Ngư dân đỏ lửa xông 'cá ông trời'

Những ngày gần Tết Nguyên đán Ất Tỵ, về phường Nghi Thủy, TP. Vinh (Nghệ An) mùi cá nướng lan tỏa khắp nơi. Tại đây, hàng chục cơ sở chuyên nướng cá đang đỏ lửa suốt ngày đêm làm hàng để kịp giao cho khách. Trong số những loại cá mà người dân thường nướng thì cá thửng trở nên độc đáo.

Cá thửng được làm sạch rồi uốn cong sao cho miệng cá ngậm trọn lấy đuôi tạo thành hình tròn.

Trong tín ngưỡng của người dân vùng biển, cá thửng hay còn gọi “cá ông trời”. Cá thửng kho mật là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm của người dân làng biển dịp Tết.

Cũng chính vì vậy, mặt hàng “cá ông trời” bán rất chạy dịp cuối năm. Đây cũng là thời điểm những người làm nghề nướng cá tất bật đỏ lửa xuyên ngày đêm.

Bà Võ Thị Thu (50 tuổi, trú phường Nghi Thủy) chia sẻ, từ 3 giờ sáng bà đã cùng con gái ra bến, đợi thuyền đánh cá của các ngư dân trở về. Để đảm bảo mua được hàng tuyển, bà thường liên lạc với các tàu thuyền.

Cuối năm là thời điểm nhộn nhịp nhất của nghề chế biến cá thửng.

Sau khi thuyền về bến, bà sẽ lựa chọn mua những mẻ cá thửng tươi ngon, to đều. Cá sau khi đem về nhà sẽ rửa sạch, để ráo. Khâu rửa cá đòi hỏi sự khéo léo, để cá không bị bong, tróc vảy.

Theo những người dân làm nghề, cá được lựa chọn tươi ngon, thịt chắc, sau khi xóc muối làm sạch thì uốn cong sao cho miệng cá ngậm trọn lấy đuôi tạo thành hình tròn.

Công đoạn uốn cá đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ để con cá cân xứng, không làm gãy xương cá. Sau đó, cá được cho vào nồi hấp chín vừa, rồi xếp ra vỉ sắt cho ráo nước để đem đi xông.

Công đoạn xông cá cũng rất cầu kỳ. Người làm phải quạt một bếp than củi, chờ than đượm rồi đem vỉ cá lên sấy. Trong quá trình sấy cá phải lật trở đều để nhiệt độ than không quá nóng, nếu không lớp vảy sẽ bị xém đen. Đến khi sờ vào thấy cá khô, không còn dính tay nữa thì nhấc cá ra khỏi bếp than.

Để tạo vị thơm ngọt và màu vàng bắt mắt cho cá thửng, bí quyết của người dân làng chài Nghi Thủy là xông bằng bã (vỏ) mía trong thùng phuy đậy kín nắp.

Theo họ, cá được xông khói bã mía sẽ thơm và ngọt nhờ lớp mật mía còn sót lại trong bã, lớp vỏ cật của mía thấm vào từng con cá. Sau khi xông, cá sẽ ngả màu vàng ươm rất bắt mắt.

Cá thửng chế biến quanh năm, tuy nhiên vào khoảng tháng 11 đến tháng 2 âm lịch là thời điểm nhộn nhịp nhất. Dịp Tết, cá thửng có giá khá cao, dao động từ 120 - 150 nghìn đồng/kg nhưng luôn thu hút khách. Bởi ngoài ý nghĩa tượng trưng cho ông trời, cá thửng kho mật mía còn là món ăn ngon, thịt chắc, thơm, bùi, không gây ngán.

Để tạo vị thơm ngọt và màu vàng bắt mắt cho cá thửng, bí quyết của người dân làng chài là xông bằng bã mía.

Bên cạnh đó, con cá thửng hình tròn, bày lên đĩa nhìn rất bắt mắt, trông mâm cỗ đẹp và cân đối hơn. Đây cũng là loại cá bảo quản được lâu, càng kho càng ngon nên nhiều người lựa chọn làm quà Tết.

Gia Ân