Ngôi làng có hơn 30 giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ trong lĩnh vực y, dược

Gặp người con Hành Thiện được phong phó giáo sư khi mới 39 tuổi

Chắc hẳn có nhiều người biết đến làng Hành Thiện (xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định) là một vùng đất hiếu học nổi tiếng Việt Nam. Ngôi làng này có hình dáng giống một con cá chép vươn mình ra biển với truyền thống trên 600 năm tồn tại. Nơi đây đã sinh ra biết bao người con ưu tú và trở thành mảnh đất khoa bảng nổi tiếng của cả nước. Theo những tư liệu ghi chép lại, trong suốt chiều dài của lịch sử Quốc hội nước ta, trải qua 15 nhiệm kỳ, làng Hành Thiện đã có 12 vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH). Ngoài ra, ngôi làng này còn đặc biệt bởi có đến hàng chục giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ thành danh trong lĩnh vực y, dược.

Tìm đến làng Hành Thiện, người viết bài được gặp và trò chuyện với ông Nguyễn Quốc Phong - một người con quê hương Hành Thiện, nguyên Phó Tổng biên tập báo Thanh Niên, chủ biên cuốn sách "Hành Thiện - Ngôi làng hình cá chép, huyện thoại và lịch sử". Qua trao đổi với ông Phong, chúng tôi được biết, mảnh đất này đã sinh ra rất nhiều thầy thuốc có y đức đáng nể trọng. Chỉ thống kê ở thời hiện đại, ngôi làng nói trên cũng đã là quê hương của 11 giáo sư, 12 phó giáo sư và hàng chục tiến sĩ có nhiều cống hiến cho nền y học nước nhà cũng như thế giới.

Một góc nhỏ làng Hành Thiện nhìn từ trên cao.

Ở làng Hành Thiện, học hành luôn được đề cao, gần như nhà nào cũng có người thành tài, không thầy giáo cũng là bác sĩ. Từ bao đời nay, người dân làng Hành Thiện luôn giữ truyền thống ham học, các bậc tiền bối sẽ chia sẻ, chỉ bảo cho hậu bối tiếp bước theo năm tháng. Một trong những người con thành đạt của làng Hành Thiện mà chúng tôi được gặp là PGS.TS. Đặng Đức Nhu. PGS.TS. Đặng Đức Nhu sinh năm 1977 tại làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Hiện, GS. Nhu đang công tác tại Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Ông sinh ra trong gia đình làm nông, có 4 anh em, có tính ham học từ nhỏ, tuy nhiên, khi lên lớp 6, gia đình ông gặp biến cố lớn. Cha ông mắc bệnh nặng và qua đời. Sau khi cha mất, một mình mẹ ông nuôi 4 anh em ăn học. Có thời điểm, 2 anh trai của PGS.TS. Đặng Đức Nhu có ý định bỏ học để phụ mẹ bán hàng chạy chợ kiếm tiền nuôi các em ăn học. Tuy nhiên, mẹ ông an ủi 4 anh em "việc học là quan trọng, cho dù có bán nhà cũng phải nuôi các con thành tài". Ông luôn đặt câu nói của mẹ làm động lực cho con đường học tập sau này, lấy đó làm nguồn động lực to lớn trong sự nghiệp.

Để có được thành tựu và sự cống hiến trong ngành y học, PGS.TS. Đặng Đức Nhu luôn tự hào khi được sinh ra, lớn lên ở Hành Thiện, một trong những ngôi làng có truyền thống hiếu học lâu đời. Ông và những người bạn cùng hậu bối luôn nỗ lực học tập, từ đó phát huy truyền thống khoa bảng của làng. Chia sẻ về quyết định theo học ngành Y, PGS.TS. Đặng Đức Nhu nhớ lại: "Năm hơn 10 tuổi, bố tôi mất vì mắc bệnh hiểm nghèo. Từ đó, trong đầu tôi luôn có suy nghĩ sau này phải làm bác sĩ để được chữa bệnh cho người thân. Vì thế, ngành Y được tôi lựa chọn và theo đuổi trong sự nghiệp".

Để có những thành tựu như ngày nay, từ bé, PGS. Nhu đã được mẹ truyền dạy cho bí quyết học tập. Từ khi còn là học sinh cấp 1, 2, ông đã được mẹ cho đi học ngoại ngữ, đó là "đòn bẩy" sau này có thể đi du học nước ngoài. Và ước mơ ấy đã thành hiện thực khi ông nhận được học bổng toàn phần Mobukagakusho du học ở Nhật Bản. Theo đó, năm 2007 - 2010, BS. Đặng Đức Nhu nhận được học bổng Mobukagakusho của Chính phủ Nhật Bản và bắt đầu hành trình sang học tiến sĩ khoa Y tại Đại học Kanazawa (ngôi trường có lịch sử lâu đời thứ 3 ở Nhật). Sau khi trở về từ Nhật, ông tham gia giảng dạy và đến năm 2016 thì về công tác tại Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế. Cùng năm này, ông được Hội đồng Giáo sư Nhà nước phong hàm phó giáo sư khi mới 39 tuổi. Ông cũng là phó giáo sư trẻ nhất Bộ Y tế thời điểm đó.

PGS.TS. Đặng Đức Nhu trong cuộc trao đổi với tác giả.

PGS.TS. Đặng Đức Nhu cũng chia sẻ, trong quá trình học tập, làm việc cho đến nay, ông luôn tự hào khi sinh ra ở ngôi làng có hình dáng cá chép, nổi tiếng về khoa bảng. Những gì được thừa hưởng ở Hành Thiện, ông luôn khắc ghi, trân trọng và truyền đạt lại cho các thế hệ sau này. Hằng năm, mỗi dịp Tết, ông và một số người trong làng tập trung lại, cùng nhau chia sẻ những kinh nghiệm nhằm phát triển những di sản của làng Hành Thiện mà các bậc tiền bối để lại.

Bên cạnh đó, sau khi về nước, cùng với những người thân ở làng Hành Thiện, PGS.TS. Đặng Đức Nhu đã đóng góp, thành lập quỹ khuyến học riêng để ủng hộ các em học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, giúp các em có thêm động lực để học tập và duy trì thành tích của làng.

Nhiều giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ được phong anh hùng và nhận giải thưởng cao quý

Trong suốt chiều dài lịch sử của làng Hành Thiện, đã có hàng chục giáo sư, phó giáo sư là những người con của làng vang danh nước nhà. Điển hình, làng Hành Thiện tự hào với 2 nhân vật xuất sắc được vinh danh anh hùng và được nhân dân tín nhiệm bầu làm ĐBQH. Đó là cố GS.TS. Phạm Gia Triệu và cố GS.TSKH. Đặng Đức Trạch (ĐBQH khóa VIII).

Cố GS.TS. Phạm Gia Triệu là vị bác sĩ quân đội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được Chủ tịch Hồ Chí Minh phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (năm 1967). Sau này, ông là Thiếu tướng, Phó Giám đốc Bệnh viện Quân y 108 (nay là Bệnh viện Trung ương Quân đội 108). Ông là Thầy thuốc Nhân dân (TTND), chuyên gia đầu ngành về phẫu thuật thần kinh.

Cố GS.TSKH.TTND. Đặng Đức Trạch là nhà vi trùng học nổi tiếng nước ta. Ông từng là Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam và Chủ tịch Tổng hội Y học các nước Đông Nam Á. GS.TSKH.TTND. Đặng Đức Trạch được phong danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới năm 2000.

Ngoài ra, làng Hành Thiện còn có 2 người tài trong lĩnh vực y học được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh. Đó là cố GS. Đặng Vũ Hỷ - chuyên gia đầu ngành về da liễu và bệnh phong của Việt Nam và GS.TS. Nguyễn Xuân Thụ - nguyên Phó Viện trưởng Viện Bảo vệ sức khỏe trẻ em (Bệnh viện Nhi Trung ương bây giờ), chuyên gia đầu ngành về ngoại nhi.

Làng Hành Thiện còn có 3 giáo sư y khoa được tặng Giải thưởng Nhà nước về Khoa học công nghệ gồm: cố GS. Thiếu tướng Phạm Gia Triệu; cố GS. Nguyễn Sỹ Quốc - nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần (Bộ Quốc phòng), nguyên Cục trưởng Cục Quân y; cố GS.TSKH. Đặng Đức Trạch; cố TS.BS. Đặng Hồi Xuân - nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế (từ năm 1982).

Bia đá khắc tên ở đình làng Hành Thiện nhằm tôn vinh những người thành đạt ở địa phương.

Làng Hành Thiện từng có 5 TTND và nhiều Thầy thuốc Ưu tú (TTƯT) được Nhà nước vinh danh, trong đó 4 vị là Thiếu tướng Quân y, bao gồm: Thiếu tướng, cố GS. Nguyễn Sỹ Quốc; Thiếu tướng, cố GS. Phạm Gia Triệu; Thiếu tướng, GS. Nguyễn Việt Tiến, TTND - nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, chuyên gia đầu ngành về vi phẫu và Thiếu tướng, TTND.PGS. Phạm Hòa Bình - nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, chuyên gia đầu ngành về phẫu thuật thần kinh. Đáng chú ý, PGS. Phạm Hòa Bình còn là con trai của GS. Phạm Gia Triệu.

Một trường hợp khác về cha con cùng hoạt động trong ngành và thành danh ở làng Hành Thiện là cố GS. Đặng Đức Trạch, Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, TTND, Giải thưởng Nhà nước năm 2000 do có những đóng góp lớn, để lại cho nền y học 95 công trình khoa học. Con trai GS. Đặng Đức Trạch là GS. Đặng Đức Anh - nguyên Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương. Cháu của GS.TSKH. Đặng Đức Trạch vừa bảo vệ luận án tiến sĩ vào năm 2024, hiện đang công tác tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Ngoài những người con nổi tiếng trên, theo tìm hiểu của chúng tôi, làng Hành Thiện còn có các GS.TS.NGND nổi tiếng khác như GS. Trương Việt Dũng - Chủ tịch Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học Quốc gia; cố GS. Nguyễn Nhược Kim - nguyên Phó Chủ tịch Hội Y học Cổ truyền Trung ương; PGS.TS. Đặng Quốc Tuấn - nguyên Quyền Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai. PGS. Đặng Quốc Tuấn là cháu đích tôn của cố BS. Đặng Vũ Lạc, người sau khi học ở Pháp trở về đã mở bệnh viện tư nhân đầu tiên lớn nhất toàn Đông Dương vào năm 1937.

Theo các cụ cao niên chia sẻ, làng Hành Thiện đặt mục tiêu việc học lên hàng đầu, một khi thành tài thì nên làm thầy thuốc và thầy dạy học. Người Hành Thiện xác định đây là hai nghề cao quý của xã hội. Vì vậy, người dân Hành Thiện ngày nay vẫn tiếp bước cha ông, đưa ngôi làng hình cá chép "vượt vũ môn" để cống hiến cho nước nhà, đặc biệt là ngành Y, thêm nhiều những nhân tài vang danh sử sách.

Nhật Tân