Nghị quyết 57 với lĩnh vực y tế: Trên rải thảm, dưới đừng rải đinh

Nhân kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Thầy Thuốc Việt Nam (27/2/1955-27/2/2025), Tổng Bí thư Tô Lâm đến làm việc với Bộ Y tế và chúc mừng ngành đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đặc biệt là việc nâng cao tuổi thọ và cải thiện chất lượng sống cho người dân.

Tổng Bí thư nêu rõ, ngành y tế đang thiếu cơ sở hạ tầng công nghệ để đồng bộ dữ liệu sức khỏe trên toàn quốc, chưa có chính sách khuyến khích mạnh mẽ cho các công ty khởi nghiệp công nghệ y tế, việc áp dụng thành tựu công nghệ trong khám chữa bệnh còn hạn chế, nên thời gian tới cần thực hiện hiệu quả hơn nữa các nghị quyết của Đảng về y tế. Công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho nhân dân không chỉ là nhiệm vụ của ngành y tế, mà còn là trách nhiệm của mỗi người dân, của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, cần thực hiện theo quan điểm “trên rải thảm, dưới đừng rải đinh”.

Trong cuộc làm việc với Bộ Y tế, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: “Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá cao về việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ trong lĩnh vực y tế của Liên Hợp Quốc, với nhiều chỉ số về hệ thống y tế và sức khỏe cộng đồng vượt trội so với nhiều quốc gia có cùng mức phát triển. Hệ thống y tế nước ta đã không ngừng được củng cố, mở rộng từ Trung ương tới địa phương; từ đô thị tới các vùng rừng núi, hải đảo, vùng khó khăn, xa xôi hẻo lánh. Trình độ chuyên môn, năng lực nghiên cứu, khả năng thực hành của đội ngũ y bác sĩ ngày càng nâng cao bên cạnh các máy móc, trang thiết bị y tế, thuốc men ngày một hiện đại, tiên tiến. Năng lực y tế của chúng ta hiện nay không chỉ đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển của y học thế giới”.

Nhiều năm qua, ngành y tế luôn tiên phong ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số ở các cơ sở khám chữa bệnh và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng và mục tiêu cuối cùng là nâng cao tuổi thọ trung bình và cải thiện chất lượng sống cho người dân. Từ năm 1945 đến nay, tuổi thọ trung bình của người dân không ngừng tăng lên, từ khoảng 38 tuổi năm 1945 lên 60 tuổi trong giai đoạn 1975-1980. Hiện nay, tuổi thọ trung bình của người dân là 74,5 tuổi... Mặc dù vậy, trong quá trình ứng dụng công nghệ xây dựng các nền tảng số quốc gia như quản lý trạm y tế xã, hồ sơ sức khỏe điện tử, hỗ trợ tiêm chủng, khám chữa bệnh từ xa, hay dịch vụ công trực tuyến,… phục vụ công tác khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân vẫn có những chỉ tiêu bị đánh giá còn thấp.

Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn - Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư, Cục Cảnh sát Quản lý Hành chính và Trật tự xã hội, Bộ Công an cho biết: "Đối với dịch vụ công, thì hiện nay trong quá trình triển khai Đề án 06 vừa qua thì Bộ Y tế cũng đã có những nỗ lực triển khai các dịch vụ công liên thông, những dịch vụ công cụ thể của ngành y tế. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số các nội dung, trong đó nhóm chỉ số như là công khai, minh bạch, rồi tiến độ giải quyết, rồi thanh toán trực tuyến còn khá thấp. Tỷ lệ thủ tục hành chính có yêu cầu, nghĩa vụ tài chính được cung cấp trên cổng cũng rất là thấp và gần như không có giao dịch thanh toán trực tuyến. Tỷ lệ hồ sơ quá hạn cũng khá cao lên đến 95%".

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới thực tế này, như các dịch vụ công trong lĩnh vực y tế cũng như các nền tảng số về y tế phụ thuộc vào việc sử dụng của bệnh nhân, người dân. Chưa kể, khi kết nối liên thông trong quá trình thực hiện Đề án 06 - "Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử, phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030", Bộ Y tế cũng chưa xây dựng được đầy đủ hành lang pháp lý, chưa có cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế.

Ông Hà Anh Đức - Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh Bộ Y tế - nhìn nhận: "Thời gian vừa rồi chúng ta chưa xây dựng được cơ sở dữ liệu quốc gia, đó là thông qua Nghị định của Chính phủ về cơ sở dữ liệu quốc gia của ngành y tế, ảnh hưởng đến các hoạt động khác. Đấy cũng là một trong những điểm mà chúng tôi nhận thấy được về hành lang pháp lý trong giai đoạn vừa rồi".

Chuyển đổi số trong quá trình khám chữa bệnh đã được Bộ Y tế xây dựng hệ thống khám chữa bệnh từ xa Telehealth từ cách đây 5 năm. Tuy nhiên, theo Trung tâm Thông tin y tế quốc gia, Bộ Y tế, trong quá trình triển khai khám chữa bệnh từ xa đã nảy sinh một số khó khăn như chưa có đầy đủ các văn bản pháp lý về khám chữa bệnh từ xa, chưa có đầy đủ cơ sở dữ liệu của bệnh nhân, bệnh nhân vẫn có thói quen đến khám trực tiếp tại các cơ sở y tế, để khám và lĩnh thuốc bảo hiểm y tế. Mặc dù các bệnh mãn tính có thể tư vấn, điều trị trực tuyến trên V-Telehealth và chỉ cần sử dụng kết quả lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, nhưng bệnh nhân, nhất là những người cao tuổi mắc bệnh mãn tính không phải ai cũng có thiết bị di động thông minh, nên không cài đặt được ứng dụng khám chữa bệnh trực tuyến.

Hiện, tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh trong toàn quốc đã triển khai khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế bằng căn cước công dân gắn chip hoặc qua ứng dụng VNeID - ứng dụng định danh điện tử của Bộ Công an. Trong thời gian tới, vấn đề kết nối liên thông dữ liệu số giữa các đơn vị liên quan như y tế, bảo hiểm xã hội, hay liên thông nền tảng hồ sơ sức khỏe điện tử cũng cần phải có những giải pháp kịp thời, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh trong quá trình chuyển đổi số.

Ông Nguyễn Trường Nam - Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin y tế quốc gia, Bộ Y tế - nhận định: "Với định hướng phải khai thác và chia sẻ dữ liệu khám chữa bệnh, thì quan trọng nhất là được làm sạch dữ liệu, để khi người dân đi khám, chữa bệnh đảm bảo thông tin chính xác. Chúng tôi khi làm sạch dữ liệu tiêm chủng thấy rằng, khi người dân đi đến các Sở Y tế để cung cấp thông tin, nhiều khi bị sai lệch rất nhiều. Thế nên công tác làm sạch dữ liệu và đảm bảo tính chính xác, minh bạch thông tin là rất quan trọng. Chúng tôi sẽ kết hợp với Bộ Công an theo Đề án 06, để làm sạch dữ liệu của Bộ Y tế đặc biệt là dữ liệu khám bệnh, chữa bệnh và từ đó liên thông, chia sẻ dữ liệu cho các cơ sở y tế trên toàn quốc".

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, có 7 yếu tố đầu vào có thể ảnh hưởng tới việc cung cấp các dịch vụ khám chữa bệnh, đó là nhân lực, cơ sở vật chất, hệ thống thông tin, thuốc, trang thiết bị, nguồn kinh phí, chính sách và quản lý điều hành. Hiện nay, việc khám chữa bệnh đối với các bệnh viện, cơ sở y tế không phải lúc nào cũng có đủ 7 yếu tố đầu vào này, nên ứng dụng công nghệ thông tin, hay chuyển đổi số vẫn chưa thể đạt hiệu quả cao cũng là điều tất yếu.

Vì vậy, theo Phó Giáo sư Tiến sỹ Doãn Ngọc Hải - Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Y tế công cộng, Bộ Y tế đây cũng là khoảng trống mà các doanh nghiệp công nghệ cần quan tâm, nghiên cứu và phát triển các hệ thống phần mềm để làm sao các bệnh viện sử dụng một cách đơn giản nhất, an toàn nhất: "Đối với ngành y tế hiện nay khám chữa bệnh còn chưa tính đủ 7 yếu tố. Công nghệ thông tin vẫn là thứ yếu cho đến khi nào lựa chọn được những phần mềm phù hợp. Vậy thì, tôi đề xuất một công ty nào đó cho thuê và trả tiền theo mức độ sử dụng. Thứ hai là thiết lập cho bệnh viện quy trình thật chuẩn. Tất cả các việc này đều phải đưa về 1 cái cơ bản, để làm phần mềm, sau đó sử dụng và trả tiền".

1 trong 7 nhiệm vụ, giải pháp trong Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia có đề cập ngành y tế đó là: Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp. Trong đó nêu rõ, đẩy mạnh tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số, bảo đảm kinh tế số các ngành, lĩnh vực chiếm tối thiểu 70% kinh tế số; đẩy mạnh sản xuất thông minh trong các ngành, lĩnh vực: nông nghiệp, thương mại, tài chính, giáo dục, y tế, giao thông, logistics. Và để ngành y tế có thể chuyển đổi số hiệu quả, đem đến các thành tựu công nghệ phục vụ trong quá trình khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân, thì cần huy động tổng thể các nguồn lực, từ việc hoàn thiện chính sách, cải thiện hệ thống y tế cơ sở, thu hút và đãi ngộ nhân lực y tế, đến việc ứng dụng công nghệ số và đẩy mạnh y tế dự phòng.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu rõ: “Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho nhân dân không chỉ là nhiệm vụ của ngành y tế mà còn là trách nhiệm của mỗi người dân, của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội”. Cũng vì thế, khi thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đối với riêng lĩnh vực y tế, với quan điểm “trên thì rải thảm, dưới đừng rải đinh” đang cần người dân nhất là các bệnh nhân sử dụng một cách hiệu quả các nỗ lực chuyển đổi số của ngành y tế trong thời gian vừa qua, ví dụ như cài đặt các ứng dụng khám chữa bệnh từ xa, sử dụng các dịch vụ công trực tuyến về y tế, thanh toán trực tuyến các dịch vụ khám chữa bệnh.

Mai Hạnh/VOV1