Nghi thức đút cốm dẹp độc đáo trong lễ cúng Trăng

Tối 4/11, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Cần Thơ phối hợp Ban quản trị chùa Kh’Leang (phường Sóc Trăng) tổ chức lễ cúng Trăng của người Khmer năm 2025. Sự kiện này trong chuỗi hoạt động của Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo TP Cần Thơ diễn ra tại phường Sóc Trăng và phường Phú Lợi từ ngày 3-5/11.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Cần Thơ cho biết theo quan niệm của người Khmer, lễ cúng Trăng là để tạ ơn thần mặt trăng trong năm đã bảo vệ mùa màng, mang lại mưa thuận gió hòa, giúp mùa màng bội thu.

Lễ cúng Trăng cũng là phong tục truyền thống góp phần nâng cao nhận thức trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc Khmer, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần cho nhân dân trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

“Qua đó, còn thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện chính sách dân tộc, phát huy tiềm năng thế mạnh của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn thành phố gắn với chủ trương phát triển kinh tế, văn hóa và an sinh xã hội”, ông Nguyễn Minh Tuấn nhấn mạnh.

Lễ cúng Trăng năm nay nằm trong chuỗi các sự kiện Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo TP Cần Thơ năm 2025, góp phần làm cho không khí lễ hội thêm tưng bừng, náo nhiệt, tạo nên sự đa dạng văn hóa của lễ hội. Lễ này vừa tạo ra sản phẩm văn hóa đặc trưng, phục vụ phát triển du lịch theo hướng liên kết vùng, miền, vừa gắn với việc thực hiện mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc thiểu số, góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Lễ cúng Trăng còn có ý nghĩa tâm linh được thể hiện qua các vật cúng và trang trí. Đó là 2 cây trụ làm cổng ngay bàn cúng tượng trưng cho "Vành đai vũ trụ"; cái bàn tượng trưng cho "Trái đất"; 2 cây mía tượng trưng cho "sự sinh sôi, nảy nở"; 3 cây nến cắm trên cổng tượng trưng cho 3 mùa trong năm "nắng, mát, mưa"; 12 lá trầu được treo hai bên cổng tượng trưng cho "12 tháng trong năm và 12 con giáp"; 7 trái cau có hình dáng con ong bầu tượng trưng cho "7 ngày trong tuần"; 30 lá trầu đặt bên phải bàn cúng tượng trưng cho "tháng đủ"; 29 lá trầu đặt bên trái bàn cúng tượng trưng cho "tháng thiếu" và một số bánh kẹo, khoai củ, cốm dẹp…. Những vật này dùng để cúng dâng và tưởng nhớ đến công ơn thần mặt trăng vốn được đồng bào Khmer coi là thần bảo hộ cho mùa màng tốt tươi, giúp cho con người làm ăn phát đạt trong năm mới.

Tại buổi lễ, những người tham dự còn được xem nghi thức rang, giã, sàng những hạt nếp để làm nên cốm dẹp.

Trước khi kết thúc nghi lễ, các sư, achar cao niên và người có uy tín trong cộng đồng đã bốc từng nắm cốm dẹp lần lượt đút vào miệng những người tham dự, kèm những lời chúc tốt đẹp.

Một đêm trước đó, tại Quảng trường Bạch Đằng, phường Phú Lợi đã diễn ra Chương trình nghệ thuật chủ đề “Rực rỡ Sông Trăng - Bừng sáng Di sản” được đầu tư, dàn dựng công phu, kết hợp nhiều loại hình nghệ thuật, gồm nghệ thuật truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ. Chương trình nghệ thuật này là tâm điểm khai mạc Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo TP Cần Thơ năm 2025.

Dự khai mạc Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo TP Cần Thơ năm 2025 có Bí thư Thành ủy Cần Thơ Lê Quang Tùng (trái) và 2 Phó bí thư Thành ủy là ông Đồng Văn Thanh và bà Hồ Thị Cẩm Đào.

Lễ hội còn có chương trình thả Đèn nước (Lôiprotip) và ghe Cà Hậu phục vụ người dân, du khách sẽ được diễn ra trên sông Maspéro, đoạn giữa cầu C247 (cầu Quay) và cầu 30/4 (cầu Cao) thuộc phường Phú Lợi và phường Sóc Trăng. Tại đây, có 16 Đèn nước và 4 ghe Cà Hâu của 19 chùa Khmer trên địa bàn các xã, phường thuộc TP Cần Thơ.

Đối với giải đua ghe Ngo sẽ kết thúc vào chiều 5/11, tại sông Maspero và Ban Tổ chức sẽ làm lễ bế mạc Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo TP Cần Thơ năm 2025.

Duy Khang