'Ngóng' ngân hàng quốc doanh chia cổ tức

Mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% ở nhiều dự án hạ tầng đặt ra áp lực lớn đối với các ngân hàng quốc doanh. Ảnh minh họa.

Kỳ vọng triển khai tăng vốn

Trong giai đoạn thị trường chứng khoán sôi động vừa qua, một điểm đáng chú ý là cổ phiếu vốn hóa thuộc nhóm tốp đầu thị trường tiếp tục vượt đỉnh. Theo đó, thị giá VCB của ngân hàng Vietcombank tăng lên mức đỉnh gần nhất là 67.300 đồng/cổ phiếu vào hôm 17-3, cao hơn mức lập ra vào tháng 2-2024.

Một trong những động lực thúc đẩy là câu chuyện Vietcombank chốt danh sách cổ đông để phát hành cổ phiếu trả cổ tức với tỷ lệ 49,5%, điều mà trong suốt vài năm trở lại đây được nhắc đến nhiều nhưng thực hiện được.

Vietcombank hiện xếp thứ 4 trên bảng tổng sắp về quy mô vốn điều lệ, sau VPBank, Techcombank và BIDV. Sau đợt này, với gần 2,8 tỉ cổ phiếu trả cổ tức, vốn điều lệ của Vietcombank sẽ tăng lên mức 83.557 tỉ đồng, trở lại ngôi đầu với con số cao hơn khoảng 5,3% so với ngân hàng xếp thứ hai.

Không chỉ có Vietcombank, câu chuyện của Vietinbank cũng hấp dẫn không kém. Trong tài liệu họp đại hội cổ đông mới công bố, ngân hàng cũng sẽ trình cổ đông phương án tăng vốn điều lệ lên 77.671 tỉ đồng, thông qua việc phát hành tối đa gần 2,4 tỉ cổ phiếu, tương đương tỷ lệ 44,64% cho cổ đông hiện hữu. Nguồn tiền lấy từ lợi nhuận còn lại sau thuế, trích các quỹ và chia cổ tức tiền mặt giai đoạn năm 2009-2016.

Trước đó, nhà băng này còn có kế hoạch tăng vốn điều lệ thêm 23.971 tỉ đồng từ nguồn lợi nhuận còn lại từ năm 2021, năm 2022 và lợi nhuận còn lại giai đoạn 2009-2016. Kỳ đại hội lần này cũng sẽ nói đến phương án chia lợi nhuận của năm 2024.

Một ngân hàng khác cũng đang từng bước “nâng cấp” vốn cho mình là BIDV. Cuối năm 2024, ngân hàng đã trả cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn tiền sau trích lập các quỹ năm 2022 với tỷ lệ 21%, giúp vốn điều lệ tăng lên mức 68.975 tỉ đồng. Theo tài liệu họp đại hội cổ đông thường niên năm nay, ngân hàng nói rằng sẽ thực hiện triển khai tăng vốn tương tự từ nguồn lợi nhuận sau trích lập năm 2023.

Trong diễn biến có liên quan, cuối tháng 2, BIDV công bố tăng vốn thêm 1.238 tỉ đồng theo phương án phát hành cổ phiếu riêng lẻ. Theo đó, BIDV chào bán hơn 123 triệu cổ phiếu với giá 38.800 đồng/cổ phiếu (thấp hơn so với mức thị giá 39.500 đồng/cổ phiếu ngày 23-3), thu về hơn 4.800 tỉ đồng. Số tiền này được ngân hàng nói sử dụng cho hoạt động tập trung cơ cấu danh mục tín dụng.

Như vậy trong ngắn hạn gần đây, các nhà băng quốc doanh dường như có bước tiến nhất định trong câu chuyện tăng vốn, dù vấn đề tăng vốn dài hạn vẫn còn là kế hoạch được nâng lên đặt xuống nhiều lần. Theo đó Vietcombank “ấp ủ” phương án phát hành 6,5% cổ phần riêng lẻ với giá trị ước tính 1 tỉ đô la Mỹ, còn BIDV cũng chọn lựa nhà đầu tư chiến lược với tỷ lệ lên đến 9%.

Áp lực vẫn còn lớn

Theo đánh giá nhóm phân tích Công ty chứng khoán Mirae Asset, việc tăng vốn là “nhiệm vụ ưu tiên” đối với nhóm này, khi nhiều ngân hàng có nhiều kế hoạch phát hành thêm trong năm 2025 và năm 2026. “Dù dẫn đầu về tổng tài sản và thị phần tín dụng, tốc độ tăng trưởng có phần thua sút ngày càng rõ rệt, đặc biệt khi nhóm này có tính chất định hướng chung khiến nhu cầu gia tăng vốn trở nên cần thiết”, báo cáo đánh giá.

Áp lực của các ngân hàng quốc doanh trong nhiều năm trở lại đây là thách thức lớn khi nói về con số an toàn vốn hoạt động so với các ngân hàng tư nhân, vốn có tiêu chuẩn ngày càng cao hơn. Trong nhóm này, hai ngân hàng BIDV và VietinBank được có chỉ số “tương đối thấp hơn” so với các ngân hàng khác.

Hiện các ngân hàng quốc doanh đang đi sau các ngân hàng tư nhân xét riêng về tiêu chí an toàn vốn. Đánh giá của Công ty chứng khoán MSB nói rằng hiện tại đã có hơn 20 ngân hàng niêm yết đáp ứng và áp dụng yêu cầu CAR theo tiêu chuẩn Basel II, tuân thủ Thông tư 41/2016 của Ngân hàng Nhà nước về quản trị rủi ro. Ngoài ra, các nhà băng đang có xu hướng nâng cấp lên Basel III nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh trong tương lai.

Thực tế các ngân hàng quốc doanh cũng nỗ lực đưa ra kế hoạch tăng vốn trong nhiều năm qua, nhưng trở ngại được nhắc đến thường là bối cảnh vĩ mô không thuận lợi, lãi suất thế giới thắt chặt khiến thị trường vốn cũng ảnh hưởng. Ngoài ra, vấn đề lớn là khó kiếm nhà đầu tư có đủ tiềm lực và phù hợp với ngân hàng.

Dù vậy trong năm qua, kết quả kinh doanh của các nhà băng quốc doanh có lợi thế phần nào đối với phần còn lại của thị trường, theo đánh giá của Công ty xếp hạng tín nhiệm VIS Ratings. Theo đó, rủi ro tài sản đã ổn định hơn và tỷ lệ hình thành nợ xấu giảm, chi phí tín dụng tốt hơn.

Hơn nữa, điểm đặc biệt trong năm 2025 là mục tiêu tăng trưởng GDP và tăng trưởng tín dụng đều cao hơn, trong đó giải ngân dự án đầu tư công được xem là động lực rất quan trọng. Các dự án hạ tầng thường là điểm đến của các nhà băng quy mô lớn, chứ khó có thể để các ngân hàng thương mại tư nhân đảm nhiệm một mình. Muốn giữ đà tăng trưởng tín dụng tích cực, các nhà băng, đặc biệt là ngân hàng quốc doanh, phải có thêm nguồn vốn mới.

Đối với thị trường, việc tăng vốn điều lệ của các nhà băng thuộc nhóm quy mô tài sản dẫn đầu hiện nay có nhiều tác động tích cực. Theo đó, thị trường được kỳ vọng sẽ hấp dẫn hơn khi những ông lớn có câu chuyện riêng trong việc huy động vốn, đặc biệt là huy động vốn ngoại.

Tuy nhiên ngay cả trong trường hợp phát hành thành công, rủi ro về việc pha loãng cổ phiếu từ đó gây áp lực lên giá cũng là yếu tố cân nhắc đối với các nhà đầu tư. Vấn đề quan trọng là khả năng vừa giải ngân, vừa kiểm soát nợ xấu trong bối cảnh áp lực lãi suất và biến động tỉ giá vẫn còn hiện hữu.

D. Nguyễn