Ngành ô tô Trung Quốc - Bài 1: Sự đổi ngôi trên bản đồ thế giới

Logo và trụ sở hãng sản xuất xe điện BYD ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN

Bài viết có tiêu đề tạm dịch là "Các hãng xe Trung Quốc đổ xô đến Australia" đăng trên báo Australia Financial Review (AFR) có nội dung chính như sau:

Trong hai năm gần đây, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang dần có bước chuyển mình đáng chú ý, từ vị trí là người đi sau trên bản đồ ô tô thế giới trở thành người dẫn đầu, đặc biệt là trong lĩnh vực xe điện.

Số liệu không chính thức trên trang bách khoa toàn thư mở Wikipedia cho thấy toàn Trung Quốc có 157 nhà sản xuất ô tô, trong khi thống kê của Just Auto - một công ty nghiên cứu mô hình kinh doanh B2B (từ doanh nghiệp đến doanh nghiệp) – chỉ ra rằng Trung Quốc có 241 doanh nghiệp ô tô và tạp chí Automotive News China khẳng định nước này có 119 công ty sản xuất xe điện.

Hãy so sánh với hai nước sản xuất ô tô lâu đời là Đức và Nhật Bản. Có thể thấy rằng ở Đức, chỉ có sáu doanh nghiệp ô tô lớn và một số hãng xe nhỏ. Còn tại Nhật Bản có tám công ty ô tô lớn. Mỹ có "bộ tam" gồm GM, Ford và Chrysler - mỗi hãng sở hữu một vài thương hiệu nhỏ - cùng với nhà máy chế tạo của hãng xe

Tesla (Mỹ) và một số nhà sản xuất xe điện nhỏ mới thành lập như các hãng Rivian và Lucid.

Ngay cả khi loại bỏ tất cả các công ty ô tô quy mô nhỏ và ước tính sẽ xuất hiện tình trạng sáp nhập của một số công ty trong ngành, thì vẫn có thể dễ dàng nhận thấy rằng ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc hiện có quy mô lớn nhất và đa dạng nhất thế giới. Năm 2023, cường quốc châu Á đạt sản lượng 30,2 triệu ô tô, nhiều hơn tổng số xe của bốn quốc gia nổi tiếng trong ngành công nghiệp ô tô thế giới là Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Hàn Quốc.

Tốc độ tăng trưởng về số lượng, chất lượng và sự đổi mới của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc gợi nhớ đến nỗ lực vượt qua Mỹ của Nhật Bản, của Hàn Quốc trong thập niên trước. Tuy nhiên, với Trung Quốc, mọi thứ đang diễn ra nhanh hơn rất nhiều. Theo Giám đốc Văn phòng Trung Quốc của công ty tư vấn nghiên cứu ô tô toàn cầu SBD Automotive, Victor Zhang, có sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ nhưng không phải sự hỗ trợ nào cũng mang lại hiệu quả. Điểm mấu chốt vẫn là nỗ lực tự thân của các doanh nghiệp.

Ngoài ra, tại Trung Quốc đang xuất hiện tình trạng dư thừa sản xuất, dẫn đến cung vượt cầu. Giai đoạn đầu các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc được trợ cấp mạnh mẽ, chủ yếu được mua bởi các công ty làm dịch vụ đặt xe. Một số phương tiện này chỉ có thể chạy được 100 km sau một lần sạc và không phù hợp để chạy thương mại. Chúng đã nhanh chóng bị thay thế và loại bỏ. Nhưng ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc vẫn tiếp tục phát triển và để tồn tại, các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc buộc phải tìm cách vươn ra thế giới.

Vào đầu thế kỷ 21, Trung Quốc sản xuất khoảng 2 triệu xe cơ giới/năm. Chỉ 8 năm sau, nước này đã vượt qua Nhật Bản và Mỹ để trở thành nhà sản xuất lớn nhất thế giới. Theo Tổ chức các nhà sản xuất xe có động cơ quốc tế, sản lượng xe cơ giới toàn cầu năm 2023 (bao gồm cả ô tô con, xe thương mại hạng nhẹ, xe buýt và xe tải) của Trung Quốc là 93,5 triệu chiếc. Điều đó có nghĩa là Trung Quốc sản xuất gần 1/3 số xe dành cho thị trường nội địa.

Ngoài ra, con số 5,2 triệu chiếc xe được xuất khẩu ra nước ngoài đã đưa Trung Quốc trở thành nước xuất khẩu xe có động cơ lớn thứ hai thế giới vào năm 2023. Năm 2024, dự kiến Trung Quốc sẽ vượt qua quốc gia đang dẫn đầu là Nhật Bản, trờ thành nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, năng lực sản xuất của Trung Quốc vẫn đang tăng lên trong khi thị trường nội địa đang hạ nhiệt, đặc biệt là ô tô chạy bằng xăng. Tình huống này khiến nhiều nhà sản xuất đứng trước lựa chọn xuất khẩu hoặc phá sản.

Ông Tony Weber, Giám đốc điều hành của Phòng Công nghiệp Ô tô Liên bang Australia, cho biết: “Những thị trường không có thuế quan và phi thuế quan như Australia là cực kỳ hấp dẫn đối với các nhà xuất khẩu Trung Quốc”. Ông Tony Weber chỉ ra rằng quốc gia này đã là nhà cung cấp ô tô mới lớn thứ ba cho Australia - một số từ các thương hiệu mới, một số khác từ các nhà sản xuất quốc tế có uy tín và chất lượng đang đáp ứng mong đợi của người mua. Ngành công nghiệp ô tô thế giới sẽ có một sự thay đổi đáng kể trong vài năm tới và điều đó tốt cho người tiêu dùng.

Nguyễn Linh (P/v TTXVN tại Sydney)