Ngành hàng không đặt 5 trụ cột chiến lược để bứt phá

Cục Hàng không Việt Nam vừa gửi văn bản báo cáo Bộ Xây dựng về kết quả triển khai Chiến lược phát triển dịch vụ vận tải.

Giai đoạn tới ngành hàng không sẽ được định hướng phát triển theo năm trụ cột chiến lược gồm: Hạ tầng đồng bộ, chuyển đổi số, năng lực doanh nghiệp, nguồn nhân lực chất lượng cao và thể chế bền vững.

Một thập kỷ mở rộng hạ tầng, hội nhập bầu trời

Báo cáo cho thấy giai đoạn 2014-2024 đánh dấu bước tăng trưởng mạnh mẽ của hệ thống kết cấu hạ tầng hàng không. Việt Nam hiện có 22 cảng hàng không đang khai thác, trong đó Cảng HKQT Long Thành đang được hoàn thiện để trở thành cửa ngõ quốc tế mới của phía Nam.

Cục Hàng không cũng đã hoàn tất và trình phê duyệt toàn bộ quy hoạch cảng hàng không; chỉ số an toàn hàng không đạt 78,14% theo đánh giá của ICAO tháng 5-2024, vượt mức trung bình toàn cầu.

Cảng HKQT Long Thành được kỳ vọng là hình mẫu mới về hạ tầng hàng không hiện đại, bền vững và thông minh. Ảnh: ACV.

Hệ thống 22 cảng hàng không được bố trí chiến lược dọc trục Bắc - Nam theo mô hình trục nan, đều đáp ứng tiêu chuẩn ICAO, với 19/22 cảng đạt cấp 4C, 4D, 4E. Đội tàu bay dù có thời điểm giảm do yếu tố khách quan và chủ quan nhưng đã phục hồi và dự kiến đạt khoảng 220 chiếc vào tháng 9-2025. Hiện Việt Nam có sáu hãng hàng không khai thác các dòng tàu bay hiện đại, đáp ứng nhu cầu vận tải trong nước và quốc tế.

Trong hội nhập quốc tế, Việt Nam đã ký 76 hiệp định và thỏa thuận hàng không song phương, đa phương; chính sách mở cửa bầu trời đã thu hút hơn 70 hãng hàng không quốc tế kết nối tới hầu hết các thị trường lớn trên thế giới.

Về xã hội hóa và công nghệ, ngành đã thu hút được nguồn vốn tư nhân vào hạ tầng dù số lượng dự án còn hạn chế. Khu vực doanh nghiệp tư nhân hiện chiếm thị phần lớn trong vận tải hành khách, nhưng vận tải hàng hóa vẫn là lĩnh vực cần được thúc đẩy. Song song đó, việc ứng dụng chuyển đổi số và công nghệ như A-CDM, định danh điện tử VNeID giúp tối ưu vận hành và nâng cao trải nghiệm hành khách.

5 trụ cột chiến lược cho giai đoạn mới

Mục tiêu đến năm 2035, ngành hàng không phấn đấu trở thành ngành kinh tế chiến lược, cạnh tranh trong nhóm dẫn đầu ASEAN, với quy mô đội tàu bay 300 - 320 chiếc, trong đó có tàu bay chở hàng chuyên dụng. Ngành sẽ chuyển đổi số toàn diện, triển khai nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) nhằm hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Về tầm nhìn dài hạn, ngành đặt mục tiêu xây dựng hai trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế tại vùng Thủ đô và TP.HCM, bảo đảm 97% dân số tiếp cận sân bay trong bán kính 100 km, cùng hệ thống hạ tầng thông minh, thân thiện môi trường.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và đưa ngành hàng không quốc gia lên một tầm cao mới, Cục Hàng không Việt Nam đã xác định và triển khai năm trụ cột mang tính chiến lược, tạo nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng trong tương lai.

Ngành hàng không đặt mục tiêu bảo đảm 97% dân số tiếp cận sân bay. Ảnh: TT.

Thứ nhất là hoàn thiện thể chế và chính sách, bao gồm việc khẩn trương sửa đổi Luật Hàng không, tạo hành lang pháp lý minh bạch để thu hút nguồn vốn xã hội đầu tư vào hạ tầng cốt lõi.

Thứ hai là phát triển hạ tầng đồng bộ và vận tải đa phương thức. Giải pháp này ưu tiên tập trung nguồn lực hoàn thành các dự án trọng điểm như Long Thành, Gia Bình để giải quyết quá tải. Đặc biệt, cần xây dựng hệ thống giao thông kết nối đa phương thức (đường sắt, đường bộ) đến các cảng hàng không chính, và phát triển mô hình "TP sân bay" gắn với trung tâm logistics.

Thứ ba, ngành hàng không thúc đẩy chuyển đổi xanh và ứng dụng công nghệ bao gồm việc xây dựng lộ trình quốc gia sử dụng Nhiên liệu Bền vững (SAF) và ứng dụng các công nghệ hiện đại như AI, Big Data vào quản lý điều hành bay để tăng hiệu suất.

Thứ tư là phát triển nguồn nhân lực và nâng cao năng lực doanh nghiệp, thông qua việc xây dựng cơ chế đặc thù để thu hút nhân lực chất lượng cao, đồng thời tăng cường nội lực và năng lực kỹ thuật (MRO) của các hãng hàng không.

Cuối cùng là đẩy mạnh hội nhập và hợp tác quốc tế, tăng cường đàm phán hiệp định để thực hiện chính sách mở cửa bầu trời và tích cực tham gia các tổ chức quốc tế (ICAO, IATA) nhằm nâng cao kinh nghiệm quản lý và công nghệ.

THU TRINH