Nghị quyết 68 - 'Cao tốc' đã mở, làm sao để kinh tế tư nhân tăng tốc?

Nếu không làm, sẽ bỏ lỡ và có tội với dân, với nước

Nghị quyết 68 được coi là một dấu mốc mang tính lịch sử, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong việc thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế quốc gia. Theo bà Bùi Thu Thủy - Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính), trên thực tế nhiều chính sách trong Nghị quyết không phải bây giờ mới đề cập mà từng được nêu trong quá trình nghiên cứu chính sách trong 20 năm qua. Tuy nhiên, chính sách chưa “chạm” với vấn đề của doanh nghiệp. Hệ thống luật pháp và các quyết định hỗ trợ doanh nghiệp, từ chuyển giao công nghệ đến đầu tư, vẫn chưa phát huy hiệu quả rõ rệt, vì chưa có sự đồng bộ hoặc thiếu quyết tâm thực thi ở cấp địa phương. Nghị quyết 68 đã đánh dấu bước thay đổi tư duy mạnh mẽ từ “quản lý” sang “phục vụ”, từ “nhà nước lớn” sang “phục vụ lớn”, như lời Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu.

Nghị quyết 68 được kỳ vọng mở ra cuộc cách mạng mới đối với kinh tế tư nhân

Đặc biệt, nội dung “không hình sự hóa các quan hệ kinh tế” vốn đã được đề cập từ lâu nhưng chưa thực sự áp dụng rộng rãi, nay được nhấn mạnh như một yêu cầu cấp thiết nhằm tạo sự yên tâm cho khu vực tư nhân. Tuy nhiên, mọi cuộc cải cách lớn đều gặp khó khăn trong khâu thực thi. Việc chuyển từ tư duy cũ sang cách làm mới sẽ tác động mạnh tới thói quen và tâm lý cán bộ ở nhiều cấp. Nhưng nếu không hành động ngay, cơ hội sẽ trôi qua và niềm tin của doanh nghiệp sẽ tiếp tục xói mòn. “Mọi cuộc cách mạng đều khó khăn và đau đớn khi thực thi, tác động thói quen hằng ngày của cán bộ. Nhưng thời cơ đến, nếu không làm, sẽ bỏ lỡ và có tội với dân, với nước” - bà Bùi Thu Thủy nhấn mạnh.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp, PGS. TS Nguyễn Trọng Điều - Chủ tịch Hội Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam cho biết, ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68, nhiều ý kiến gọi đây là “Đổi mới lần hai”, “cột mốc lịch sử”, “bước đột phá”. Lần đầu tiên trong lịch sử, kinh tế tư nhân - khu vực từng phải đối mặt với nhiều băn khoăn, nghi ngại - được đặt vào vị trí trung tâm của nền công vụ kiến tạo, phục vụ. Lần đầu tiên trong lịch sử, kinh tế tư nhân được trao trọng trách là “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế”. “Nghị quyết 68 đã được coi như phát “pháo lệnh” cho một cuộc cách mạng không chỉ với kinh tế tư nhân, không chỉ với nền kinh tế, mà cả về chiến lược quản trị quốc gia, kiến tạo tương lai cường thịnh cho dân tộc Việt Nam” - PGS. TS Nguyễn Trọng Điều nhấn mạnh.

Bà Nguyễn Thị Nga - Phó Chủ tịch thường trực Hội Doanh nhân tư nhân Việt Nam, Chủ tịch Tập đoàn BRG cho rằng, Nghị quyết 68 đã nhìn thẳng vào thực tế khối kinh tế tư nhân, từ những đóng góp to lớn của kinh tế tư nhân vào GDP, thu ngân sách, tạo việc làm, đến những tồn tại cố hữu, nguyên nhân và giải pháp. Thực tế, với sự ưu đãi, khuyến khích dành cho khối FDI trong vài thập kỷ qua, khối kinh tế tư nhân trong nước đang bị mất sức cạnh tranh và hiển hiện nguy cơ đánh mất mình ngay trên sân nhà dù vẫn đang đóng góp đến gần 60% vào GDP, so với mức trên dưới 20% của khối FDI. FDI hiện đang chiếm đến 2/3 tỷ trọng xuất khẩu của Việt Nam, nhưng hoạt động của các doanh nghiệp FDI chỉ tập trung vào gia công, lắp ráp, mang lại giá trị gia tăng thấp và ưu tiên khai thác nguồn lao động giá rẻ hơn là mở rộng, phát triển kinh doanh cốt lõi tại Việt Nam.

Ngược lại, khối tư nhân còn tiềm năng dồi dào, dư địa phát triển rất lớn, từ các doanh nghiệp lớn đến nhóm vừa và nhỏ. “Nghị quyết 68 cùng với các nghị quyết thức thời khác trong thời gian qua như: Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới… đã mang lại động lực, cảm hứng, niềm tin lớn lao cho giới doanh nhân chúng tôi trong công cuộc chung phát triển kinh doanh, góp phần phát triển đất nước và thực hiện trách nhiệm xã hội của mỗi doanh nhân” - bà Nguyễn Thị Nga bày tỏ.

“Mở cao tốc” cho doanh nghiệp nhưng cần có “biển báo”, hướng dẫn

Các chuyên gia cho rằng, Nghị quyết 68 đã “mở cao tốc” cho kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, việc thực thi cần khẩn trương, cần nhanh chóng thể chế hóa đầy đủ và có những hướng dẫn, hỗ trợ để doanh nghiệp có thể tận dụng được chính sách.

Bà Nguyễn Thị Nga cho rằng, thời gian qua, trong các dịp được tiếp xúc và làm việc với các đồng chí lãnh đạo cấp cao Đảng và Nhà nước, các doanh nghiệp nhận thấy rõ nét quyết tâm chính trị cao độ, bầu không khí khẩn trương trong nghiên cứu, ban hành và tổ chức triển khai thực hiện các thay đổi. Mới đây nhất, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 198 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân có hiệu lực thi hành ngay. Chính phủ cũng ban hành hàng loạt nghị quyết đồng bộ về kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết 68 và kế hoạch triển khai một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. “Chúng tôi cảm thấy như đang được sống và lao động, cống hiến trong thời khắc lịch sử của thời kỳ “Đổi mới” lần thứ 2” - bà Nguyễn Thị Nga bày tỏ. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Nga, việc thể chế hóa đầy đủ, toàn diện và khoa học Nghị quyết 68 vẫn cần được thực thi một cách bài bản, là yếu tố cốt lõi để nghị quyết đi vào cuộc sống, giúp các doanh nhân yên tâm đầu tư phát triển kinh doanh, làm giàu chính đáng, đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của đất nước để xứng đáng với sứ mệnh là “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế”.

Ông Nguyễn Kim Hùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) cho rằng, bên cạnh Nghị quyết 68, chúng ta có thể xem xét ban hành một nghị quyết hay thể chế cụ thể cho doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển. “Nếu đã mở “cao tốc” thì cần cho số đông đi vào, không chỉ là tập đoàn, doanh nghiệp lớn mà cần mở nghị quyết riêng biệt cho cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa để họ được bảo vệ, được tạo động lực phát triển” - ông Nguyễn Kim Hùng nói. Theo đó, cần cụ thể hóa hơn nữa bằng nghị quyết, thể chế để chuyển được 5 triệu hộ kinh doanh cá thể sang doanh nghiệp phát triển bền vững. Đồng thời, không chỉ dừng lại ở việc mở đường, mà cần có “biển báo”, “hướng dẫn sử dụng” rõ ràng, để mọi doanh nghiệp không phân biệt quy mô, đều có thể hòa mình vào “cao tốc” phát triển.

Theo ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Nghị quyết 68 là cơ hội vàng để cải cách, nhưng việc đưa chính sách vào cuộc sống cần sự chủ động từ phía doanh nghiệp và đồng hành từ các cấp chính quyền. Mỗi bộ, ngành nên có sáng kiến cải cách riêng để đồng hành cùng doanh nghiệp. Mỗi địa phương cần có chỉ tiêu cụ thể trong việc phát triển khu vực kinh tế tư nhân, thậm chí nên xem đó như một chỉ tiêu thi đua trong đánh giá năng lực lãnh đạo. “Mỗi Bí thư, Chủ tịch UBND tỉnh cần có mục tiêu rõ ràng là làm sao thu hút được nhiều doanh nghiệp mới, làm sao tạo môi trường để doanh nghiệp hiện hữu phát triển. Đó là cách để Nghị quyết 68 thực sự đi vào cuộc sống, trở thành động lực phát triển chứ không phải chỉ là một khẩu hiệu” - ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.

Trong khi đó, ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận định, điểm then chốt là thể chế hóa tinh thần Nghị quyết 68 thành các chính sách cụ thể, có hiệu lực trong thực tiễn. Nếu không sửa đổi luật, loại bỏ quy định chồng chéo, điều kiện kinh doanh bất hợp lý, thì nghị quyết sẽ chỉ dừng lại ở văn bản.

Nhật Linh