Ngành da giày Việt mở rộng cơ hội từ chuỗi cung ứng

Thị trường ấm dần, thương hiệu “Made in Vietnam” lên ngôi

Thông tin tại hội nghị xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài do Bộ Công Thương tổ chức sáng 30/5, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (LEFASO) cho biết, năm 2024 đánh dấu một bước khởi sắc của thị trường giày dép toàn cầu sau thời kỳ ảm đạm bởi đại dịch và gián đoạn chuỗi cung ứng.

Theo đó, sản lượng giày dép toàn cầu đạt khoảng 22,4 triệu đôi mỗi năm, với cơ cấu sản xuất duy trì ổn định giữa các châu lục. Trong đó, châu Á tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm khi chiếm hơn 87% sản lượng. Việt Nam nổi bật trong số đó, đang trở thành điểm đến sản xuất chiến lược của nhiều thương hiệu lớn.

Người tiêu dùng trên toàn thế giới ngày càng ưa chuộng sản phẩm "Made in Vietnam". Điều này không chỉ xuất phát từ chất lượng sản phẩm được nâng cao mà còn nhờ vào sự linh hoạt, ổn định và khả năng thích ứng nhanh chóng của các doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Hầu hết các thương hiệu giày dép hàng đầu đều xác định Việt Nam là nơi sản xuất an toàn, giàu tiềm năng.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (LEFASO). Ảnh: P.C

Kim ngạch xuất khẩu giày dép và túi xách của Việt Nam trong năm qua tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng ổn định, bất chấp những thách thức về kinh tế và thương mại. Đáng chú ý, tỷ trọng xuất khẩu từ các doanh nghiệp trong nước đang tăng mạnh, phản ánh xu hướng nâng cao nội lực, từng bước khẳng định vị thế của các thương hiệu nội địa trên thị trường quốc tế. Theo dữ liệu tính đến cuối năm 2024, Việt Nam chính thức nằm trong top 10 quốc gia sản xuất giày dép lớn nhất thế giới, sánh ngang cùng các trung tâm công nghiệp như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia.

Tuy nhiên, theo bà Xuân, cơ hội luôn đi kèm thách thức. Bối cảnh quốc tế hiện nay đang đặt ra những áp lực không nhỏ cho ngành giày dép Việt Nam. Từ bất ổn kinh tế, rủi ro thuế quan đến sự gia tăng của các hàng rào phi thuế quan, yêu cầu sản xuất xanh và truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe, tất cả đang buộc doanh nghiệp trong ngành phải thay đổi để tồn tại và phát triển bền vững.

Vượt rào cản xanh, khơi thông chuỗi cung ứng

Một trong những thách thức nổi bật mà ngành giày dép Việt Nam đang đối mặt là những bất ổn kinh tế toàn cầu kéo dài, đi kèm với rủi ro gia tăng từ chính sách thuế quan của các thị trường xuất khẩu lớn như Hoa Kỳ. Bên cạnh đó, sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu thô từ Trung Quốc khiến chuỗi cung ứng của doanh nghiệp dễ bị tổn thương khi giá nguyên liệu biến động hoặc đứt gãy đột ngột.

Ngoài ra, chi phí sản xuất trong nước đang có xu hướng tăng cao. Lợi thế cạnh tranh về giá nhân công đang dần thu hẹp so với các quốc gia như Bangladesh, Myanmar hay Campuchia, những thị trường đang vươn lên mạnh mẽ trong chuỗi cung ứng giày dép toàn cầu nhờ chi phí thấp và chính sách ưu đãi đầu tư linh hoạt.

Kim ngạch xuất khẩu giày dép và túi xách của Việt Nam trong năm qua tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng ổn định. Ảnh: MOIT

“Một rào cản lớn khác đến từ việc gia tăng các quy định liên quan đến hàng rào phi thuế quan. Các thị trường như EU đã áp dụng hoặc chuẩn bị áp dụng những tiêu chuẩn mới như cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính, sản xuất tuần hoàn, truy xuất nguồn gốc rõ ràng và tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường, xã hội. Những yêu cầu này khiến chi phí sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam tăng lên, trong khi năng lực đáp ứng của nhiều đơn vị, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn hạn chế”, bà Xuân nêu rõ.

Trước bức tranh nhiều biến động đó, Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam cho biết, việc nâng cao hiệu quả hoạt động xúc tiến thương mại trở nên cấp thiết, không chỉ để giữ vững thị phần mà còn để mở rộng thị trường xuất khẩu, tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết.

LEFASO đã đề xuất nhiều giải pháp cụ thể, toàn diện nhằm tăng cường hiệu quả xúc tiến thương mại cho ngành giày dép Việt Nam trong thời gian tới. Trước hết, cần đầu tư vào nghiên cứu thị trường chuyên sâu, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu xuất khẩu và thông tin thị trường bài bản, giúp doanh nghiệp chủ động tiếp cận khách hàng tiềm năng và phản ứng nhanh với biến động thị trường.

Song song với đó, cần chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực marketing và thiết kế sản phẩm. Việc mời các chuyên gia quốc tế trong lĩnh vực thiết kế thời trang, nghiên cứu xu hướng tiêu dùng về Việt Nam đào tạo và tư vấn sẽ giúp doanh nghiệp trong nước nâng tầm tư duy phát triển sản phẩm, xây dựng được những mẫu mã hấp dẫn, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng từng khu vực.

Một hướng đi nữa là đẩy mạnh tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại quốc tế tại Việt Nam như hội nghị, hội chợ, kết nối giao thương, mời các đoàn mua hàng và đầu tư từ nước ngoài đến Việt Nam. Điều này giúp doanh nghiệp tiếp cận trực tiếp khách hàng, tìm kiếm đơn hàng và đối tác phân phối quốc tế.

Đặc biệt, chuyển đổi số cần trở thành trụ cột trong hoạt động xúc tiến thương mại. Các hội chợ trực tuyến, sàn giao dịch thương mại điện tử chuyên ngành, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), blockchain truy xuất nguồn gốc sản phẩm... chính là công cụ giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng phân tích thị trường, tiếp cận người tiêu dùng mục tiêu và tăng tính minh bạch trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Cuối cùng, bà Xuân đề xuất, việc thu hút đầu tư vào lĩnh vực nguyên phụ liệu và phát triển công nghiệp hỗ trợ là giải pháp then chốt để tăng tỷ lệ nội địa hóa, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và nâng cao năng lực cạnh tranh. LEFASO khuyến nghị Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ các nhà đầu tư quốc tế xây dựng trung tâm phân phối nguyên phụ liệu (HUB) tại Việt Nam, đồng thời hình thành các chuỗi cung ứng nội địa bền vững cho ngành giày dép.

Phương Cúc - Ngọc Hoa