Ngành ngân hàng tăng tốc chuyển đổi số, hướng tới nền kinh tế không tiền mặt năm 2030

Theo định hướng, đến năm 2030, 95% người dân từ 15 tuổi trở lên sẽ sở hữu tài khoản giao dịch tại ngân hàng hoặc tổ chức được phép. Giá trị giao dịch không tiền mặt được kỳ vọng đạt quy mô gấp 30 lần GDP, so với mức hơn 20 lần hiện nay. Đồng thời, 80% ngân hàng thương mại phấn đấu có tỷ trọng doanh thu từ kênh số vượt 30%.

Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu số hóa toàn diện hoạt động quản lý, điều hành. Phần lớn thủ tục hành chính đủ điều kiện sẽ được cung cấp dưới dạng dịch vụ công trực tuyến toàn trình, có thể truy cập đa nền tảng, đặc biệt trên thiết bị di động. Dự kiến 95% hồ sơ hành chính được xử lý hoàn toàn trực tuyến và tối thiểu 90% người dân, doanh nghiệp hài lòng với chất lượng dịch vụ công.

Song song đó, ngành ngân hàng sẽ xây dựng Trung tâm giám sát, điều hành thông minh (IOC), hình thành và khai thác các cơ sở dữ liệu trọng điểm như dữ liệu quốc gia về khách hàng ngân hàng, dữ liệu chuyên ngành dùng chung và dữ liệu quản lý thị trường vàng. Các hệ thống thông tin trọng yếu như thanh toán điện tử liên ngân hàng, quản lý tín dụng, báo cáo, phòng chống rửa tiền và quản lý rủi ro tiếp tục được hiện đại hóa theo kiến trúc công nghệ tiên tiến.

Ngành ngân hàng tăng tốc chuyển đổi số, hướng tới nền kinh tế không tiền mặt năm 2030. Ảnh minh họa

Thực tế trong 9 tháng đầu năm 2025 cho thấy xu hướng thanh toán số tăng trưởng mạnh. Toàn hệ thống ghi nhận hơn 17,8 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt với tổng giá trị vượt 260 triệu tỷ đồng. So với cùng kỳ năm trước, số lượng giao dịch tăng hơn 43% và giá trị tăng trên 24%. Hiện khoảng 87% dân số trưởng thành đã sở hữu tài khoản thanh toán.

Đối với khối ngân hàng thương mại, chiến lược chuyển đổi số được yêu cầu triển khai bài bản. Mục tiêu đến năm 2030 là ít nhất 70% nghiệp vụ được cung cấp hoàn toàn trên môi trường số; 80% giao dịch khách hàng thực hiện qua kênh số; khoảng 50% ngân hàng số hóa toàn bộ quy trình cho vay bán lẻ. Các hệ thống công nghệ cốt lõi sẽ vận hành theo cơ chế dự phòng chủ động (Active–Active), sẵn sàng triển khai trên nền tảng điện toán đám mây.

Bên cạnh đó, các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), chuỗi khối (Blockchain), Open API, RPA và Internet vạn vật (IoT) được tích hợp sâu vào hoạt động quản trị, phân tích hành vi khách hàng và phòng chống gian lận. Các tiêu chuẩn sinh trắc học quốc tế và chuẩn bảo mật như PCI DSS, ISO 27001, TIA-942 được xem là yêu cầu bắt buộc đối với dịch vụ thanh toán trực tuyến.

Lĩnh vực trung gian thanh toán cũng được nâng chuẩn mạnh mẽ. Các doanh nghiệp phải bảo đảm 100% giao dịch qua kênh số, tối thiểu 70% hồ sơ xử lý trên môi trường mạng và đẩy mạnh phát triển hệ sinh thái tài chính số thông minh, kết nối liên thông với hệ thống ngân hàng.

An toàn, an ninh mạng được xác định là trụ cột xuyên suốt quá trình chuyển đổi số. Tối thiểu 15% ngân sách cho các dự án công nghệ thông tin được dành cho bảo mật. Ngành ngân hàng chuyển từ phòng ngừa thụ động sang giám sát chủ động, ứng dụng AI và dữ liệu lớn trong phát hiện sớm rủi ro, đồng thời tăng cường năng lực ứng cứu sự cố thông qua trung tâm SOC và cơ chế phối hợp liên ngành.

Với chiến lược này, ngành ngân hàng được kỳ vọng trở thành hạt nhân dẫn dắt tiến trình xây dựng nền kinh tế không tiền mặt tại Việt Nam, nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính của người dân và doanh nghiệp đến năm 2030.

Hưng Nguyễn