Ngoại trưởng Nga công du loạt nước châu Á: Đẩy mạnh hướng Đông?

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov vừa khép lại chuyến công du châu Á kéo dài gần một tuần với nhiều kết quả nổi bật. Ngày 10 đến 11-7, ông Lavrov đã tham dự các sự kiện của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia). Sau đó, nhà ngoại giao hàng đầu Nga đã có chuyến thăm ba ngày tới Triều Tiên.

Ngày 14 và 15 vừa qua, ông Lavrov đã thăm Trung Quốc và tham gia cuộc họp của Hội đồng Bộ trưởng Ngoại giao Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại TP Thiên Tân, theo hãng thông tấn TASS.

Đẩy mạnh hướng Đông

Ngày 15-7, trong cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Lavrov cho biết Nga rất coi trọng mối quan hệ với Trung Quốc. Nhà ngoại giao Nga nói thêm rằng Moscow sẽ hợp tác với Bắc Kinh để tăng cường hợp tác cùng có lợi trong nhiều lĩnh vực, duy trì liên lạc và phối hợp trong các vấn đề quốc tế và khu vực, đồng thời thúc đẩy hòa bình và ổn định trong khu vực và toàn cầu.

Đáp lại, ông Tập nhấn mạnh rằng Trung Quốc và Nga nên tăng cường hỗ trợ lẫn nhau trong khuôn khổ đa phương, bảo vệ lợi ích phát triển và an ninh của họ, đoàn kết các quốc gia Nam Bán cầu và thúc đẩy trật tự quốc tế theo hướng công bằng và bình đẳng hơn, theo hãng thông tấn Tân Hoa Xã.

Trong thời gian ở Trung Quốc, ông Lavrov cũng đã gặp người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị và dự cuộc họp của Hội đồng Bộ trưởng Ngoại giao SCO.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) tiếp Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tại Đại lễ đường Nhân dân ở thủ đô Bắc Kinh ngày 15-7. Ảnh: Ding Lin/TÂN HOA XÃ

Trong chuyến thăm Triều Tiên, ông Lavrov nhấn mạnh rằng Nga và Triều Tiên cam kết thực hiện Hiệp ước Đối tác Chiến lược và sẽ tuân thủ nghiêm ngặt. Ngoại trưởng Nga cũng thông báo rằng Moscow và Bình Nhưỡng có kế hoạch nối lại các tuyến vận tải biển giữa hai nước nhằm tăng cường giao lưu nhân dân và khơi dậy sự quan tâm đến các khu vực biên giới Viễn Đông của Nga.

Nhà ngoại giao hàng đầu Nga đã hội kiến lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, trong đó ông Kim nhấn mạnh rằng chuyến thăm của ông Lavrov diễn ra vào “thời điểm rất quan trọng đối với mối quan hệ đồng minh đặc biệt và bền chặt của chúng ta, thời điểm rất quan trọng trong việc phát triển hợp tác trong nhiều lĩnh vực”.

Ngoại trưởng Nga cũng có cuộc hội đàm với người đồng cấp Triều Tiên Choi Son-hee. Tại đây, ông Lavrov cho biết Bình Nhưỡng đã tái khẳng định sự ủng hộ rõ ràng của nước này đối với tất cả các mục tiêu của hoạt động quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine. Ngoại trưởng Nga cũng cảm ơn quân đội Triều Tiên đã giúp giải phóng tỉnh Kursk của Nga khỏi sự xâm nhập của Ukraine.

Phát biểu tại cuộc họp cấp bộ trưởng Nga-ASEAN vào ngày 10-7, Ngoại trưởng Lavrov nhấn mạnh rằng quan hệ đối tác giữa Nga và ASEAN giúp duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

"Quan hệ đối tác giữa Nga và ASEAN thực sự củng cố hòa bình ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Các quốc gia trong khu vực tăng cường hợp tác về chính trị và an ninh, đồng thời đẩy mạnh ứng phó với những thách thức và mối đe dọa mới. Hợp tác chung trong các lĩnh vực kinh tế, nhân đạo, năng lượng và nông nghiệp đã đạt được đà phát triển mạnh mẽ” - ông Lavrov nhận định.

Ông Lavrov khẳng định rằng ASEAN là người bạn đáng tin cậy và cùng chí hướng của Nga và Moscow tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong các vấn đề khu vực. Các nhà ngoại giao Nga và ASEAN đã thảo luận về việc thực hiện Kế hoạch Hành động Toàn diện 2021-2025 nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược Nga-ASEAN và việc chuẩn bị một văn kiện tương tự cho 5 năm tới.

Ông Lavrov cũng thông báo Hội nghị thượng đỉnh Nga-ASEAN được lên kế hoạch tổ chức vào tháng 10 này.

Thấy gì từ chuyến công du?

Theo giới quan sát, chuyến công du của ngoại trưởng Nga tới loạt nước châu Á không chỉ mang hàm ý ngoại giao mà còn góp phần khẳng định vị thế của Moscow trong khu vực. Trong bối cảnh phương Tây gia tăng trừng phạt và cô lập Nga, việc thắt chặt quan hệ với các quốc gia châu Á phản ánh sự tiếp tục “xoay trục” của Nga sang khu vực này nhằm đối trọng với phương Tây.

Ông Lý Vĩnh Toàn - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Xã hội Á-Âu thuộc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển của Quốc vụ viện Trung Quốc - nói với tờ Thời báo Hoàn cầu rằng quan hệ đối tác Trung-Nga không tạo thành một khối liên minh độc quyền, mà nhằm cùng nhau duy trì hòa bình và phát triển. Theo ông Lý, sự hợp tác này cũng đại diện cho khát vọng chung và tiếng nói tập thể của các quốc gia Nam Bán cầu.

Ngoại trưởng Nga cũng đã nhấn mạnh rằng trong bối cảnh tình hình thế giới khó khăn và liên tục thay đổi, việc đối thoại liên tục giữa Moscow và Bắc Kinh có tầm quan trọng đặc biệt.

Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un (phải) hội đàm với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov (giữa, trái) tại Triều Tiên hôm 13-7. Ảnh: BỘ NGOẠI GIAO NGA/X

PGS Ilya Dyachkov tại Khoa Nghiên cứu Phương Đông của ĐH MGIMO (Nga) đánh giá rằng các cuộc tiếp xúc giữa Nga và Triều Tiên đang phát triển với tốc độ nhanh chóng và không có lý do gì để tin rằng đà này sẽ chậm lại. Ông Dyachkov nhấn mạnh sự vững chắc của quan hệ song phương Nga-Triều và cho rằng Hiệp ước Đối tác Chiến lược Toàn diện đã tạo ra một cú hích mạnh mẽ cho sự hợp tác giữa Moscow và Bình Nhưỡng. Những hiệp ước như vậy chỉ được ký kết khi đã tồn tại một nền tảng vững chắc cho một quan hệ đối tác song phương nghiêm túc, theo vị chuyên gia.

Sự có mặt của ông Lavrov tại các sự kiện của ASEAN cũng cho thấy tầm quan trọng của tổ chức này trong chính sách đối ngoại của Nga. Trong cuộc trao đổi với tạp chí The Diplomat, chuyên gia Ian Storey tại Viện nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS-Yusof Ishak (Singapore) nhận định rằng dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Vladimir Putin, Nga đã có những bước đi nhằm mở rộng quan hệ kinh tế, chính trị và an ninh với Đông Nam Á.

Bên cạnh đó, việc ông Lavrov tham dự hội nghị Hội đồng Bộ trưởng Ngoại giao SCO nhằm chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh SCO vào tháng 9 cho thấy cách tiếp cận đa phương của Moscow. SCO là một nền tảng đối thoại độc đáo về các vấn đề an ninh mà khu vực Á-Âu đang phải đối mặt. Các chuyên gia nói với tờ Vedomosti (Nga) rằng Trung Quốc đang khẳng định vị thế là nước dẫn đầu trong SCO thông qua các sáng kiến khu vực rộng khắp. Trong khi đó cả Trung Quốc và Nga đều đang tăng cường quan hệ chiến lược và kinh tế với các đối tác chủ chốt: Bắc Kinh thông qua đối thoại Nam Bán cầu và Moscow thông qua quan hệ đối tác mở rộng với Bình Nhưỡng.

VĨNH KHANG