Người chiến sĩ áo trắng tiên phong trong phẫu thuật ghép chi thể

Trò chuyện với Thiếu tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Thế Hoàng, Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 có thể cảm nhận rõ được niềm đam mê, nhiệt huyết và tình yêu của ông đối với nghề y. Niềm hạnh phúc của người thầy thuốc đem đến cuộc sống mới cho bệnh nhân hiện rõ trong ánh mắt, nụ cười khi rạng ngời, lúc lại rưng rưng xúc động...

Thiếu tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Thế Hoàng, Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Ảnh: Mai Loan.

Bước đột phá ghép chi thể lấy từ người cho sống

Ngày 3/1/2020, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tiếp nhận một bệnh nhân bị băng chuyền của máy tải gạch cuốn và đè ép trực tiếp lên tay trái từ vùng 1/3 dưới cẳng tay cho đến sát nách. Trong 3 tuần điều trị với 3 lần mổ, xuất hiện tình trạng hoại tử không cứu vãn được và đe dọa tính mạng bệnh nhân, các bác sĩ đã thống nhất chỉ định phải cắt cụt chi thể ngang mức 1/3 trên cánh tay.

Sau 4 năm chờ đợi, bệnh nhân đã có được một cẳng tay hoàn toàn mới, một niềm hạnh phúc như trong mơ. Ảnh: TL.

Nhận thấy 1/3 cẳng tay dưới lại có khả năng phục hồi chức năng và có thể sử dụng để ghép cho những bệnh nhân bị cụt ở vị trí tương ứng, GS.TSKH. Nguyễn Thế Hoàng đã đề xuất sử dụng phần chi thể này để ghép cho một bệnh nhân khác.

Ca phẫu thuật ghép 1/3 dưới cẳng tay và bàn tay đã được thực hiện thành công vào ngày 21/1/2020 cho anh Phạm Văn Vương, 31 tuổi, bị cụt tay trái do tai nạn lao động từ năm 2016. Sau 4 năm chờ đợi, bệnh nhân đã có được một cẳng tay hoàn toàn mới, một niềm hạnh phúc như trong mơ.

Đây là ca ghép chi thể đầu tiên ở Đông Nam Á và cũng là ca ghép thành công chi thể đầu tiên trên thế giới lấy từ người cho sống theo nghĩa sử dụng phần thừa còn nguyên lành của một đoạn chi thể đã bị đứt rời, không còn khả năng trồng lại và bắt buộc phải cắt cụt để ghép vào phần chi thể tương ứng bị cụt của bệnh nhân nhận ghép.

Thiếu tướng, GS.TSKH. Nguyễn Thế Hoàng chia sẻ, các bác sĩ chấn thương chỉnh hình tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị tai nạn, phải cắt cụt chi thể, nhưng có những phần chi thể còn lành lặn và có thể sử dụng để ghép cho những bệnh nhân khác thay vì bị vứt đi, hoặc tiêu hủy.

Từ ý tưởng đó, các bác sĩ đã tiến hành ghép chi thể cho bệnh nhân. Điều đáng chú ý là trên thế giới, đến nay chỉ có chưa đến 100 ca ghép chi thể được thực hiện, với tổng số chi thể ghép khoảng dưới 146. Trong khi đó, tại Bệnh viện Quân y 108, đã có 4 bệnh nhân được ghép chi thể và 6 chi thể đã được ghép thành công. Đặc biệt, ghép chi thể từ người cho sống, tức là sử dụng những phần thừa của chi thể đã bị đứt rời nhưng còn nguyên vẹn, là một bước đột phá.

“Chúng tôi có thể khẳng định rằng, chúng tôi là những người đầu tiên trên thế giới thực hiện điều này, và kết quả thu được rất khả quan. Những thành công này không chỉ là niềm tự hào của ngành y Việt Nam, mà còn là minh chứng cho sự sáng tạo và khả năng làm chủ các kỹ thuật phẫu thuật hiện đại của chúng ta”, GS.TSKH.BS Nguyễn Thế Hoàng chia sẻ.

Từng dùng tiền mua được cả căn nhà để mua dụng cụ y tế

Để có được những thành công đó, là sự nỗ lực, cố gắng không ngừng nghỉ của GS.TSKH. Nguyễn Thế Hoàng và các đồng nghiệp.

Ông kể, cách đây gần 30 năm, khi sang nước ngoài học tập và nghiên cứu, có cơ hội tiếp cận với những nền khoa học và công nghệ rất tiên tiến, ở đỉnh cao của thế giới, như tại Munich, nơi được xem là cái nôi về khoa học và kỹ thuật của CHLB Đức và châu Âu, trong đó có Trường ĐH Tổng hợp Munich nổi tiếng, ông không khỏi ngạc nhiên trước sự hiện đại của các trang thiết bị và phương tiện nơi đây. Liên tưởng đến những gì mình và các đồng nghiệp đang có ở Việt Nam, ông thấy tựa như những người thợ mà không có công cụ, không có đục, không có cưa….

BS Hoàng kiểm tra chân đã được chỉnh thẳng của "Hoàng tử ếch". Trong y học, kết quả này thực sự là một kỳ tích. Ảnh: Bệnh viện 108.

Từ đó, trong ông nung nấu suy nghĩ phải làm sao để mang những thiết bị công nghệ hiện đại về Việt Nam. Ông đã không ngần ngại dùng toàn bộ tiền học bổng để mua các thiết bị đắt tiền từ Đức, trong đó có máy cán da và dụng cụ vi phẫu.

“Lúc đó, những dụng cụ này đắt đến mức có thể mua được cả hai chiếc xe Dream, mà một chiếc xe Dream thời điểm đó cũng có giá trị tương đương với một ngôi nhà, hoặc một mảnh đất ở Hà Nội. Tất cả số tiền học bổng tôi đã đầu tư vào sách vở, dụng cụ, để mang về Việt Nam, phục vụ cho công việc của mình và giúp đỡ bệnh nhân”, ông nói.

Ông chia sẻ, thời điểm sau khi ông về nước thật sự rất khó khăn, điều kiện y tế và trang thiết bị còn rất hạn chế, có thể nói là lạc hậu so với thế giới. Chẳng hạn, trong khi ở nước ngoài đã có các loại nẹp mới như nẹp khóa, nẹp bằng titan thì các bác sĩ của ta phải dùng các nẹp “tự chế” để kết xương cho bệnh nhân. Trong điều kiện đó, các bác sĩ của ta vẫn nỗ lực làm tốt công việc, đạt được những thành tựu, theo ông, có thể nói là phi thường, có những lúc gần như không tưởng.

Đến nay, những dụng cụ ông mang về từ Đức vẫn được sử dụng, hoạt động tốt tại Viện Chấn thương chỉnh hình 108 sau gần 30 năm, phục vụ hiệu quả trong các ca phẫu thuật. Điều đó chứng tỏ rằng, khi chúng ta có những công cụ tốt, sẵn sàng hy sinh và đầu tư, thì kết quả sẽ rất xứng đáng.

Trong những năm gần đây, điều kiện đầu tư vào y tế và trang thiết bị của chúng ta đã cải thiện rất nhiều. “Với các thiết bị và công cụ hiện đại, hiện chúng ta có thể thực hiện được hầu hết các kỹ thuật tiên tiến và đã tiệm cận với những tiêu chuẩn quốc tế. Thực tế, các dụng cụ mà chúng ta đang sử dụng ở Việt Nam hiện nay không khác nhiều so với những gì ở các nước tiên tiến đang áp dụng, chẳng hạn ở Đức, đó là một điều đáng mừng”, ông nói.

“Bệnh nhân khóc, chúng tôi cũng muốn khóc”

GS.TSKH. Nguyễn Thế Hoàng chia sẻ, niềm vui của người bác sĩ không chỉ đến từ thành công trong ca mổ, mà còn là việc thay đổi cuộc sống của bệnh nhân. Đó là những kỷ niệm đẹp và đáng nhớ, những điều mà không thể đánh giá bằng tiền bạc hay bất kỳ thứ gì khác. Cho đến nay, ông đã phẫu thuật cho rất nhiều ca bệnh nặng đáng nhớ, trong đó có ca bệnh của một nam bệnh nhân 19 tuổi.

GS.TSKH. Helmut Schwarz, Chủ tịch Quỹ Alexander von Humboldt trao Bằng chứng nhận giải thưởng cho GS.TSKH. Nguyễn Thế Hoàng. Ảnh: NVCC.

Bệnh nhân này bị tai nạn giao thông khi mới 7 tuổi. Mặc dù cháu đã đi khám bệnh ở khắp các cơ sở y tế trong cả nước, cũng đã được các chuyên gia nước ngoài thăm khám kỹ lưỡng, nhưng cuối cùng tất cả đều lắc đầu vì không còn khả năng điều trị nữa. Cuộc đời cháu sẽ phải vĩnh viễn gắn liền với chiếc xe lăn.

Khi bệnh nhân đến với Bệnh viện TƯQĐ 108, bệnh nhân đã có 12 năm ngồi trên xe đẩy. Ngay cả các bác sĩ chuyên ngành cũng không thể thống nhất được về phương pháp điều trị. Tuy nhiên, với tinh thần quyết tâm cao và những cân nhắc điều trị phù hợp, chỉ sau 5 lần phẫu thuật bệnh nhân đã có thể đứng dậy và bắt đầu đi lại được trên chính đôi chân tàn tật đó.

Cuộc đời của bệnh nhân giờ đây trở nên thật đáng sống và đầy ý nghĩa khi có được một gia đình êm ấm hạnh phúc với một người vợ hiền đảm đang và 3 đứa con xinh xắn. Chẳng ai còn có thể nhận ra được bóng dáng của một bệnh nhân mà trước đó đã được xem là tàn tật suốt đời.

Gia đình họ đã nói với BS Hoàng rằng: “Chính bác sĩ là người đã sinh ra con tôi lần thứ 2, và chắp tay xin cho cháu được như là con của tôi khi thắp hương trước bàn thờ gia đình. Đó là điều đã khiến ông vô cùng xúc động và không thể nào quên.

“Khi thực hiện một ca mổ thành công, niềm vui của những ngưới thầy thuốc không thể diễn tả hết được. Đó là sự hài lòng vì mình đã thành công trong công việc, trong khoa học. Nhưng niềm vui lớn nhất là khi biết mình đã cứu chữa và mang lại hạnh phúc cho bệnh nhân. Những lúc bệnh nhân khóc vì hạnh phúc, chúng tôi cũng không khỏi xúc động, và đôi khi muốn khóc cùng họ.

Niềm vui của những người bác sĩ khi đem lại hạnh phúc cho người bệnh thực sự giống như những đóa hoa đẹp và dịu ngọt dâng hiến cho đời. Nếu có thể so sánh với niềm vui của một người nghệ sĩ khi sáng tác được một bản nhạc hay, một bức họa đẹp, thì những ca mổ thành công của các bác sĩ cũng giống như những tác phẩm nghệ thuật để đời đối với họ. Đây chính là một nguồn động viên cổ vũ rất lớn đối với các bác sỹ chúng tôi”, BS Hoàng chia sẻ.

Mời quý độc giả xem video Thiếu tướng, GS.TSKH, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Thế Hoàng, Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 chia sẻ cảm xúc khi trở thành Viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới. Thực hiện: Mai Loan.

Mai Loan