Nghệ nhân Nguyễn Văn Chung: 'Thế hệ trẻ cần có trách nhiệm bảo tồn và phát huy nét đẹp thờ Mẫu'

Nghệ nhân Nguyễn Văn Chung nhận Quyết định bổ nhiệm làm Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bảo tồn và Phát huy các giá trị Di sản tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt thuộc Trung tâm Nghiên cứu Lịch sử và Bảo tồn di sản Văn hóa Quốc gia, Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển. Ảnh: Hoàng Kiểm

Căn duyên với đạo Mẫu

Khác với nhiều thanh đồng, đạo quan từng gặp khó khăn do sự phản đối từ gia đình khi bước vào con đường tâm linh, nghệ nhân Nguyễn Văn Chung may mắn nhận được sự ủng hộ tuyệt đối từ người thân. Gia đình anh vốn có truyền thống tín tâm, tin tưởng vào Mẫu, nên việc anh phụng sự đạo Mẫu được xem là tiếp nối căn duyên sâu xa với tín ngưỡng truyền thống.

Đối với Nguyễn Văn Chung, đạo Mẫu không chỉ là con đường tâm linh, mà còn là nền tảng đạo đức giúp các thành viên trong gia đình sống tốt hơn, sống thiện lành và trở thành công dân có ích. Anh luôn ghi nhớ lời dạy của Mẫu: “Tâm - Đức - Đạo - Hiếu - Tín” là những giá trị cốt lõi giúp con người sống tử tế và được cộng đồng trân trọng.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Chung trong một giá hầu. Ảnh: NVCC

Những trải nghiệm đáng nhớ

Chia sẻ về những trải nghiệm trong quá trình thực hành tín ngưỡng, nghệ nhân Nguyễn Văn Chung bộc bạch: “Mỗi lần bước lên sập hầu Thánh, tôi như được hóa thân thành các vị Chúa, Chầu, Quan, Cô, Cậu... Cảm giác ấy giúp tôi cảm nhận được sự bình an và như được nhà Thánh khai mở tâm trí”.

Mỗi năm, vào các dịp lễ tiệc của tiên Thánh, anh lại có cơ duyên được hầu, tùy thuộc vào điều kiện, thời gian và địa điểm. Tuy nhiên, anh cũng trăn trở về một số biểu hiện lệch chuẩn trong hoạt động hầu đồng hiện nay. Theo anh, nhiều người đã quá đặt nặng yếu tố kinh tế, khiến tín ngưỡng bị thương mại hóa. “Chi phí hầu đồng nên được giản lược, lấy lòng thành làm trọng”, anh nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, nghệ nhân Nguyễn Văn Chung bày tỏ lo ngại trước thực trạng một số người chưa hiểu đúng về tín ngưỡng thờ Mẫu nhưng đã vội vàng rao giảng, làm sai lệch bản chất của đạo. Anh cũng không đồng tình với việc sáng tác tùy tiện các bản văn, điệu hát, điệu múa mới vì điều này dễ làm mai một các giá trị nguyên bản đã tồn tại và phát triển hàng trăm năm.

Sứ mệnh của thế hệ trẻ

Là nghệ nhân trẻ, Nguyễn Văn Chung luôn ý thức sâu sắc về trách nhiệm bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa dân tộc. Anh cho rằng, thế hệ hôm nay đang thừa hưởng những giá trị quý báu do cha ông để lại, và cần có trách nhiệm tiếp nối, gìn giữ.

Với vốn hiểu biết sâu sắc về tín ngưỡng thờ Mẫu, anh mong muốn lan tỏa giá trị tích cực của đạo Mẫu đến với cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Theo anh, việc hiểu đúng và thực hành đúng tín ngưỡng sẽ góp phần làm đẹp đời sống tinh thần, giữ gìn bản sắc dân tộc trong dòng chảy hiện đại.

Trong vai trò Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bảo tồn và Phát huy các giá trị di sản tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt, nghệ nhân Nguyễn Văn Chung luôn tích cực tham gia đóng góp xây dựng và phát triển Câu lạc bộ. Gần 10 năm phụng sự nhà Thánh, anh luôn giữ vững phương châm "tốt đời, đẹp đạo", không ngừng học hỏi, trau dồi đạo hạnh, cũng như chia sẻ kinh nghiệm với cộng đồng thông qua các hoạt động diễn xướng, giao lưu tại các địa phương.

Lan tỏa giá trị từ cộng đồng đến quốc tế

Nghệ nhân Nguyễn Văn Chung tin rằng, để phát huy hiệu quả tín ngưỡng thờ Mẫu trong xã hội hiện đại, trước hết, mỗi đồng thầy cần hiểu đúng và sâu sắc ý nghĩa của tín ngưỡng này. Từ đó, mới có thể truyền tải một cách chính xác đến cộng đồng.

Anh đề xuất cần có sự tham gia tích cực của các cơ quan quản lý, tổ chức đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, các nhà đền, trung tâm nghiên cứu, trung tâm bảo tồn văn hóa... để tạo nền tảng vững chắc cho việc truyền thông, giáo dục và phát huy đạo Mẫu. Bên cạnh đó, việc đưa tín ngưỡng thờ Mẫu lên sân khấu biểu diễn, tổ chức các hoạt động thực hành tại đình, đền, điện cũng là cách để cộng đồng trong và ngoài nước dễ tiếp cận và hiểu hơn về giá trị của di sản này.

Theo anh, thông qua các hình thức truyền thông đa dạng và đúng đắn, có thể giới thiệu tín ngưỡng thờ Mẫu - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (được UNESCO công nhận năm 2016) đến với bạn bè quốc tế, góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam và văn hóa dân tộc ra thế giới.

Phụng sự Thánh đạo, dấn thân vì cộng đồng

Không chỉ là người phụng sự tâm linh, nghệ nhân Nguyễn Văn Chung còn là một tấm gương trong hoạt động xã hội. Anh thường xuyên tham gia các hoạt động thiện nguyện, ủng hộ cứu trợ đồng bào bị thiên tai, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn. Những việc làm ấy không chỉ thể hiện tinh thần “tương thân tương ái” mà còn là một phần trong hành trình hoằng dương Thánh đạo - sống vì cộng đồng và vì cái thiện.

Ghi nhận những đóng góp của anh trong bảo tồn và phát huy tín ngưỡng thờ Mẫu, nhiều cấp ngành, tổ chức nghiên cứu, trung tâm văn hóa đã trao tặng anh các bằng khen, giấy khen. Những phần thưởng ấy không chỉ là sự ghi nhận mà còn là nguồn động viên lớn giúp anh tiếp tục hành trình tâm linh và cống hiến.

Như Yến