là mua cổ phần hãng chip đang gặp khó khăn này.

"Thích các thỏa thuận"

Tất cả những điều đó đồng nghĩa các nhà quản lý quỹ cần bám sát sát các ý thích bất chợt của Tổng thống Trump hơn nhiều, dù họ là nhà đầu tư chọn cổ phiếu hay theo chỉ số. Nguyên nhân là vì tỷ trọng khổng lồ của các hãng công nghệ lớn – mục tiêu chính với ông Trump tại thời điểm này – trong các chỉ số chứng khoán chính. Chẳng hạn, gió đang thổi theo hướng có lợi cho Nvidia (hãng chip AI số 1 thế giới), nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu nó đổi chiều vào một thời điểm nào đó trong nhiệm kỳ của ông Trump? Điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty nhỏ hơn, kém bền vững hơn hứng chịu sự phẫn nộ của Tổng thống Mỹ?

Chưa thể đoán chắc chắn công ty nào sẽ là thắng hay bại trong bối cảnh này, nhưng các nhà đầu tư biết rằng không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải thích nghi.

"Một điều dễ dự đoán là sẽ có sự biến động và hỗn loạn về chính sách trên tất cả lĩnh vực. Tổng thống Trump thích các thỏa thuận", Shep Perkins, Giám đốc đầu tư tại Putnam Investments, nhận xét.

Nhìn sang Trung Quốc

Khi tìm kiếm manh mối về cách mọi chuyện có thể diễn ra, việc nhìn sang Trung Quốc là rất hữu ích. Cường quốc châu Á này đã gây bất ngờ bằng các quy định khắc nghiệt cho các nhà đầu tư vài năm gần đây. Ví dụ, năm 2021, Trung Quốc đã mở chiến chặt siết chặt các công ty giáo dục. Các nhà đầu tư đã không lường trước được điều này và một số cổ phiếu bị ảnh hưởng trực tiếp đã mất tới 40% giá trị trong một ngày.

Việc Trung Quốc áp đặt các chính sách nghiêm ngặt với ngành công nghệ cùng năm 2021 đã giáng đòn mạnh vào cổ phiếu một số hãng lớn, chẳng hạn công ty gọi xe DiDi và gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba.

Thời điểm đó, nhiều nhà đầu tư toàn cầu từng nhìn nhận Trung Quốc là một bên thắng thế sau đại dịch COVID-19 suy yếu, cho rằng nước này bị ảnh hưởng đầu tiên nên cũng sẽ phục hồi đầu tiên. Thế nhưng, những cú sốc chính sách liên tiếp, mang tính nhắm mục tiêu và khó lường đã khiến nhiều nhà đầu tư coi thị trường Trung Quốc là không thể đầu tư được.

Rõ ràng Mỹ vẫn chưa đến mức đó. Tuy nhiên, một vị tổng thống ngày càng quyết đoán và đang ở thế thượng phong nhờ vào thị trường chứng khoán sôi động chẳng mấy khi kìm hãm những quyết định thất thường của ông, có thể dễ dàng khiến nhiều nhà đầu tư chọn cổ phiếu “trúng đậm” hoặc “thua lỗ nặng” chỉ sau một đêm.

Sơn Vân