Người đi bộ vi phạm quy tắc giao thông đường bộ sẽ bị xử lý như thế nào?

Hình ảnh người dân đi vào đường cao tốc đoạn cao tốc Nội Bài - Lào Cai đoạn đi qua địa phận Xuân Ái, Văn Yên, tỉnh Yên Bái được camera hành trình ghi lại. Ảnh cắt từ clip.

Phạt đến 600 nghìn đồng cho hành vi đi bộ vào đường cao tốc

Cách đây không lâu, trên các hội nhóm trên mạng xã hội chia sẻ một video clip một tình huống giao thông khiến nhiều người bức xúc.

Video đăng tải được quay lại từ camera một chiếc xe đang đi trên đường. Video thể hiện, khi ô tô đang đi tốc độ hơn 70 km/h thì phát hiện hai người đi bộ ngang qua đường. Dù hốt hoảng nhưng lái xe vẫn kịp thời phanh gấp tránh được một tai nạn xảy ra.

May mắn sau cú phanh không có xe nào đi sát ngay sau. Sau cú đánh lái, tài xế táp xe vào lề đường. Đây là đoạn cao tốc Nội Bài - Lào Cai đoạn đi qua địa phận Xuân Ái, Văn Yên, tỉnh Yên Bái, không có dải phân cách cứng, một làn xe chạy, cho phép tốc độ tối đa 80 km/h.

Không may mắn như thế, đầu năm 2025, một vụ tai nạn thương tâm xảy ra trên cao tốc Nội Bài – Lào Cai (đoạn qua xã Hà Lộc, thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ).

Thời điểm đêm tối, tài xế N.D.D lái ô tô tải BKS 19C-220.XX tông trúng người phụ nữ dắt theo trẻ nhỏ đi bộ trên cao tốc. Cú tông khiến cháu bé tử vong, người phụ nữ phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch.

Trong những tình huống như thế này, câu hỏi đặt ra nếu người đi bộ vi phạm quy tắc giao thông đường bộ sẽ bị xử lý như thế nào?

Về nội dung này, Bộ Công an mới đây đã trả lời như sau. Theo đó, Nghị định số 168/2024/NĐ-CP ngày 26/12/2024 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe, trong đó tại Điều 10 quy định về “Xử phạt người đi bộ vi phạm quy tắc giao thông đường bộ”.

Cụ thể, phạt tiền từ 150.000 đồng đến 250.000 đồng đối với người đi bộ thực hiện một trong các hành vi vi phạm: không đi đúng phần đường quy định; vượt qua dải phân cách; đi qua đường không đúng nơi quy định; đi qua đường không có tín hiệu bằng tay theo quy định; không chấp hành hiệu lệnh hoặc chỉ dẫn của đèn tín hiệu, biển báo hiệu, vạch kẻ đường, trừ hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 2 Điều này; không chấp hành hiệu lệnh, hướng dẫn của người điều khiển giao thông hoặc người kiểm soát giao thông.

Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người đi bộ thực hiện một trong các hành vi vi phạm: đi vào đường cao tốc, trừ người phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc; mang, vác vật cồng kềnh gây cản trở giao thông; đu, bám vào phương tiện giao thông đang chạy.

Nếu xảy ra tai nạn người đi bộ chịu thiệt đơn thiệt kép…

Còn tình huống ô tô đâm chết người đi bộ trên đường cao tốc, Luật sư Nguyễn Tiến Hùng, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, cơ quan chức năng sẽ làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn, đặc biệt làm rõ tốc độ và khả năng quan sát của người điều khiển xe cơ giới. Từ đó, làm căn cứ xác định có xử lý hình sự hay không đối với tài xế này. Trường hợp người đi bộ băng qua đường trong tình huống lái xe khó quan sát do trời tối, đường đông, góc khuất hoặc cự li gần… thì được xác định là tình huống bất ngờ, tài xế không kịp xử lý.

Như vậy, tài xế sẽ được xác định là không có lỗi và không phải chịu trách nhiệm pháp lý. Cũng theo luật sư Nguyễn Tiến Hùng, đường cao tốc nói chung và tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai nói riêng là đường dành riêng cho xe cơ giới, pháp luật nghiêm cấm người đi bộ đi vào đường cao tốc, đặc biệt là hành vi băng qua đường.

Cụ thể, tại Điều 25, Luật trật tự an toàn giao thông đường bộ quy định, xe máy chuyên dùng có tốc độ thiết kế nhỏ hơn tốc độ tối thiểu quy định đối với đường cao tốc, xe chở người 4 bánh có gắn động cơ, xe chở hàng 4 bánh có gắn động cơ, xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô, xe gắn máy, xe thô sơ, người đi bộ không được đi trên đường cao tốc, trừ người, phương tiện giao thông đường bộ và thiết bị phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc.

Trường hợp người đi bộ cố tình đi vào đường cao tốc khiến người điều khiển phương tiện xe cơ giới không kịp xử lý tình huống dẫn đến tai nạn giao thông xảy ra thì có thể xác định lỗi hoàn toàn thuộc về nạn nhân.

“Người điều khiển xe cơ giới chỉ được coi là có lỗi, phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu người điều khiển phương tiện có khả năng quan sát, còn thời gian để xử lý tình huống nhưng thiếu chú ý quan sát, không giảm tốc độ thì mới phải chịu trách nhiệm pháp lý”, theo luật sư Nguyễn Tiến Hùng.

Luật sư Nguyễn Tiến Hùng cũng nêu quan điểm, đây không phải vụ tai nạn giao thông đầu tiên xảy ra giữa người đi bộ với phương tiện xe cơ giới trên đường cao tốc.

Trước đó đã xảy ra không ít những trường hợp người đi bộ tập thể dục, đi bộ băng qua đường cao tốc, thậm chí phá rào, trèo qua dải phân cách để vào đường cao tốc đón xe khách… Đây là những hành vi hết sức nguy hiểm cần phải được ngăn chặn và xử lý kịp thời, tránh những vụ tai nạn giao thông thương tâm có thể xảy ra.

“Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người đi bộ đi vào đường cao tốc, nhưng tôi cho rằng mức phạt này không lớn, sức răn đe không cao bởi vậy cần phải tăng cường công tác tuyên truyền, ngăn chặn để tránh gây nguy hiểm cho các phương tiện giao thông”.

Minh Dương