Nghệ An: Xử lý trách nhiệm vụ xâm phạm di tích Quốc gia lèn Hai Vai

Thiếu giám sát dẫn đến doanh nghiệp khai thác đất trái phép tại di tích Quốc gia

Ngày 3/9, thông tin từ UBND huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, đơn vị này vừa ban hành văn bản 2359/UBND-NV xử lý trách nhiệm các cá nhân vi phạm liên quan đến việc khai thác đất đá tại khu vực chân di tích lèn Hai Vai, xã Minh Châu, huyện Diễn Châu.

Năm 1994, lèn Hai Vai được công nhận là Di tích lịch sử - danh thắng cấp Quốc gia.

Lèn Hai Vai là một khối đá tự nhiên có chiều dài 800m, nơi rộng nhất 120m, nơi cao nhất 141m. Ngọn này có cấu tạo giữa nhỏ nhô lên cao, 2 bên thấp dần nhưng cân đối như vai người.

Lèn Hai Vai có nhiều giá trị văn hóa, lịch sử. Năm 1964, trong đợt điều tra khảo cổ học, các nhà nghiên cứu đã phát hiện một số xương hóa thạch và công cụ đá của người tiền sử.

Năm 1971, Viện Khảo cổ học Việt Nam phối hợp với một số đơn vị tiến hành khảo sát nghiên cứu tại lèn, phát hiện một số hiện vật, xác định thuộc nền văn hóa Phùng Nguyên (có niên đại cách ngày nay khoảng 4.078 năm). Những phát hiện trên đã xác định đây là nơi có người nguyên thủy sinh sống.

Với những giá trị tiêu biểu nêu trên, năm 1994, di tích được bộ Văn hóa - Thông tin công nhận là Di tích lịch sử - danh thắng cấp Quốc gia.

Hang Thần Đồng (hay hang Tiên Động) được người dân xưng tụng là nơi tỏa linh khí giúp mảnh đất này sinh ra nhiều nhân tài.

Vào ngày 13/2/2024, công ty TNHH Trung Việt Hưng tiến hành thi công móng cột đường dây điện qua địa bàn xã Minh Châu.

Tại đây, đơn vị này đã tiến hành san sửa đường công vụ phục vụ vận chuyển vật liệu thi công, nên đào bới một số lượng đất dưới chân lèn Hai Vai để làm đường công vụ thi công móng cột đường dây điện.

UBND xã Minh Châu sau đó đã đồng ý bằng văn bản cho đơn vị này tự mở đường quanh lèn theo lối đi dân sinh với cam kết không được lấy đất, đá dưới chân lèn làm ảnh hưởng đến di tích.

Tuy nhiên, ngày 28/2/2024, bảo vệ di tích đã phát hiện trong quá trình thực hiện, đơn vị thi công đã lấy đất, đá ở chân núi để phục vụ dự án.

Xét thấy đơn vị thi công thực hiện không đúng cam kết, UBND xã đã lập biên bản, tiến hành đình chỉ, đồng thời báo cho UBND huyện Diễn Châu.

Đối với hành vi vi phạm Luật Di sản, UBND huyện Diễn Châu đề xuất UBND tỉnh xử phạt doanh nghiệp này 90 triệu đồng; Tương tự, hành vi vi phạm Luật Khoáng sản cũng bị đề xuất mức phạt 90 triệu đồng. Tổng mức phạt là 180 triệu đồng. Ngoài ra, công ty còn phải khắc phục hậu quả bằng việc bồi hoàn, khôi phục hiện trạng ban đầu của di tích.

Rút kinh nghiệm, yêu cầu bảo vệ di tích Quốc gia

Trước đó, ngày 25/3/2024, UBND huyện Diễn Châu ban hành kết luận số 45/KL-UBND, kiểm tra việc vi phạm pháp luật về khai thác đất đá tại khu vực chân di tích lèn Hai Vai, xã Minh Châu.

Qua kiểm tra, UBND huyện đã phát hiện nhiều sai phạm trong công tác quản lý đất đai và bảo vệ di sản văn hóa tại khu vực này. Tiếp đó, ngày 8/5/2024, kết luận số 60/KL-UBND được ban hành nhằm điều chỉnh kết luận trước đó.

Theo các kết luận trên và thông báo của Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy Diễn Châu, các cá nhân gồm ông Võ Đình Quyền, Chủ tịch UBND xã Minh Châu; ông Phan Đình Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã; ông Nguyễn Đình Huy, Phó Chủ tịch UBND xã và ông Tạ Khắc Hạnh, nguyên Công chức Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng và Môi trường, UBND xã Minh Châu đã vi phạm quy định pháp luật trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ.

Công ty TNHH Trung Việt Hưng đã đào múc đất đá trái phép tại khu vực chân lèn Hai Vai để làm vật liệu xây dựng thông thường.

Các sai phạm chủ yếu xoay quanh việc buông lỏng quản lý, thiếu giám sát và kiểm tra trong quá trình thi công dự án đường dây 500KV của công ty Trung Việt Hưng, dẫn đến việc khai thác đất đá trái phép tại khu vực chân lèn Hai Vai, làm thay đổi cảnh quan Di tích lịch sử - danh thắng cấp Quốc gia lèn Hai Vai.

Sau khi xem xét đề nghị của Hội đồng kỷ luật và các phòng ban liên quan, Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu đã đưa ra quyết định không kỷ luật các cá nhân liên quan, mà chỉ yêu cầu rút kinh nghiệm sâu sắc.

Quyết định này dựa trên cơ sở các hành vi vi phạm của các cá nhân là ít nghiêm trọng và đã được khắc phục hậu quả kịp thời.

Trong quá trình làm việc, các cá nhân này đã có những đóng góp tích cực và không có lịch sử bị kỷ luật. Đồng thời, các sai phạm xảy ra trong bối cảnh cần thực hiện gấp rút dự án đường dây điện 500KV - một dự án trọng điểm của quốc gia, khiến các cá nhân liên quan chưa thể kịp thời nhận thức đầy đủ về mức độ nghiêm trọng của hành vi.

UBND huyện Diễn Châu yêu cầu Chủ tịch xã và các cá nhân liên quan cần nghiêm túc rút kinh nghiệm và không tái phạm.

UBND huyện Diễn Châu nhấn mạnh việc yêu cầu các cá nhân liên quan, bao gồm ông Võ Đình Quyền, ông Phan Đình Thanh, ông Nguyễn Đình Huy và ông Tạ Khắc Hạnh, cần nghiêm túc rút kinh nghiệm và không tái phạm.

Việc này nhằm đảm bảo kỷ luật, kỷ cương trong quản lý nhà nước, đồng thời bảo vệ và giữ gìn Di tích lịch sử - danh thắng cấp Quốc gia lèn Hai Vai.

Nguyễn Anh Ngọc