Ngày 8/3: Có thực sự cần tặng quà, mua hoa?

Phụ nữ có nhiều gánh nặng cuộc sống. Ảnh minh họa: Vocal Media

Bài viết này tổng hợp các quan điểm đa chiều từ nhiều tác giả và chuyên gia, đồng thời thảo luận về cách thức kỷ niệm ngày Quốc tế Phụ nữ sao cho ý nghĩa nhất.

Khi phụ nữ xuống đường

Ngày Quốc tế Phụ nữ không chỉ đơn thuần là một ngày lễ trên lịch.

Ý tưởng về ngày này bắt nguồn từ đảng Xã hội Mỹ vào năm 1909, sau đó được nhà nữ quyền người Đức Clara Zetkin thúc đẩy thành một sự kiện toàn cầu tại hội nghị phụ nữ ở Copenhagen (Đan Mạch) năm 1910.

Đến năm 1917, một cuộc biểu tình lớn của phụ nữ Nga đòi "bánh mì và hòa bình" đã đánh dấu bước ngoặt, dẫn đến việc ngày 8/3 chính thức được chọn làm mốc kỷ niệm.

Kristen Ghodsee, giáo sư tại Đại học Pennsylvania (Mỹ), nhấn mạnh rằng cuộc biểu tình này không chỉ là lời kêu gọi của phụ nữ mà còn kéo theo sự tham gia của nam giới, mở đường cho những thay đổi lớn trong xã hội Nga thời đó.

Từ năm 1975, Liên Hợp Quốc (UN) bắt đầu công nhận ngày này, biến nó thành một nền tảng toàn cầu để thúc đẩy bình đẳng giới. Theo trang projectf.com.au, UN Women – tổ chức được thành lập vào năm 2010 – hiện dẫn dắt chiến dịch 8/3, tập trung vào việc giải quyết các vấn đề như chênh lệch mức lương, quyền sinh sản, giáo dục và công lý cho phụ nữ.

Tuy nhiên, ý nghĩa ban đầu của ngày này - một lời kêu gọi hành động và đấu tranh - dường như đang bị mai một ở một số nơi, nhường chỗ cho những bó hoa và lời chúc sáo rỗng.

Cách kỷ niệm hình thức?

Dù được tổ chức rộng rãi, ngày 8/3 không phải không gây dư luận trái chiều.

Scout McCraw, trong bài viết trên một diễn đàn năm 2016, bày tỏ sự nghi ngờ về việc dành riêng một ngày để tôn vinh phụ nữ. Cô lập luận rằng nếu muốn tôn vinh thành tựu của phụ nữ, tại sao không tôn trọng họ mỗi ngày thay vì chỉ vào ngày 8/3?

McCraw so sánh ngày 8/3 với Tháng Lịch sử Da đen, cho rằng nó giống như một "miếng băng cá nhân" tạm thời che đậy hàng thế kỷ bất công, sau đó mọi thứ lại quay về "bình thường".

Quan điểm của McCraw nhấn mạnh, việc gói gọn sự công nhận vào một ngày có thể làm giảm giá trị của cuộc đấu tranh liên tục vì bình đẳng.

Maria Meziani, một tác giả trẻ trên trang voicesofyouth.org, lại đặt câu hỏi liệu việc dành riêng một ngày cho phụ nữ có phải là biểu hiện của sự phân biệt giới tính ngược lại hay không.

Meziani cho rằng việc tổ chức ngày Quốc tế Phụ nữ có thể ngầm ám chỉ phụ nữ yếu đuối, cần một ngày đặc biệt để được công nhận, thay vì coi sự bình đẳng là hiển nhiên.

Ở Ukraine, blogger Zoya Kazanzhy gọi IWD là "ngày lễ giả tạo và đạo đức giả nhất", theo trang Rferl. Cô chỉ trích cách ngày này bị biến thành một dịp tặng hoa và chocolate, xa rời mục tiêu ban đầu là đấu tranh cho quyền lợi phụ nữ.

"Những biểu hiện tình cảm hời hợt không thể cải thiện cuộc sống của những phụ nữ đang thực sự gặp vấn đề" - đó là suy nghĩ của Sarah Vine, viết trên tờ Daily Mail.

Những ý kiến này dường như cho thấy một thực trạng chung: Ngày Quốc tế Phụ nữ đang mất dần tính đấu tranh, trở thành một ngày lễ mang tính hình thức.

Một số ý kiến cho rằng ngày 8/3 hiện nay đang mang nặng tính hình thức. Ảnh minh họa: Fault Magazine

Đánh bóng hình ảnh

Một trong những chỉ trích lớn nhất đối với ngày 8/3 là việc các tập đoàn lợi dụng nó để đánh bóng hình ảnh thay vì thực sự cam kết cải thiện quyền lợi phụ nữ.

Các chiến dịch quảng cáo mang thông điệp nữ quyền tràn lan, nhưng trong nội bộ nhiều công ty, chênh lệch lương và môi trường làm việc thiếu công bằng vẫn tồn tại.

Ví dụ, tập đoàn McDonald’s từng gây tranh cãi khi lật ngược logo thành chữ “W” (viết tắt của Women - Phụ nữ) vào ngày 8/3 như một hành động ủng hộ phụ nữ, nhưng lại bị vạch trần rằng đây là chiêu trò tiếp thị vì tập đoàn không có những cải cách thực chất để nâng cao quyền lợi cho lao động nữ, theo Daily Sabah.

Bao giờ thế giới có bình đẳng nam nữ?

Dù đã có nhiều tiến bộ, bất bình đẳng giới vẫn còn là vấn đề nghiêm trọng. Theo trang Equality Now, thế giới có thể mất đến 286 năm để đạt được bình đẳng giới thực sự nếu không có những biện pháp mạnh mẽ hơn.

Khoảng cách lương so với nam giới, sự thiếu vắng phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo, và bạo lực giới là những vấn đề nổi cộm.

Trong bối cảnh đó, nhiều nhà hoạt động kêu gọi biến ngày 8/3 thành một dịp để thúc đẩy thay đổi thực sự, thay vì chỉ dừng lại ở những lời chúc hay những bó hoa, gói quà. Giáo dục về bình đẳng giới, cải cách luật pháp và thay đổi văn hóa tổ chức là những điều cần được ưu tiên hơn.

Ngày Quốc tế Phụ nữ đúng nghĩa

Nhiều người cho rằng, điều quan trọng là cải thiện chất lượng cuộc sống của phụ nữ hàng ngày cần ưu tiên hơn việc chỉ tập trung mua hoa, tặng quà trong một ngày. Ảnh minh họa: Shutterstock

Vậy làm thế nào để ngày 8/3 thực sự có ý nghĩa khi nó đang đứng trước nguy cơ bị pha loãng bởi sự thương mại hóa và hình thức hóa?

Trang Projectf khuyến nghị các công ty nên sử dụng ngày này để tôn vinh tiếng nói của phụ nữ, cải thiện chính sách nội bộ và giáo dục nhân viên về bình đẳng giới.

Vai trò của nam giới như những đồng minh trong cuộc chiến này được nhấn mạnh hơn bao giờ hết, bởi thay đổi văn hóa chỉ khả thi khi cả hai giới cùng tham gia.

Trang Daily Sabah cho rằng thay vì tặng quà và mua hoa, chúng ta nên tập trung vào các sự kiện thúc đẩy bình đẳng lương, quyền tiếp cận giáo dục và công lý.

Trang Equality Now kêu gọi hỗ trợ các tổ chức đấu tranh cho phụ nữ, đặc biệt khi chỉ chưa tới 2% quỹ từ thiện ở Mỹ được dành cho quyền lợi của phụ nữ và trẻ em gái.

Nguyễn Thái - Tổng hợp