Ngành thép Ukraine lao đao vì nguy cơ mất Pokrovsk
Ngành thép Ukraine đứng trước nguy cơ sụp đổ khi Pokrovsk - trung tâm sản xuất than cốc lớn nhất nước này có thể bị các lực lượng Nga kiểm soát. Việc này không chỉ khiến sản lượng luyện kim giảm một nửa mà còn ảnh hưởng nặng nề đến ngân sách quốc gia Ukraine với thiệt hại ước tính lên tới 360 triệu USD.
Theo đánh giá của chuyên gia về Ukraine Sławomir Matuszak tại Trung tâm Nghiên cứu phương Đông (OSW) có trụ sở tại Ba Lan, ngành công nghiệp luyện kim Ukraine đang đối mặt với một thách thức nghiêm trọng khi tình hình an ninh xung quanh khu vực Pokrovsk ngày càng xấu đi. Metinvest, tập đoàn thuộc sở hữu của tỷ phú Rinat Akhmetov, vừa thông báo phải sơ tán nhân viên và gia đình họ khỏi một trong những nhà máy khai thác than quan trọng của công ty do tình hình chiến sự căng thẳng.
Nhà máy trên, thuộc Shakhtouprawlinnia "Pokrovśke", đóng góp khoảng một nửa tổng sản lượng than cốc của Metinvest. Đáng chú ý, Shakhtouprawlinnia "Pokrovśke" không chỉ là doanh nghiệp khai thác mỏ lớn nhất Ukraine mà còn chịu trách nhiệm sản xuất tới 90% sản lượng than cốc toàn quốc - nguyên liệu không thể thiếu trong quy trình sản xuất thép.
Với công suất khai thác ấn tượng 3,6 triệu tấn than mỗi năm, các nhà máy tại Pokrovsk đóng vai trò then chốt trong việc đáp ứng nhu cầu của ngành thép Ukraine. Tuy nhiên, viễn cảnh ngừng hoạt động hoàn toàn của khu mỏ này dường như chỉ còn là vấn đề thời gian, khi tình hình chiến sự tiếp tục diễn biến phức tạp.
Hệ lụy của việc mất Pokrovsk sẽ vô cùng nghiêm trọng. Theo đánh giá của hiệp hội các doanh nghiệp ngành luyện kim Ukrmetałurhprom, sản lượng luyện kim có thể sụt giảm tới 50%. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất mà còn tác động mạnh đến nguồn thu ngân sách - ước tính có thể giảm tới 15 tỷ UAH (khoảng 360 triệu USD).
Để duy trì hoạt động, ngành thép Ukraine sẽ buộc phải nhập khẩu than cốc với chi phí cao hơn 30% so với nguồn trong nước. Hiện tại, Ukraine đã nhập khẩu hơn 400.000 tấn than cốc từ Ba Lan trong 9 tháng đầu năm. Tuy nhiên, việc tăng mạnh khối lượng nhập khẩu sẽ gặp nhiều khó khăn về hậu cần, đồng thời quá trình tái thiết chuỗi cung ứng có thể kéo dài nhiều năm.
Ngành luyện kim Ukraine vốn đã chịu nhiều tổn thất từ cuộc xung đột với Nga. Sản lượng thép đã giảm mạnh từ 21 triệu tấn năm 2021 xuống còn khoảng 6,2 triệu tấn vào năm 2022, một phần do việc mất hai nhà máy thép lớn ở Mariupol. Các doanh nghiệp Ukraine còn phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động và gián đoạn nguồn cung điện.
Mặc dù đã có những cải thiện nhờ việc mở hành lang Biển Đen mới vào tháng 9/2023, giúp doanh số xuất khẩu gang thép tăng từ 1,1 triệu tấn trong quý 4/2023 lên 1,7 triệu tấn trong quý 3/2024, và sản lượng thép dự kiến đạt 7,3 triệu tấn trong năm 2024, nhưng những thành quả này có thể bị đe dọa nghiêm trọng nếu Pokrovsk bị mất kiểm soát.