Người đảng viên trọn tình vẹn nghĩa với nước bạn Lào

Tốt nghiệp khóa 7 Khoa Ngữ văn, Đại học Tổng hợp Hà Nội (1962-1965), cử nhân Nguyễn Thế Nghiệp về làm việc tại TTXVN, được phân công là phóng viên thường trú trong những năm máy bay Mỹ đánh phá rất ác liệt ở khúc ruột miền Trung. Trưởng thành trong chuyên môn, phóng viên Nguyễn Thế Nghiệp được Chi bộ Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Nghệ An kết nạp Đảng ngày 27-5-1969. Lễ kết nạp tổ chức tại căn hầm nơi sơ tán của khối Tuyên giáo tỉnh Nghệ An. Thanh niên Nguyễn Thế Nghiệp giơ cánh tay tuyên thệ trước cờ Đảng nguyện một lòng trung thành với Đảng quang vinh, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, không quản ngại hy sinh, đi bất cứ nơi đâu Đảng yêu cầu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ cách mạng giao.

Tháng 2-1970, đồng chí Nguyễn Thế Nghiệp được TTXVN cử sang Lào làm chuyên gia, bước ngoặt quyết định cuộc đời công tác hơn nửa thế kỷ gắn bó với đồng nghiệp Lào, đất nước và nhân dân Lào. Sau khóa học chính trị về cách mạng Lào, ông sớm có mặt tại bản doanh của đoàn chuyên gia Thông tấn xã đóng tại Phou Khe, thuộc thung lũng Nakay, cách thị xã Sam Neua 30km. Hang động ở Phou Khe cải tạo mở rộng làm cơ sở thu, phát tin của đoàn chuyên gia TTXVN và của Thông tấn xã Lào (KPL). Toàn bộ máy điện báo, máy đánh chữ, máy in đặt trong hang. Chuyên gia thông tấn dựng lán trại, làm việc ngoài cửa hang. Từ Phou Khe, tin chiến sự, tin chính trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa phát kịp thời về TTXVN tại Hà Nội và về Đài Phát thanh quốc gia Lào.

Nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp (thứ nhất bên phải) và cán bộ cơ quan thăm Tổng Bí thư Kaysone Phomvihan (năm 1992). Ảnh nhân vật cung cấp

Nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp cùng đồng nghiệp KPL đeo ba lô tư trang, đi bộ hàng chục cây số đến trận địa phòng không, xưởng máy, bệnh viện, trường học, các bản có phong trào làm thủy lợi, cấy vụ lúa chiêm, khai thác tư liệu viết tin bài. Tin, bài đánh máy, phát cho báo Lào Hak Sat, Đài phát thanh quốc gia Lào. Tin, bài chuyên gia viết phát về TTXVN, in trên bản tin Thế giới phổ biến phát cho các báo, đài Việt Nam và dịch ra các tiếng nước ngoài, phát đi quốc tế. Tuy bị máy bay Mỹ đánh phá nhiều ngày đêm, núi Phou Khe bạt đi cả ngọn, nhưng cánh sóng thông tấn truyền tải tiếng nói của Pathet Lào không một phiên đứt đoạn.

Đáp ứng yêu cầu của bạn tăng cường tuyến tin từ các vùng giải phóng, Nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp được đoàn chuyên gia TTXVN cử đi xây dựng Tổ thông tấn KPL tại tỉnh miền trung Khammuane. Tiễn ông đi nhận nhiệm vụ mới, đồng chí Đặng Kiên, Trưởng đoàn chuyên gia TTXVN căn dặn: “Đến môi trường mới chưa quen, đồng chí một mình gánh hai nhiệm vụ, vừa giúp bạn về chuyên môn, vừa phải có tin bài thường xuyên gửi về. Ngoài máy bay Mỹ đánh phá, bọn thám báo, biệt kích vượt qua sông Mekong lẻn vào vùng giải phóng quấy phá, giết hại người yêu nước. Đồng chí cố gắng hoàn thành nhiệm vụ”. Đón nhận phong bì có ký hiệu mật (Giấy chuyển sinh hoạt Đảng) từ thủ trưởng, đảng viên Nguyễn Thế Nghiệp bày tỏ: “Được tổ chức tin tưởng giao nhiệm vụ mới, dù cho khó khăn, nguy hiểm, tôi hứa sẽ hoàn thành nhiệm vụ”.

Đầu năm 1971, nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp có mặt tại đoàn chuyên gia Việt Nam giúp tỉnh Khammuane trong một hang đá vôi lớn. Khu vực ở và làm việc thuộc rừng khô, không gần sông suối. Nước ăn, nước tưới rau lấy từ trong các hố bom. Cuối mùa khô, nước hố bom cạn kiệt, phải chặt cây làm thang, đốt đuốc chui xuống đáy hang sâu lấy nước. Mùa mưa, nước mênh mang trắng rừng. Hang ngập nước, phải nâng giường lên cao. Ra khỏi hang đi tác nghiệp hay về đoàn tỉnh Khammuane lấy lương thực, thực phẩm phải cởi quần áo vắt lên cổ, lội qua đường mòn trong rừng.

Nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp kể về kỷ niệm sâu sắc, tình nghĩa trong những năm sống và làm việc trên đất nước Lào. Ông cùng anh em tổ thông tấn vác máy thu phát tin theo các cánh quân đưa tin chiến thắng, xóa bỏ chính quyền cũ, cắm cờ Pathet Lào tuyên bố thành lập chính quyền mới. Đội tuyên truyền của ông dừng chân tại cánh rừng gần bản của đồng bào được bà con tiếp tế xôi nóng, cá nướng, rau quả tươi, còn mang áo quần của trai bản cho mặc.

Nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp phỏng vấn Chủ tịch Quốc hội Lào Samane Vignaket về thành tựu xây dựng và bảo vệ đất nước (năm 1993). Ảnh nhân vật cung cấp

Năm 1973, nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp trở về cơ quan, làm việc tại Phòng C, chuyên trách mảng tin phổ biến về Lào. Cuộc nổi dậy của nhân dân Lào đấu tranh lật đổ chính quyền tay sai phản động, lập chính quyền mới tại các tỉnh trong cả nước diễn ra sôi nổi, khẩn trương. Bấy giờ nhu cầu được thông tin về tình hình Lào cần kịp thời, chính xác. Qua nguồn tin từ Phân xã TTXVN tại Vientiane chuyển về và nguồn tin từ nghe Đài phát thanh quốc gia Lào, ông biên tập, tổng hợp thành những tin, bài đăng bản tin Thế giới phổ biến của TTXVN. Phóng viên trang quốc tế các Báo Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Hànôịmới, Tiền Phong, Đại Đoàn kết, Đài Tiếng nói Việt Nam… thường đến gặp ông gợi ý, đặt viết bài phù hợp yêu cầu từng báo.

Miệt mài suốt mấy chục năm công tác, nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp gắn bó với từng bản tin về tình hình bên đất nước bạn Lào. Cho đến năm 2003, ông nghỉ hưu và tham gia Chi hội hữu nghị cựu chuyên gia các ngành tuyên huấn, văn hóa, giáo dục, báo chí với cương vị Phó chi hội trưởng Thường trực. Ngoài việc thường xuyên tổ chức thăm hỏi, giúp đỡ hội viên, ông còn tổ chức hội viên viết hồi ký về kỷ niệm những năm tháng sống, làm việc trên đất bạn, được cán bộ, nhân dân Lào thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ. Những bài viết của hội viên được tập hợp, biên tập, xuất bản ba đầu sách “Có một thời đẹp mãi”.

Nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp trả lời phỏng vấn Truyền hình Thông tấn xã Lào về quan hệ đặc biệt giữa TTXVN và KPL trong dịp thăm Vientiane ngày 27-12-2022. Ảnh nhân vật cung cấp

Nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp trao đổi nghiệp vụ với các sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Ảnh THƯ NGỌC

Ông tham gia Ban Chấp hành Hội hữu nghị Việt Nam - Lào, có nhiều dịp gặp gỡ cựu chuyên gia giúp Lào, cựu quân tình nguyện Việt Nam, đi thăm chiến trường xưa, gặp các đồng nghiệp, cán bộ và nhân dân Lào. Nhiều dịp đọc tài liệu, hồi ký về quan hệ đặc biệt thủy chung giữa hai nước, ông đã sưu tầm, cẩn thận ghi chép, viết hàng chục bài đăng Báo Tin tức và Báo Quân đội nhân dân như: “Người đầu tiên viết sách về Tổng Bí thư đầu tiên của Lào”, “Vientiane tri ân nghĩa cử cao đẹp của Quân tình nguyện Việt Nam”; “Tầm nhìn chiến lược của nhà vua Setthathirath”… Ông là người sớm giới thiệu bộ sách quý về quan hệ đặc biệt Việt - Lào, công trình hợp tác quốc tế thực hiện dưới sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng hai nước, đăng trên Báo Quân đội nhân dân. Bộ hồi ký về “Lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam”, 2 tập, 1.072 trang, gồm 139 bài viết của tác giả Việt Nam và Lào. Tập thứ 3 gồm những bài viết của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước về quan hệ đặc biệt Việt - Lào, có 537 trang, gồm 69 bài viết, Nhà xuất bản (Nxb) Chính trị quốc gia xuất bản, năm 2011...

Ngoài viết báo, ông còn viết hơn chục đầu sách, trong đó có ba tác phẩm viết về quan hệ Việt - Lào: “Sáng mãi một tình yêu” (Nxb Quân đội nhân dân. 2011), “Như cánh chim bằng” (Nxb Hội Nhà văn-2015) và “Vững bền hơn núi hơn sông” (Nxb Thông tấn-2020)…;

Nhà báo Nguyễn Thế Nghiệp nhiều lần tổ chức đoàn cựu chuyên gia giúp Lào thăm những địa chỉ đỏ tại Việt Nam và tại Lào. Đến những nơi địa danh lịch sử, mọi người nhận thức sâu sắc hơn về quan hệ đoàn kết, liên minh chiến đấu chống kẻ thù chung giành thắng lợi của hai dân tộc.

Với những đóng góp giúp cách mạng Lào trước năm 1975 và những năm sau ngày giải phóng, chuyên gia, nhà báo, đảng viên Nguyễn Thế Nghiệp đã được nhận Huân chương Itxala hạng Nhất do Chủ tịch nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Souphanouvong ký sắc lệnh số 38506 ngày 10-1-1982./.