Ngành ô-tô chao đảo khi ông Trump tuyên bố áp thuế 25%

"Những gì chúng tôi sẽ làm là áp dụng mức thuế 25% đối với tất cả các loại ô-tô không được sản xuất tại Mỹ", Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Phòng Bầu dục ngày 26-3. Ông cho biết thuế nhập khẩu mới sẽ có hiệu lực từ ngày 2-4, cùng ngày ông dự định công bố thuế quan đối ứng nhằm vào các quốc gia chịu trách nhiệm cho phần lớn thâm hụt thương mại của Mỹ.

Ô-tô được lắp ráp tại nhà máy Ford ở Dearborn, Michigan (Mỹ). Ảnh: Getty Images

Theo Phó Thư ký báo chí Nhà Trắng Harrison Fields, mức thuế 25% sẽ được áp dụng đối với xe chở khách nhập khẩu (xe sedan, xe SUV, xe crossover, xe tải nhỏ, xe chở hàng) và xe tải nhẹ. Thuế này cũng sẽ áp dụng cho các bộ phận ô-tô quan trọng như động cơ, hộp số, bộ phận truyền động và linh kiện điện, với các quy trình mở rộng thuế quan đối với các bộ phận bổ sung nếu cần thiết. Chính sách này sẽ không áp dụng cho các linh kiện ô-tô thuộc diện bao phủ của Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada cho đến khi Bộ trưởng Thương mại thiết lập một quy trình áp dụng thuế quan đối với các mặt hàng không phải của Mỹ trên cơ sở tham vấn với Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP).

Lợi bất cập hại?

Theo CBS, ông Trump nhấn mạnh rằng nếu ô-tô được sản xuất tại Mỹ, sẽ không phải đóng thuế. "Điều này sẽ tiếp tục thúc đẩy sự tăng trưởng chưa từng có". Ông Trump cho biết ông tin rằng mức thuế nhập khẩu mới có thể giúp Mỹ tăng thêm doanh thu từ 600 tỷ tới 1 nghìn tỷ USD trong 2 năm tới, và số tiền này sẽ được sử dụng để giảm đáng kể khoản nợ công. Theo Al Jazeera, khi được hỏi liệu có phải cố vấn thân cận của ông, CEO Tesla Elon Musk, đã đưa ra đề xuất về thuế ô-tô hay không, ông Trump đã trả lời là không. Ông Trump nói: "Ông ấy chưa bao giờ nhờ tôi giúp đỡ trong công việc kinh doanh. Tôi đã làm điều đúng đắn, và ông ấy cũng muốn tôi làm điều đúng đắn". Ông Trump nói thêm rằng những khoản thuế quan này có thể mang lại lợi ích cho nhà máy Tesla của ông Musk. "Ông ấy có một nhà máy lớn ở Texas, ông ấy cũng có một nhà máy lớn ở California. Theo tôi, bất kỳ ai có nhà máy ở Mỹ đều sẽ được hưởng lợi".

Tuy nhiên, các chuyên gia ngành công nghiệp ô-tô dự đoán động thái trên sẽ đẩy giá thành ô-tô lên cao và kìm hãm sản xuất trong ngành này. Theo dữ liệu của công ty nghiên cứu GlobalData, gần một nửa số ô-tô được bán ra tại Mỹ trong năm 2024 là xe nhập khẩu. Hiệp hội Autos Drive America, một nhóm đại diện cho các nhà sản xuất ô-tô nước ngoài lớn tại Mỹ, nhận định mức thuế quan mới của ông Trump sẽ khiến việc sản xuất và bán ô-tô tại Mỹ trở nên đắt đỏ hơn, kéo theo việc tăng giá, người tiêu dùng bị giới hạn lựa chọn và sẽ có ít việc làm trong ngành sản xuất ô-tô ở Mỹ hơn. Một số nhà phân tích kinh tế cho rằng mặc dù thuế quan có thể tăng doanh thu ngắn hạn nhưng chúng có thể làm giảm đáng kể lượng ô-tô nhập khẩu và gây áp lực lên toàn bộ chuỗi cung ứng và vật giá tiêu dùng. Các nhà phân tích chỉ ra rằng động thái này có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng thương mại với các nước xuất khẩu ô-tô châu Âu, Nhật Bản, và Hàn Quốc, và gây ra một làn sóng thuế quan mang tính trả đũa.

Phản ứng của các nước

Tối 26-3, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), bà Ursula von der Leyen bày tỏ rất tiếc về quyết định của Mỹ áp thuế 25% đối với ô-tô nhập khẩu. Bà von der Leyen khẳng định biện pháp thuế quan trên tác động xấu đến doanh nghiệp và càng tệ hơn nữa đối với người tiêu dùng ở cả Mỹ và Liên minh châu Âu (EU). Bà nhấn mạnh: "Ngành sản xuất ô-tô là động lực của sự đổi mới, khả năng cạnh tranh và việc làm chất lượng cao, với chuỗi cung ứng tích hợp sâu rộng ở cả hai bờ Đại Tây Dương… chúng tôi sẽ cùng nhau bảo vệ người lao động, doanh nghiệp và người tiêu dùng trên khắp EU". Bà cho biết thêm rằng EU đang đánh giá thông báo của Mỹ, và sẽ tiếp tục tìm cách đàm phán trong khi vẫn bảo vệ lợi ích kinh tế của mình.

Trong phản ứng cùng ngày, Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết chính phủ nước này sẽ xem xét các phương án trả đũa thuế ô-tô mà Mỹ mới công bố. Dự kiến trong ngày Thủ tướng sẽ triệu tập cuộc họp nội các để thảo luận về vấn đề này. Ông Carney khẳng định thuế quan là "một cuộc tấn công trực tiếp" vào người lao động Canada. Ông nêu rõ chính phủ Canada đã lường trước khả năng này và sẽ thực hiện các bước vì lợi ích của người lao động Canada, của Canada". Trước đó, ông Carney đã công bố "quỹ ứng phó chiến lược" trị giá 1,4 tỷ USD để hỗ trợ ngành công nghiệp ô-tô trong nước. Ông cho biết số tiền này sẽ được sử dụng để thúc đẩy khả năng cạnh tranh của ngành ô-tô, bảo vệ việc làm trong ngành sản xuất, giúp người lao động có được chuyên môn và xây dựng chuỗi cung ứng vững chắc của Canada.

Cùng ngày, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết Tokyo sẽ "xem xét mọi phương án" để ứng phó với thông báo của Washington về việc áp thuế 25% đối với ô-tô nhập khẩu. Trong khi đó, Tổng thống Brazil, ông Lula da Silva cảnh báo Tổng thống Trump sẽ gây tổn hại đến nền kinh tế Mỹ khi áp các mức thuế quan bổ sung. Theo ông Lula, thuế sẽ làm tăng giá hàng hóa và có thể dẫn đến lạm phát. Ông nhấn mạnh: "Chủ nghĩa bảo hộ không giúp ích cho bất kỳ quốc gia nào trên thế giới".

Đây là động thái mới nhất của chính quyền Tổng thống Trump trong cuộc chiến thương mại với các nước khác. Tổng thống Trump trong tuần cho biết đây vẫn chưa phải vòng thuế quan cuối cùng trong những ngày tới. Ông Trump cũng từng đề cập tới việc áp thuế nhập khẩu đối với chất bán dẫn và gỗ. Trong khi đó, chính quyền Mỹ dự kiến ngày 2-4 sẽ công bố mức thuế đối xứng đối với từng đối tác thương mại của mình.

AN BÌNH