Thứ trưởng Đỗ Thành Trung: Việt Nam dự kiến cần 28 tỷ USD phục vụ chuyển đổi xanh

Chiều 26/11, Diễn đàn Kinh tế mùa Thu năm 2025 bước vào phiên đối thoại với lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương nhằm đánh giá thực trạng và các giải pháp đột phá cho phát triển số hóa, cũng như mục tiêu quốc gia trong chuyển đổi xanh.

Cần bộ tiêu chí đánh giá riêng cho doanh nghiệp xanh

Mở đầu phiên đối thoại, TS. Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội đã đặt câu hỏi cho ông Đỗ Thành Trung, Thứ trưởng Bộ Tài chính về việc cụ thể hóa tiêu chuẩn định mức, cơ chế khuyến khích hỗ trợ cho doanh nghiệp chuyển đổi xanh.

Ông Đỗ Thành Trung, Thứ trưởng Bộ Tài chính (ở giữa) chia sẻ tại Diễn đàn. Ảnh: Trọng Tín.

Trao đổi lại, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung chia sẻ, ngành Tài chính, bên cạnh nỗ lực của chính mình, rất mong tiếp tục nhận được sự phối hợp của các bộ, ngành và cộng đồng doanh nghiệp để cùng hiện thực hóa những mục tiêu chung, đó là nâng cao chất lượng tăng trưởng xanh quốc gia giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến 2050, cũng như thực hiện các cam kết về giảm phát thải.

Trước đây, Bộ Tài chính đã tham mưu để ban hành bộ tiêu chí tăng trưởng xanh, gồm 72 tiêu chí phản ánh mức độ “xanh” của từng lĩnh vực như môi trường, vận tải, logistics… Bộ tiêu chí này về cơ bản đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, kể cả tiêu chuẩn của EU.

Tuy nhiên, để áp dụng vào thực tiễn doanh nghiệp, từ hoạt động sản xuất kinh doanh đến huy động vốn, cần một bộ tiêu chí đánh giá riêng cho doanh nghiệp xanh. “Đây là yêu cầu rất quan trọng nhằm đưa chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia đi vào từng doanh nghiệp”, Thứ trưởng nói.

Để thực hiện nhiệm vụ này, Bộ Tài chính đang triển khai hai nhóm công việc cơ bản.

Thứ nhất là xây dựng các biểu mẫu thu thập thông tin nhằm hình thành cơ sở dữ liệu đầy đủ, giúp đánh giá chính xác đặc thù và năng lực của doanh nghiệp Việt Nam trước yêu cầu chuyển đổi xanh.

Thứ hai là phối hợp với các cơ quan để thiết kế các hỗ trợ trước mắt thông qua cơ chế, chính sách, chẳng hạn như Nghị quyết 198/2025/QH15 về hỗ trợ lãi suất 2%, hay các cơ chế huy động tài chính xanh trong luật pháp về môi trường.

Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng nhất đặt ra là làm thế nào để hài hòa yêu cầu tăng trưởng xanh với năng lực thực tế của doanh nghiệp Việt Nam? Trên cơ sở đó, phải xây dựng được bộ tiêu chí doanh nghiệp xanh vừa phù hợp xu thế phát triển, vừa khả thi đối với thực tiễn trong nước, đặc biệt là với doanh nghiệp nhỏ và vừa khi họ không có lợi thế khi áp dụng các chuẩn mực ESG hay tiêu chuẩn xanh.

Chúng tôi thực hiện hai bước nghiên cứu, đánh giá toàn diện và xây dựng cơ chế hỗ trợ và triển khai thử nghiệm chính sách.

“Bộ Tài chính sẽ cố gắng trong thời gian sớm nhất ban hành bộ tiêu chí doanh nghiệp xanh, làm cơ sở để doanh nghiệp tự đánh giá, đồng thời là căn cứ để triển khai các chính sách hỗ trợ tài chính của Nhà nước và các tổ chức liên quan một cách thực chất, đúng nhu cầu”, Thứ trưởng nói.

Cần khoảng 28 tỷ USD để phục vụ quá trình chuyển đổi xanh

Tiếp tục đặt câu hỏi cho Thứ trưởng Bộ Tài chính, TS. Trần Du Lịch đặt vấn đề, trong quá trình chuyển đổi xanh chắc chắn phải cần tiền.

Bộ Tài chính kỳ vọng trong thời gian tới sẽ tiếp tục phát triển thị trường vốn, trong đó có thị trường vốn xanh, để huy động thêm nguồn lực ngoài tín dụng và trái phiếu doanh nghiệp, ngoài vốn vay quốc tế.

Vừa qua, Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM phối hợp với Trường Đại học VinUni, nghiên cứu lộ trình chuyển đổi xanh và số cho riêng TP.HCM, đã đưa ra dự báo trong 10 năm tới, TP.HCM muốn thực hiện mục tiêu chuyển đổi xanh và chuyển đổi số thì cần khoảng 990.000 tỷ đồng, tức khoảng 38 tỷ USD. Bình quân mỗi năm Thành phố cần 4 tỷ USD.

“Để thực hiện mục tiêu này, Bộ Tài chính dự kiến chúng ta cần tiền thế nào, bao nhiêu tiền và huy động nguồn nào để phục vụ?”, ông Lịch đặt vấn đề.

Trả lời câu hỏi, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung cho biết, theo cập nhật từ báo cáo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), tại thời điểm xây dựng báo cáo, dự báo Việt Nam đến năm 2030 cần khoảng 28 tỷ USD để phục vụ quá trình chuyển đổi xanh.

Theo đó, từ năm 2023 đến nay, Bộ Tài chính cùng các cơ quan liên quan đã triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất là tập trung thúc đẩy thị trường trái phiếu xanh. Đến hết năm 2024, trái phiếu xanh doanh nghiệp phát hành dự kiến đạt khoảng 1,2 tỷ USD. Tại diễn đàn kinh tế mùa thu 2025, cũng có nhiều doanh nghiệp đã phát hành trái phiếu xanh, như một số tập đoàn lớn, các ngân hàng như BIDV, hay các doanh nghiệp như Vingroup…

Thứ hai, Bộ thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh. Đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng xanh xấp xỉ 700.000 tỷ đồng, tăng hơn 25% so với năm 2023 và chiếm gần 6% tổng dư nợ tín dụng. “Đây là con số rất đáng khích lệ”, Thứ trưởng nói.

Như vậy, cả thị trường trái phiếu xanh và tín dụng xanh đều đang có bước tiến rõ rệt, góp phần vào nỗ lực chung của Nhà nước trong thúc đẩy tăng trưởng xanh.

Ngoài ra, còn có nguồn lực từ ngân sách nhà nước thông qua nhiều cơ chế như hỗ trợ lãi suất, đầu tư trực tiếp, hợp tác công - tư (PPP)…

Bộ Tài chính đang xây dựng kế hoạch tài chính - ngân sách giai đoạn 2026 - 2030, dự kiến tổng nhu cầu khoảng hơn 8 triệu tỷ đồng, bao gồm ngân sách trung ương và địa phương, trong đó có TP.HCM. Nguồn lực này nhằm phục vụ các mục tiêu tăng trưởng xanh, như phát triển giao thông đô thị xanh - thông minh, hạ tầng môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu…

Bộ Tài chính cũng làm việc với nhiều tổ chức tài chính quốc tế, song phương và đa phương để huy động thêm nguồn vốn cho chuyển đổi xanh và thực hiện các cam kết của Chính phủ.

Một nhiệm vụ lớn khác là hoàn thiện thị trường trái phiếu Chính phủ. Bộ đang sửa đổi, bổ sung nhiều quy định nhằm thúc đẩy minh bạch, tăng cường niêm yết, phát triển thị trường chứng khoán, giảm phí giao dịch…

Đồng thời, Bộ Tài chính kỳ vọng trong thời gian tới sẽ tiếp tục phát triển thị trường vốn, trong đó có thị trường vốn xanh, để huy động thêm nguồn lực ngoài tín dụng và trái phiếu doanh nghiệp, ngoài vốn vay quốc tế.

Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính sẽ có các cơ chế hỗ trợ địa phương thông qua những dự án động lực. Riêng TP.HCM đang được Trung ương hỗ trợ triển khai một số dự án quan trọng như tuyến vành đai 3… nhằm bảo đảm các mục tiêu tăng trưởng xanh của thành phố nói riêng và cả nước nói chung.

Trọng Tín